| 1 |
<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/university.en.html" --> |
| 2 |
|
| 3 |
<!--#include virtual="/server/header.tr.html" --> |
| 4 |
<!-- Parent-Version: 1.96 --> |
| 5 |
<!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> |
| 6 |
<!--#set var="TAGS" value="essays licensing copyleft" --> |
| 7 |
<!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> |
| 8 |
|
| 9 |
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> |
| 10 |
<title>Üniversitede Çalışmanız Durumunda Özgür Yazılımın Yayınlanması - GNU Projesi |
| 11 |
- Özgür Yazılım Vakfı</title> |
| 12 |
|
| 13 |
<!--#include virtual="/philosophy/po/university.translist" --> |
| 14 |
<!--#include virtual="/server/banner.tr.html" --> |
| 15 |
<!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.tr.html" --> |
| 16 |
<!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> |
| 17 |
<!--#include virtual="/server/top-addendum.tr.html" --> |
| 18 |
<div class="article reduced-width"> |
| 19 |
<h2>Üniversitede Çalışmanız Durumunda Özgür Yazılımın Yayınlanması</h2> |
| 20 |
<div class="thin"></div> |
| 21 |
|
| 22 |
<p> |
| 23 |
Özgür Yazılım Hareketi’nde, bilgisayar kullanıcılarının kullandıkları |
| 24 |
yazılımı değiştirme ve yeniden dağıtma özgürlüğüne sahip olmaları |
| 25 |
gerektiğine inanmaktayız. Özgür yazılımdaki “özgür” (çn. “free”) ifadesi |
| 26 |
özgürlüğe atıf yapmaktadır: Kullanıcıların, yazılımı çalıştırma, değiştirme |
| 27 |
ve yeniden dağıtma özgürlüğünün olduğu anlamına gelmektedir. Özgür yazılım |
| 28 |
insanlığın ortak bilgi birikimine katkıda bulunurken, özgür olmayan yazılım |
| 29 |
buna katkıda bulunmaz. Bu nedenle üniversiteler, bilim adamlarını ve burslu |
| 30 |
öğrencilerini çalışmalarını yayınlamaları konusunda yüreklendirdikleri gibi, |
| 31 |
insanlığın ortak bilgi birikiminin gelişmesi için özgür yazılımı da |
| 32 |
yüreklendirmelidir.</p> |
| 33 |
|
| 34 |
<p> |
| 35 |
Ne yazık ki, üniversite yöneticileri, yazılıma (ve bilime) karşı tutucu bir |
| 36 |
yaklaşıma sahiptir; programları gelir kaynağı olarak görmekte, insanlığın |
| 37 |
ortak bilgi birikimine katkıda bulunacak fırsatlar olarak |
| 38 |
görmemektedirler. Özgür yazılım geliştiricileri, hemen hemen 20 yıldır bu |
| 39 |
eğilimle mücadele etmektedir.</p> |
| 40 |
|
| 41 |
<p> |
| 42 |
1984 yılında <a href="/gnu/thegnuproject.html">GNU işletim sistemini</a> |
| 43 |
geliştirmeye başladığında, yaptığım ilk şey, MIT’deki görevimi |
| 44 |
bırakmaktı. Bunu özellikle, MIT lisans ofisinin GNU’yu özgür yazılım olarak |
| 45 |
yayınlamamı engellememesi için yaptım. Değişiklik yapılmış tüm sürümlerin |
| 46 |
özgür yazılım olmasını sağlayan GNU’da programların lisanslanması için bir |
| 47 |
yaklaşım planladım, bu <a href="/licenses/gpl.html">GNU Genel Kamu |
| 48 |
Lisansına</a> (GNU GPL) evrilen bir yaklaşımdır ve kullanmama izin vermeleri |
| 49 |
için MIT yönetiminden ricada bulunmak zorunda kalmak istemiyordum.</p> |
| 50 |
|
| 51 |
<p> |
| 52 |
Yıllar geçtikçe, yazılımı yalnızca satılacak bir şey olarak gören |
| 53 |
yöneticilerle nasıl başa çıkılacağına ilişkin öneriler için, üniversite |
| 54 |
üyeleri, sıklıkla Özgür Yazılım Vakfı’na geldiler. Özel olarak finansmanı |
| 55 |
sağlanan projeler için bile iyi bir yöntem, çalışmalarınızın, GNU GPL |
| 56 |
altında yayınlanan mevcut bir programı esas almasıdır. O zaman yöneticilere |
| 57 |
şunu söyleyebilirsiniz: “GNU GPL altında olmadığı takdirde |
| 58 |
değiştirilmiş sürümü yayınlamamıza izin verilmemektedir, başka herhangi bir |
| 59 |
yol, telif hakkı ihlali olacaktır.” Dolar işaretleri gözlerinden |
| 60 |
silindikten sonra, genel olarak bunu özgür yazılım olarak yayınlamaya razı |
| 61 |
olacaklardır.</p> |
| 62 |
|
| 63 |
<p> |
| 64 |
Ayrıca finans sponsorunuzdan da yardım isteyebilirsiniz. NYU’daki bir grup, |
| 65 |
Amerikan Hava Kuvvetleri’nden destekle GNU Ada Derleyicisini |
| 66 |
geliştirdiğinde, sözleşme, çalışmanın sonucunda ortaya çıkan kodun, Özgür |
| 67 |
Yazılım Vakfı’na bağışlanmasını gerektirmiştir. Düzenlemeyi ilk olarak |
| 68 |
sponsorla çalışın, daha sonra kibar bir şekilde, üniversite yönetimine, |
| 69 |
yeniden pazarlığa açık olmadığınızı gösterin. Üniversite yönetimi, |
| 70 |
sözleşmesiz olmasındansa, özgür yazılım geliştirmek için sözleşmeli |
| 71 |
çalışmayı tercih eder, bu nedenle, muhtemelen devam edeceklerdir.</p> |
| 72 |
|
| 73 |
<p> |
| 74 |
Ne yaparsanız yapın, hususu erken ele alın, kesinlikle programın yarısı |
| 75 |
bitmeden önce ele alın. Bu noktada, üniversitenin size hala ihtiyacı vardır, |
| 76 |
böylece sert oynayabilirsiniz: Yazılımın özgür yazılım olması konusunda (ve |
| 77 |
sizin özgür yazılım lisansı tercihiniz konusunda) fikir birliğine |
| 78 |
varmışlarsa, yönetime programı bitireceğinizi, kullanılabilir hale |
| 79 |
getireceğinizi söyleyin. Aksi takdirde bu konu üzerine, hakkında bir makale |
| 80 |
yazmaya yetecek kadar çalışacaksınız ve yayınlamaya yetecek kadar iyi bir |
| 81 |
sürümü asla oluşturamayacaksınız. Yöneticiler, tercihlerinin, üniversiteye |
| 82 |
kredi sağlayan özgür bir yazılım paketi olduğunu bildiklerinde, genellikle |
| 83 |
ilk söz edileni seçeceklerdir.</p> |
| 84 |
<p> |
| 85 |
FSF bazen üniversitenizi GNU Genel Kamu Lisansını veya GPL sürüm 3'ü kabul |
| 86 |
etmeye ikna edebilir. Yalnız başınıza yapamazsanız, lütfen bizim yardımımıza |
| 87 |
başvurmayı düşünün. Bununla ilgili olarak licensing@fsf.org adresine konusu |
| 88 |
“urgent” olan bir e-posta atabilirsiniz.</p> |
| 89 |
|
| 90 |
<p> |
| 91 |
Üniversitelerin hepsinin tutucu politikaları yoktur. Ön tanımlı olarak, |
| 92 |
Teksas Üniversitesi, geliştirilen tüm yazılımlarının, GNU Genel Kamu Lisansı |
| 93 |
altında özgür yazılım olarak yayınlanması politikasına |
| 94 |
sahiptir. Brezilya’daki üniversiteler ve Hindistan Haydarabat’taki Hindistan |
| 95 |
Bilgi Teknoloji Enstitüsü, GPL altında yazılımın yayılmasına ilişkin |
| 96 |
politikalara sahiptir. İlk olarak fakülte desteği geliştirilerek, |
| 97 |
üniversitenizde bu gibi bir politikayı kurabilirsiniz. Bu konuyu, ilkelerden |
| 98 |
biri olarak sunun: üniversite insanlığın ortak bilgi birikimini geliştirme |
| 99 |
görevine sahip midir ya da tek amacı kendi varlığını sürdürmek midir?</p> |
| 100 |
|
| 101 |
<p> |
| 102 |
Üniversiteyi ikna etmekte, özgür yazılım hareketinde yaptığımız gibi, |
| 103 |
kararlı ve etik bir perspektif kullanarak konuya yaklaşmanız size yardımcı |
| 104 |
olacaktır. Toplumla etik bir ilişki için, yazılımın bütün toplum için özgür |
| 105 |
olması gerekiyor.</p> |
| 106 |
|
| 107 |
<p> |
| 108 |
Birçok özgür yazılım geliştiricisi, bunu yapmalarının uygulamaya yönelik |
| 109 |
pratik nedenlerini itiraf etmektedir: yazılımı daha güçlü ve güvenilir hale |
| 110 |
getirmek için bir yol olarak diğerleriyle yazılımı paylaşma ve onlara |
| 111 |
değiştirme izni vermeye taraftardırlar. Bu değerler, özgür yazılım |
| 112 |
geliştirmek için sizi yüreklendiriyorsa, katkınız için teşekkür |
| 113 |
ederiz. Ancak üniversite yöneticileri, programı özgür olmayan hale |
| 114 |
getirmeniz için sizi kandırmaya çalıştıklarında, bu değerler size sağlam bir |
| 115 |
dayanak olmayacaktır.</p> |
| 116 |
|
| 117 |
<p> |
| 118 |
Örneğin, size şunu söyleyebilirler “Alabileceğimiz tüm parayla, bunu |
| 119 |
daha bile güçlü ve güvenilir ” Bu ifade, sonunda doğru çıkmayabilir |
| 120 |
ancak bunu çürütmek zordur. “yalnızca akademik kullanım için |
| 121 |
ücretsiz” şeklinde sunmak için bir lisans önerebilirler, bu da halka, |
| 122 |
özgürlüğü hak etmediklerini söyler ve bunun akademik işbirliğini |
| 123 |
sağlayacağını iddia ederler ve ihtiyaç duyduğunuz tek şeyin bu olduğunu |
| 124 |
söylerler.</p> |
| 125 |
|
| 126 |
<p> |
| 127 |
Faydacı değerlerden başlarsanız, bu çıkışsız önerileri reddetmek için iyi |
| 128 |
bir neden sunmanız zordur ancak dayanağınızın temeli etik ve politik |
| 129 |
değerler olursa, bunu kolayca başarabilirsiniz. Kullanıcıların özgürlüğüne |
| 130 |
mal olacak şekilde bir programın güçlü ve güvenilir kılınmasının iyi tarafı |
| 131 |
nedir? Üniversitelerin dışında olduğu kadar içinde de özgürlük uygulanmamalı |
| 132 |
mıdır? Özgürlük ve toplum hedefleriniz arasındaysa, yanıtlar açıktır. Özgür |
| 133 |
yazılım kullanıcıların özgürlüğüne saygı duyarken, özgür olmayan yazılım bu |
| 134 |
özgürlüğü yadsır.</p> |
| 135 |
|
| 136 |
<p> |
| 137 |
Hiçbir şey sizin kararınızı, toplumun özgürlüğünün sizlere bağlı olduğunu |
| 138 |
bilmek kadar güçlendiremez.</p> |
| 139 |
|
| 140 |
<hr class="no-display" /> |
| 141 |
<div class="edu-note c"><p id="fsfs">Bu yazı <a |
| 142 |
href="https://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/"><cite>Özgür |
| 143 |
Yazılım, Özgür Toplum: Richard M. Stallman'ın Seçme Yazıları</cite></a> |
| 144 |
kitabında yayınlanmıştır</p></div> |
| 145 |
</div> |
| 146 |
|
| 147 |
<div class="translators-notes"> |
| 148 |
|
| 149 |
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> |
| 150 |
</div> |
| 151 |
</div> |
| 152 |
|
| 153 |
<!-- for id="content", starts in the include above --> |
| 154 |
<!--#include virtual="/server/footer.tr.html" --> |
| 155 |
<div id="footer" role="contentinfo"> |
| 156 |
<div class="unprintable"> |
| 157 |
|
| 158 |
<p>Lütfen FSF ve GNU ile ilgili sorularınızı <a |
| 159 |
href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a> adresine iletin. FSF ile |
| 160 |
iletişim kurmanın <a href="/contact/">başka yolları</a> da vardır. Lütfen |
| 161 |
çalışmayan bağlantıları ve başka düzeltmeleri veya önerilerinizi <a |
| 162 |
href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a> adresine |
| 163 |
gönderin.</p> |
| 164 |
|
| 165 |
<p> |
| 166 |
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, |
| 167 |
replace it with the translation of these two: |
| 168 |
|
| 169 |
We work hard and do our best to provide accurate, good quality |
| 170 |
translations. However, we are not exempt from imperfection. |
| 171 |
Please send your comments and general suggestions in this regard |
| 172 |
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> |
| 173 |
|
| 174 |
<web-translators@gnu.org></a>.</p> |
| 175 |
|
| 176 |
<p>For information on coordinating and contributing translations of |
| 177 |
our web pages, see <a |
| 178 |
href="/server/standards/README.translations.html">Translations |
| 179 |
README</a>. --> |
| 180 |
Çevirilerimizde bulmuş olabileceğiniz hataları, aklınızdaki soru ve |
| 181 |
önerilerinizi lütfen <a |
| 182 |
href="mailto:web-translators@gnu.org">bize bildirin</a>.</p><p>Bu |
| 183 |
yazının çeviri düzenlemesi ve sunuşu ile ilgili bilgi için lütfen <a |
| 184 |
href="/server/standards/README.translations.html">Çeviriler BENİOKU</a> |
| 185 |
sayfasına bakın. Bu sayfanın ve diğer tüm sayfaların Türkçe çevirileri |
| 186 |
gönüllüler tarafından yapılmaktadır; Türkçe niteliği yüksek bir <a |
| 187 |
href="/home.html">www.gnu.org</a> için bize yardımcı olmak istiyorsanız, <a |
| 188 |
href="https://savannah.gnu.org/projects/www-tr">çalışma sayfamızı</a> |
| 189 |
ziyaret edebilirsiniz.</p> |
| 190 |
</div> |
| 191 |
|
| 192 |
<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to |
| 193 |
files generated as part of manuals) on the GNU web server should |
| 194 |
be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this |
| 195 |
without talking with the webmasters or licensing team first. |
| 196 |
Please make sure the copyright date is consistent with the |
| 197 |
document. For web pages, it is ok to list just the latest year the |
| 198 |
document was modified, or published. |
| 199 |
|
| 200 |
If you wish to list earlier years, that is ok too. |
| 201 |
Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying |
| 202 |
years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable |
| 203 |
year, i.e., a year in which the document was published (including |
| 204 |
being publicly visible on the web or in a revision control system). |
| 205 |
|
| 206 |
There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers |
| 207 |
Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> |
| 208 |
<p>Copyright © 2002, 2014, 2021 Richard Stallman</p> |
| 209 |
|
| 210 |
<p>Bu sayfa <a rel="license" |
| 211 |
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.tr">Creative |
| 212 |
Commons Alıntı-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı</a> altında |
| 213 |
lisanslanmıştır.</p> |
| 214 |
|
| 215 |
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.tr.html" --> |
| 216 |
<div class="translators-credits"> |
| 217 |
|
| 218 |
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> |
| 219 |
<p><strong>Çeviriye katkıda bulunanlar:</strong></p> |
| 220 |
<ul> |
| 221 |
<li>T. E. Kalaycı, 2009, 2019.</li> |
| 222 |
<li>Çiğdem Özşar, 2009.</li> |
| 223 |
<li>Birkan Sarıfakıoğlu,2009.</li> |
| 224 |
<li>Serkan Çapkan,2009.</li> |
| 225 |
<li>İzlem Gözükeleş,2009.</li> |
| 226 |
</ul></div> |
| 227 |
|
| 228 |
<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> |
| 229 |
Son Güncelleme: |
| 230 |
|
| 231 |
$Date: 2021/10/01 17:02:54 $ |
| 232 |
|
| 233 |
<!-- timestamp end --> |
| 234 |
</p> |
| 235 |
</div> |
| 236 |
</div> |
| 237 |
<!-- for class="inner", starts in the banner include --> |
| 238 |
</body> |
| 239 |
</html> |