1 |
<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/university.en.html" --> |
2 |
|
3 |
<!--#include virtual="/server/header.tr.html" --> |
4 |
<!-- Parent-Version: 1.96 --> |
5 |
<!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> |
6 |
<!--#set var="TAGS" value="essays licensing copyleft" --> |
7 |
<!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> |
8 |
|
9 |
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> |
10 |
<title>Üniversitede Çalışmanız Durumunda Özgür Yazılımın Yayınlanması - GNU Projesi |
11 |
- Özgür Yazılım Vakfı</title> |
12 |
|
13 |
<!--#include virtual="/philosophy/po/university.translist" --> |
14 |
<!--#include virtual="/server/banner.tr.html" --> |
15 |
<!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.tr.html" --> |
16 |
<!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> |
17 |
<!--#include virtual="/server/top-addendum.tr.html" --> |
18 |
<div class="article reduced-width"> |
19 |
<h2>Üniversitede Çalışmanız Durumunda Özgür Yazılımın Yayınlanması</h2> |
20 |
<div class="thin"></div> |
21 |
|
22 |
<p> |
23 |
Özgür Yazılım Hareketi’nde, bilgisayar kullanıcılarının kullandıkları |
24 |
yazılımı değiştirme ve yeniden dağıtma özgürlüğüne sahip olmaları |
25 |
gerektiğine inanmaktayız. Özgür yazılımdaki “özgür” (çn. “free”) ifadesi |
26 |
özgürlüğe atıf yapmaktadır: Kullanıcıların, yazılımı çalıştırma, değiştirme |
27 |
ve yeniden dağıtma özgürlüğünün olduğu anlamına gelmektedir. Özgür yazılım |
28 |
insanlığın ortak bilgi birikimine katkıda bulunurken, özgür olmayan yazılım |
29 |
buna katkıda bulunmaz. Bu nedenle üniversiteler, bilim adamlarını ve burslu |
30 |
öğrencilerini çalışmalarını yayınlamaları konusunda yüreklendirdikleri gibi, |
31 |
insanlığın ortak bilgi birikiminin gelişmesi için özgür yazılımı da |
32 |
yüreklendirmelidir.</p> |
33 |
|
34 |
<p> |
35 |
Ne yazık ki, üniversite yöneticileri, yazılıma (ve bilime) karşı tutucu bir |
36 |
yaklaşıma sahiptir; programları gelir kaynağı olarak görmekte, insanlığın |
37 |
ortak bilgi birikimine katkıda bulunacak fırsatlar olarak |
38 |
görmemektedirler. Özgür yazılım geliştiricileri, hemen hemen 20 yıldır bu |
39 |
eğilimle mücadele etmektedir.</p> |
40 |
|
41 |
<p> |
42 |
1984 yılında <a href="/gnu/thegnuproject.html">GNU işletim sistemini</a> |
43 |
geliştirmeye başladığında, yaptığım ilk şey, MIT’deki görevimi |
44 |
bırakmaktı. Bunu özellikle, MIT lisans ofisinin GNU’yu özgür yazılım olarak |
45 |
yayınlamamı engellememesi için yaptım. Değişiklik yapılmış tüm sürümlerin |
46 |
özgür yazılım olmasını sağlayan GNU’da programların lisanslanması için bir |
47 |
yaklaşım planladım, bu <a href="/licenses/gpl.html">GNU Genel Kamu |
48 |
Lisansına</a> (GNU GPL) evrilen bir yaklaşımdır ve kullanmama izin vermeleri |
49 |
için MIT yönetiminden ricada bulunmak zorunda kalmak istemiyordum.</p> |
50 |
|
51 |
<p> |
52 |
Yıllar geçtikçe, yazılımı yalnızca satılacak bir şey olarak gören |
53 |
yöneticilerle nasıl başa çıkılacağına ilişkin öneriler için, üniversite |
54 |
üyeleri, sıklıkla Özgür Yazılım Vakfı’na geldiler. Özel olarak finansmanı |
55 |
sağlanan projeler için bile iyi bir yöntem, çalışmalarınızın, GNU GPL |
56 |
altında yayınlanan mevcut bir programı esas almasıdır. O zaman yöneticilere |
57 |
şunu söyleyebilirsiniz: “GNU GPL altında olmadığı takdirde |
58 |
değiştirilmiş sürümü yayınlamamıza izin verilmemektedir, başka herhangi bir |
59 |
yol, telif hakkı ihlali olacaktır.” Dolar işaretleri gözlerinden |
60 |
silindikten sonra, genel olarak bunu özgür yazılım olarak yayınlamaya razı |
61 |
olacaklardır.</p> |
62 |
|
63 |
<p> |
64 |
Ayrıca finans sponsorunuzdan da yardım isteyebilirsiniz. NYU’daki bir grup, |
65 |
Amerikan Hava Kuvvetleri’nden destekle GNU Ada Derleyicisini |
66 |
geliştirdiğinde, sözleşme, çalışmanın sonucunda ortaya çıkan kodun, Özgür |
67 |
Yazılım Vakfı’na bağışlanmasını gerektirmiştir. Düzenlemeyi ilk olarak |
68 |
sponsorla çalışın, daha sonra kibar bir şekilde, üniversite yönetimine, |
69 |
yeniden pazarlığa açık olmadığınızı gösterin. Üniversite yönetimi, |
70 |
sözleşmesiz olmasındansa, özgür yazılım geliştirmek için sözleşmeli |
71 |
çalışmayı tercih eder, bu nedenle, muhtemelen devam edeceklerdir.</p> |
72 |
|
73 |
<p> |
74 |
Ne yaparsanız yapın, hususu erken ele alın, kesinlikle programın yarısı |
75 |
bitmeden önce ele alın. Bu noktada, üniversitenin size hala ihtiyacı vardır, |
76 |
böylece sert oynayabilirsiniz: Yazılımın özgür yazılım olması konusunda (ve |
77 |
sizin özgür yazılım lisansı tercihiniz konusunda) fikir birliğine |
78 |
varmışlarsa, yönetime programı bitireceğinizi, kullanılabilir hale |
79 |
getireceğinizi söyleyin. Aksi takdirde bu konu üzerine, hakkında bir makale |
80 |
yazmaya yetecek kadar çalışacaksınız ve yayınlamaya yetecek kadar iyi bir |
81 |
sürümü asla oluşturamayacaksınız. Yöneticiler, tercihlerinin, üniversiteye |
82 |
kredi sağlayan özgür bir yazılım paketi olduğunu bildiklerinde, genellikle |
83 |
ilk söz edileni seçeceklerdir.</p> |
84 |
<p> |
85 |
FSF bazen üniversitenizi GNU Genel Kamu Lisansını veya GPL sürüm 3'ü kabul |
86 |
etmeye ikna edebilir. Yalnız başınıza yapamazsanız, lütfen bizim yardımımıza |
87 |
başvurmayı düşünün. Bununla ilgili olarak licensing@fsf.org adresine konusu |
88 |
“urgent” olan bir e-posta atabilirsiniz.</p> |
89 |
|
90 |
<p> |
91 |
Üniversitelerin hepsinin tutucu politikaları yoktur. Ön tanımlı olarak, |
92 |
Teksas Üniversitesi, geliştirilen tüm yazılımlarının, GNU Genel Kamu Lisansı |
93 |
altında özgür yazılım olarak yayınlanması politikasına |
94 |
sahiptir. Brezilya’daki üniversiteler ve Hindistan Haydarabat’taki Hindistan |
95 |
Bilgi Teknoloji Enstitüsü, GPL altında yazılımın yayılmasına ilişkin |
96 |
politikalara sahiptir. İlk olarak fakülte desteği geliştirilerek, |
97 |
üniversitenizde bu gibi bir politikayı kurabilirsiniz. Bu konuyu, ilkelerden |
98 |
biri olarak sunun: üniversite insanlığın ortak bilgi birikimini geliştirme |
99 |
görevine sahip midir ya da tek amacı kendi varlığını sürdürmek midir?</p> |
100 |
|
101 |
<p> |
102 |
Üniversiteyi ikna etmekte, özgür yazılım hareketinde yaptığımız gibi, |
103 |
kararlı ve etik bir perspektif kullanarak konuya yaklaşmanız size yardımcı |
104 |
olacaktır. Toplumla etik bir ilişki için, yazılımın bütün toplum için özgür |
105 |
olması gerekiyor.</p> |
106 |
|
107 |
<p> |
108 |
Birçok özgür yazılım geliştiricisi, bunu yapmalarının uygulamaya yönelik |
109 |
pratik nedenlerini itiraf etmektedir: yazılımı daha güçlü ve güvenilir hale |
110 |
getirmek için bir yol olarak diğerleriyle yazılımı paylaşma ve onlara |
111 |
değiştirme izni vermeye taraftardırlar. Bu değerler, özgür yazılım |
112 |
geliştirmek için sizi yüreklendiriyorsa, katkınız için teşekkür |
113 |
ederiz. Ancak üniversite yöneticileri, programı özgür olmayan hale |
114 |
getirmeniz için sizi kandırmaya çalıştıklarında, bu değerler size sağlam bir |
115 |
dayanak olmayacaktır.</p> |
116 |
|
117 |
<p> |
118 |
Örneğin, size şunu söyleyebilirler “Alabileceğimiz tüm parayla, bunu |
119 |
daha bile güçlü ve güvenilir ” Bu ifade, sonunda doğru çıkmayabilir |
120 |
ancak bunu çürütmek zordur. “yalnızca akademik kullanım için |
121 |
ücretsiz” şeklinde sunmak için bir lisans önerebilirler, bu da halka, |
122 |
özgürlüğü hak etmediklerini söyler ve bunun akademik işbirliğini |
123 |
sağlayacağını iddia ederler ve ihtiyaç duyduğunuz tek şeyin bu olduğunu |
124 |
söylerler.</p> |
125 |
|
126 |
<p> |
127 |
Faydacı değerlerden başlarsanız, bu çıkışsız önerileri reddetmek için iyi |
128 |
bir neden sunmanız zordur ancak dayanağınızın temeli etik ve politik |
129 |
değerler olursa, bunu kolayca başarabilirsiniz. Kullanıcıların özgürlüğüne |
130 |
mal olacak şekilde bir programın güçlü ve güvenilir kılınmasının iyi tarafı |
131 |
nedir? Üniversitelerin dışında olduğu kadar içinde de özgürlük uygulanmamalı |
132 |
mıdır? Özgürlük ve toplum hedefleriniz arasındaysa, yanıtlar açıktır. Özgür |
133 |
yazılım kullanıcıların özgürlüğüne saygı duyarken, özgür olmayan yazılım bu |
134 |
özgürlüğü yadsır.</p> |
135 |
|
136 |
<p> |
137 |
Hiçbir şey sizin kararınızı, toplumun özgürlüğünün sizlere bağlı olduğunu |
138 |
bilmek kadar güçlendiremez.</p> |
139 |
|
140 |
<hr class="no-display" /> |
141 |
<div class="edu-note c"><p id="fsfs">Bu yazı <a |
142 |
href="https://shop.fsf.org/product/free-software-free-society/"><cite>Özgür |
143 |
Yazılım, Özgür Toplum: Richard M. Stallman'ın Seçme Yazıları</cite></a> |
144 |
kitabında yayınlanmıştır</p></div> |
145 |
</div> |
146 |
|
147 |
<div class="translators-notes"> |
148 |
|
149 |
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> |
150 |
</div> |
151 |
</div> |
152 |
|
153 |
<!-- for id="content", starts in the include above --> |
154 |
<!--#include virtual="/server/footer.tr.html" --> |
155 |
<div id="footer" role="contentinfo"> |
156 |
<div class="unprintable"> |
157 |
|
158 |
<p>Lütfen FSF ve GNU ile ilgili sorularınızı <a |
159 |
href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a> adresine iletin. FSF ile |
160 |
iletişim kurmanın <a href="/contact/">başka yolları</a> da vardır. Lütfen |
161 |
çalışmayan bağlantıları ve başka düzeltmeleri veya önerilerinizi <a |
162 |
href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a> adresine |
163 |
gönderin.</p> |
164 |
|
165 |
<p> |
166 |
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, |
167 |
replace it with the translation of these two: |
168 |
|
169 |
We work hard and do our best to provide accurate, good quality |
170 |
translations. However, we are not exempt from imperfection. |
171 |
Please send your comments and general suggestions in this regard |
172 |
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> |
173 |
|
174 |
<web-translators@gnu.org></a>.</p> |
175 |
|
176 |
<p>For information on coordinating and contributing translations of |
177 |
our web pages, see <a |
178 |
href="/server/standards/README.translations.html">Translations |
179 |
README</a>. --> |
180 |
Çevirilerimizde bulmuş olabileceğiniz hataları, aklınızdaki soru ve |
181 |
önerilerinizi lütfen <a |
182 |
href="mailto:web-translators@gnu.org">bize bildirin</a>.</p><p>Bu |
183 |
yazının çeviri düzenlemesi ve sunuşu ile ilgili bilgi için lütfen <a |
184 |
href="/server/standards/README.translations.html">Çeviriler BENİOKU</a> |
185 |
sayfasına bakın. Bu sayfanın ve diğer tüm sayfaların Türkçe çevirileri |
186 |
gönüllüler tarafından yapılmaktadır; Türkçe niteliği yüksek bir <a |
187 |
href="/home.html">www.gnu.org</a> için bize yardımcı olmak istiyorsanız, <a |
188 |
href="https://savannah.gnu.org/projects/www-tr">çalışma sayfamızı</a> |
189 |
ziyaret edebilirsiniz.</p> |
190 |
</div> |
191 |
|
192 |
<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to |
193 |
files generated as part of manuals) on the GNU web server should |
194 |
be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this |
195 |
without talking with the webmasters or licensing team first. |
196 |
Please make sure the copyright date is consistent with the |
197 |
document. For web pages, it is ok to list just the latest year the |
198 |
document was modified, or published. |
199 |
|
200 |
If you wish to list earlier years, that is ok too. |
201 |
Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying |
202 |
years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable |
203 |
year, i.e., a year in which the document was published (including |
204 |
being publicly visible on the web or in a revision control system). |
205 |
|
206 |
There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers |
207 |
Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> |
208 |
<p>Copyright © 2002, 2014, 2021 Richard Stallman</p> |
209 |
|
210 |
<p>Bu sayfa <a rel="license" |
211 |
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.tr">Creative |
212 |
Commons Alıntı-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı</a> altında |
213 |
lisanslanmıştır.</p> |
214 |
|
215 |
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.tr.html" --> |
216 |
<div class="translators-credits"> |
217 |
|
218 |
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> |
219 |
<p><strong>Çeviriye katkıda bulunanlar:</strong></p> |
220 |
<ul> |
221 |
<li>T. E. Kalaycı, 2009, 2019.</li> |
222 |
<li>Çiğdem Özşar, 2009.</li> |
223 |
<li>Birkan Sarıfakıoğlu,2009.</li> |
224 |
<li>Serkan Çapkan,2009.</li> |
225 |
<li>İzlem Gözükeleş,2009.</li> |
226 |
</ul></div> |
227 |
|
228 |
<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> |
229 |
Son Güncelleme: |
230 |
|
231 |
$Date: 2021/10/01 17:02:54 $ |
232 |
|
233 |
<!-- timestamp end --> |
234 |
</p> |
235 |
</div> |
236 |
</div> |
237 |
<!-- for class="inner", starts in the banner include --> |
238 |
</body> |
239 |
</html> |