/[www]/www/philosophy/words-to-avoid.pl.html
ViewVC logotype

Annotation of /www/philosophy/words-to-avoid.pl.html

Parent Directory Parent Directory | Revision Log Revision Log


Revision 1.3 - (hide annotations) (download) (as text)
Wed Aug 15 07:12:40 2001 UTC (23 years, 2 months ago) by wkotwica
Branch: MAIN
Changes since 1.2: +4 -4 lines
File MIME type: text/html
RCS tags fixed, links to new translations

1 serek 1.1 <!DOCTYPE html PUBLIC "-//IETF//DTD HTML 2.0//EN">
2     <HTML LANG="pl">
3     <HEAD>
4     <TITLE>Mylące słowa i sformułowania, których lepiej unikać
5     - Projekt GNU - Free Software Foundation (FSF)</TITLE>
6     <META http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-2">
7 wkotwica 1.2 <LINK REV="made" HREF="mailto:webmasters@www.gnu.org">
8     <LINK REV="translated" HREF="mailto:web-translators-pl@www.gnu.org">
9     <!-- transl.: wkotwica -->
10    
11 serek 1.1 <META content="GNU, FSF, Free Software Foundation, Linux, Copyleft"
12     http-equiv=Keywords>
13     </HEAD>
14     <BODY aLink=#ff0000 bgColor=#ffffff link=#1f00ff text=#000000 vLink=#9900dd>
15    
16     <H3>Mylące lub nacechowane słowa i sformułowania, których lepiej unikać</H3>
17     <P>
18     <A href="/graphics/philosophicalgnu.html">
19 wkotwica 1.2 <IMG src="/graphics/philosophical-gnu-sm.jpg"
20 serek 1.1 alt=" [rysunek: filozofująca GNU] "
21     width="160" height="200"></A>
22    
23     <!-- Please keep this list alphabetical -->
24     [
25     <A href="/philosophy/words-to-avoid.html">Angielski</A>
26     | <A href="/philosophy/words-to-avoid.fr.html">Francuski</A>
27     | <A href="/philosophy/words-to-avoid.ja.html">Japoński</A>
28 wkotwica 1.2 | <A href="/philosophy/words-to-avoid.pl.html">Polski</A>
29 serek 1.1 | <A href="/philosophy/words-to-avoid.ru.html">Rosyjski</A>
30     | <A href="/philosophy/words-to-avoid.es.html">Hiszpański</A>
31     ]
32     <P>
33     <HR>
34     <P>
35     Jest kilka wyrazów i sformułowań, których radzimy unikać, albo dlatego że
36     są niejednoznaczne, albo gdyż sugerują słuszność poglądów, z którymi
37     <!-- they imply an opinion that we hope you may not entirely agree with. -->
38     zapewne, mamy nadzieję, nie w pełni się zgadzasz.
39    
40     <P>
41     <A href="/philosophy/philosophy.html">Inne teksty</A>
42 wkotwica 1.2 | ,,<A href="/philosophy/words-to-avoid.pl.html#Commercial"
43 serek 1.1 name=TOCCommercial>Komercyjny</A>''
44 wkotwica 1.2 | ,,<A href="/philosophy/words-to-avoid.pl.html#ForFree"
45 serek 1.1 name=TOCForFree>Za darmo</A>''
46 wkotwica 1.2 | ,,<A href="/philosophy/words-to-avoid.pl.html#Freeware"
47 serek 1.1 name=TOCFreeware>Freeware</A>''
48 wkotwica 1.2 | ,,<A href="/philosophy/words-to-avoid.pl.html#GiveAwaySoftware"
49 serek 1.1 name=TOCGiveAwaySoftware>Rozdawać programy</A>''
50 wkotwica 1.2 | ,,<A href="/philosophy/words-to-avoid.pl.html#IntellectualProperty"
51 serek 1.1 name=TOCIntellectualProperty>Intelektualna własność</A>''
52 wkotwica 1.2 | ,,<A href="/philosophy/words-to-avoid.pl.html#Piracy"
53 serek 1.1 name=TOCPiracy>Piracy</A>''
54 wkotwica 1.2 | ,,<A href="/philosophy/words-to-avoid.pl.html#Protection"
55 serek 1.1 name=TOCProtection>Ochrona</A>''
56 wkotwica 1.2 | ,,<A href="/philosophy/words-to-avoid.pl.html#SellSoftware"
57 serek 1.1 name=TOCSellSoftware>Sprzedawać programy</A>''
58 wkotwica 1.2 | ,,<A href="/philosophy/words-to-avoid.pl.html#Theft"
59 serek 1.1 name=TOCTheft>Kradzież</A>''
60     | <A href="/philosophy/philosophy.html">Inne teksty</A>
61     <P>
62     Zobacz też <A href="/philosophy/categories.html">Categories of Free Software
63     (18k znaków)</A>.
64    
65     <P>
66 wkotwica 1.2 <H4>,,<A href="/philosophy/words-to-avoid.pl.html#TOCCommercial"
67 serek 1.1 name=Commercial>Komercyjny (commercial)</A>''</H4>
68     Proszę nie używać ,,komercyjny'' jako synonimu ,,nie będący wolnym''.
69     <!-- That confuses two entirely different issues -->
70     Jest to mieszanie dwu zupełnie różnych kwestii.
71     <P>
72     Program jest komercyjny jeśli został opracowany w ramach działalności
73     gospodarczej. Program komercyjny może być wolny albo nie, zależnie
74     od licencji. Podobnie, program opracowany przez uczelnię czy osobę prywatną
75     może być wolnym programem lub nie. Oba te zagadnienia, jaki rodzaj podmiotu
76     stworzył program i jakie wolności, prawa mają jego użytkownicy, są od siebie
77     niezależne.
78     <P>
79     W pierwszym dziesięcioleciu działalności Free Software Movement, pakiety
80     wolnego oprogramowania były niemal zawsze niekomercyjne. Składniki systemu
81     operacyjnego GNU/Linux zostały stworzone przez osoby prywatne lub organizacje
82     nonprofit, takie jak FSF i uniwersytety. Jednak w latach 90-tych zaczęło się
83     pojawiać wolne oprogramowanie komercyjne.
84     <P>
85     Wolne oprogramowanie komercyjne jest wkładem na rzecz naszej wspólnoty,
86     więc powinniśmy zachęcać do jego powstawania. Jednak można się spodziewać,
87     iż ludzie, którzy sądzą, że ,,komercyjny'' znaczy ,,nie jest wolny'' przyjmą,
88     <!-- the idea is self-contradictory -->
89     że samo to pojęcie jest wewnętrznie sprzeczne, i odrzucą je z powodu
90     nieporozumienia.
91     Uważajmy, by nie stosować słowa ,,komercyjny'' w taki sposób.
92    
93     <P>
94 wkotwica 1.2 <H4>,,<A href="/philosophy/words-to-avoid.pl.html#TOCForFree"
95 serek 1.1 name=ForFree>Za darmo (for free)</A>''</H4>
96     (<EM>Od tłumacza:</EM> Opisany niżej problem nie występuje w języku polskim,
97     gdyż pojęcie ,,wolny'', ,,swobodny'' jest ewidentnie różne od ,,bezpłatny'',
98     ,,darmowy''.
99     Niemniej, w związku z nagminnym nazywaniem wolnego oprogramowania
100     programami darmowymi i pojawiającymi się stąd oskarżeniami, że programistów
101     chce się pozbawić pieniędzy na chlebuś za ich pracę, warto przeczytać.)
102     <P>
103     Jeśli chcesz powiedzieć, że jakiś program jest wolnym oprogramowaniem,
104     nie mów, proszę, że jest dostępny ,,za darmo'', ,,bezpłatnie''
105     (,,for free''). Określenie to znaczy konkretnie ,,po cenie zerowej''
106     (,,for zero price''). Wolne oprogramowanie to kwestia wolności, nie ceny.
107     <P>
108     Kopie wolnych programów są często dostępne za darmo -- na przykład,
109     do ściągnięcia poprzez FTP. Jednak są też kopie wolnego oprogramowania
110     rozprowadzane za pieniędze na CD-ROM-ach. Równocześnie zdarzają się programy
111     objęte prawem własności (proprietary software) rozprowadzane bez opłat
112     dla niektórych użytkowników.
113     <P>
114     Dla uniknięcia nieporozumień, mówimy, że program jest dostępny
115     ,,jako wolne oprogramowanie'' (,,as free software'').
116    
117     <P>
118 wkotwica 1.2 <H4>,,<A href="/philosophy/words-to-avoid.pl.html#TOCFreeware"
119 serek 1.1 name=Freeware>Freeware</A>''</H4>
120     Proszę nie używać terminu ,,freeware'' jako synominu pojęcia
121     ,,free software''. Słowa ,,freeware'' w latach 80-tych często używano
122     na określenie programów wydanych jedynie w postaci wykonywalnej, bez
123     dostępnego kodu źródłowego. Obecnie termin ten nie ma żadnej konkretnej,
124     uzgodnionej definicji.
125     <P>
126     Ponadto, jeśli używasz języka innego niż angielski, spróbuj proszę unikać
127     zapożyczania angielskich słów, jak np. "free software" czy "freeware".
128     Próbuj korzystać z mniej niejednoznacznych sformułowań, jakie występują
129     w Twoim języku, np.
130     <P>
131     <UL>
132     <LI>hebrajski: tochna hofshit
133     <LI>francuski: logiciel libre
134     <LI>niemiecki: freie Software
135     <LI>rosyjski: svobodny programy
136     <LI>chiński: zi4you2 ruan3jian4
137     <LI>japoński: jiyuu [na] sofuto
138     <LI>esperanto: libera programaro
139     <LI>szwedzki: fri programvara
140     <LI>holenderski: vrije software
141     <LI>polski: wolne oprogramowanie
142     </LI></UL>
143     <P>
144     Korzystając ze słowa we własnym języku pokazujesz, że naprawdę odwołujesz
145     <!-- not just parroting -->
146     się do wolności, a nie tylko powtarzasz jakieś obce pojęcia marketingowe.
147     Odwoływanie się do wolności może dla twoich rodaków na pierwszy rzut oka
148     <!-- disturbing to your countrymen -->
149     wyglądać dziwnie czy niepokojąco, ale wkrótce się to tego przyzwyczają
150     i dzięki temu zrozumieją faktyczne przesłanie wolnego oprogramowania.
151    
152     <P>
153 wkotwica 1.2 <H4>,,<A href="/philosophy/words-to-avoid.pl.html#TOCGiveAwaySoftware"
154 serek 1.1 name=GiveAwaySoftware>Rozdawać programy</A>''</H4>
155     <!-- It's misleading to use the term -->
156     Używanie określenia ,,rozdawać'' w znaczeniu ,,rozpowszechniać program
157     jako wolne oprogramowanie'' wprowadza w błąd. Występuje tu ten sam problem,
158     co przy ,,darmowości'': sugeruje ono, że chodzi nam o cenę, nie o wolność.
159     Można uniknąć mylącego terminu mówiąc ,,wypuścić jako wolny program''.
160    
161     <P>
162 wkotwica 1.2 <H4>,,<A href="/philosophy/words-to-avoid.pl.html#TOCIntellectualProperty"
163 serek 1.1 name=IntellectualProperty>Intelektualna własność (intellectual property)</A>''</H4>
164     Wydawcy i prawnicy lubią opisywać prawo autorskie jako ,,własność
165     intelektualną''. Termin ten zawiera ukryte założenie: że najbardziej
166     naturalny sposób rozważania kwestii praw autorskich opiera się na analogii
167     z fizycznymi obiektami i naszym pojmowaniu ich jako o własności.
168     <P>
169     Jednak przedstawiona analogia traci z pola widzenia zasadniczą różnicę
170     pomiędzy obiektami materialnymi a informacją: informację można powielać
171     i dzielić się nią niemal bez żadnego wysiłku, podczas gdy nie da się tak
172     zrobić z obiektami materialnymi. Oparcie swojego rozumowania na podobnej
173     analogii jest równoznaczne z ignorowaniem tej różnicy.
174     <P>
175     Nawet system prawny USA nie akceptuje w pełni tej analogii, gdyż nie traktuje
176     praw autorskich tak samo, jak praw własności do obiektów fizycznych.
177     <P>
178     Jeśli nie chcesz ograniczać się do tego sposobu myślenia, najlepiej unikać
179     stosowania określenia ,,intelektualna własność'' zarówno w słowach,
180     jak i w myślach.
181     <P>
182     Innym kłopotem z ,,intelektualną własnością'' jest to, że jest to próba
183     uogólnienia kilku odrębnych systemów prawnych, wśród których jest prawo
184     autorskie, patenty i znaki handlowe, kt˘re bardziej się od siebie różnią
185     niż są podobne. Jeśli nie zdarzyło ci się studiować tych gałęzi prawa
186     <!-- lumping them together -->
187     i nie znasz różnic, wrzucanie ich do jednego worka
188     z pewnością doprowadzi cię do błędnych uogólnień.
189     <P>
190     Dla uniknięcia nieporozumień, najlepiej nie szukać innych sposobów wyrażenia
191     ,,intelektualnej własności''. Powinniśmy zamiast tego mówić o prawach
192     autorskich, patentach czy innym konkretnym systemie prawnym.
193    
194     <P>
195 wkotwica 1.2 <H4>,,<A href="/philosophy/words-to-avoid.pl.html#TOCPiracy"
196 serek 1.1 name=Piracy>Piractwo</A>''</H4>
197     Wydawcy często nazywają zabronione kopiowanie ,,piractwem''. Tym samym
198     <!-- In this way, they imply -->
199     insynuują, że nielegalne kopiowanie jest etycznie równoważne atakowaniu
200     statków na morzach, porywaniu i mordowaniu ludzi nimi płynących.
201     <P>
202     Jeśli nie uważasz nielegalnego kopiowania za to samo,
203     <!-- is just like -->
204     co porwanie czy morderstwo, zapewne wolał będziesz nie używać słowa
205     ,,piractwo'', by je opisać. Istnieją zamiast niego określenia neutralne,
206     jak ,,zabronione kopiowanie'' (,,prohibited copying'') czy ,,bezprawne
207     kopiowanie'' (,,unauthorized copying''). Niektórzy z nas mogą nawet woleć
208     skorzystać z pozytywnie nacechowanego określenia, jak na przykład
209     ,,podzielić się informacją z sąsiadem''.
210    
211     <P>
212 wkotwica 1.2 <H4>,,<A href="/philosophy/words-to-avoid.pl.html#TOCProtection"
213 serek 1.1 name=Protection>Ochrona</A>''</H4>
214     Prawnicy wydawców uwielbiają stosować termin ,,ochrona'', opisując prawa
215     <!-- word carries the implication of preventing destruction -->
216     autorskie. To słowo zawiera sugestię zapobiegania zniszczeniu lub cierpieniom,
217     a tym samym zachęca ludzi do identyfikowania się z właścicielem i wydawcą,
218     którzy czerpią korzyści z praw autorskich, nie zaś z użytkownikami, którzy
219     są przez nie ograniczani.
220     <P>
221     Łatwo uniknąć ,,ochrony'' i korzystać w zamian z neutralnych określeń.
222     Na przykład, zamiast ,,Ochrona praw autorskich działa bardzo długo''
223     (,,Copyright protection lasts a very long time''), można powiedzieć
224     ,,Prawa autorskie działają bardzo długo''
225     (,,Copyright lasts a very long time'').
226    
227     <P>
228     Jeśli zamierzasz skrytykować prawa autorskie, a nie je popierać, możesz
229     użyć sformułowania ,,ograniczenia wynikające z [systemu] praw autorskich''
230     (,,copyright restrictions'').
231    
232     <P>
233 wkotwica 1.2 <H4>,,<A href="/philosophy/words-to-avoid.pl.html#TOCSellSoftware"
234 serek 1.1 name=SellSoftware>Sprzedawać programy (sell software)</A>''</H4>
235     Termin ,,sprzedawać oprogramowanie'' jest niejednoznaczny.
236     Ściśle mówiąc, wymiana kopii wolnego programu na pewną sumę pieniędzy jest
237     ,,sprzedażą''. Jednak ludzie zwykle kojarzą pojęcie ,,sprzedaży''
238     z nakładanymi prawami własności ograniczeniami w dalszym użytkowaniu programu.
239     Możesz być precyzyjniejszy, i zapobiegać nieporozumieniom, mówiąc albo
240     o ,,rozpowszechnianiu kopii programu za opłatą'' (,,distributing copies
241     of a program for a fee'') albo o ,,wymaganiu opłaty za nałożone prawami
242     własności ograniczenia w korzystaniu z programu''
243     (,,imposing proprietary restrictions on the use of a program''),
244     zależnie od tego, co masz na myśli.
245     <P>Zobacz <A href="/philosophy/selling.html">Selling Free Software</A>
246     gdzie dokładniej omówiono to zagadnienie.
247    
248     <P>
249 wkotwica 1.2 <H4>,,<A href="/philosophy/words-to-avoid.pl.html#TOCTheft"
250 serek 1.1 name=Theft>Kradzież</A>''</H4>
251     Apologeci praw autorskich często używają słów takich jak ,,ukradziony''
252     czy ,,kradzież'', do opisania naruszenia praw autorskich. Równocześnie
253     chcą byśmy uważali system prawny za autorytet etyczny: jeśli kopiowanie
254     jest zakazane, to musi być złe.
255     <P>
256     W związku z tym należy zauważyć, że system prawny (co najmniej w USA) odrzuca
257     ideę, by złamanie praw autorskich było ,,kradzieżą''. Obrońcy praw autorskich
258     używający terminów w rodzaju ,,skradziony'' fałszywie przedstawiają opinię
259     <!-- the authority -->
260     autorytetu, na który sami się powołują.
261     <P>
262     Pogląd, że prawo decyduje o tym, co dobre, a co złe, jest z gruntu błędny.
263     Prawa są, w najlepszym razie, próbą osiągnięcia sprawiedliwości.
264     Mówienie, że prawa wyznaczają sprawiedliwość czy normy etyczne jest
265     stawianiem rzeczy na głowie.
266     <P>
267     <HR>
268     Zobacz też <A href="/philosophy/categories.html">Categories of Free Software
269     (18k znaków)</A>.
270     <HR>
271    
272     <H4><A href="/philosophy/philosophy.html">Inne teksty</A></H4>
273     <HR>
274     Powrót do <A href="/home.html">strony głównej GNU</A>.
275     <P>
276 wkotwica 1.3 Zapytania dotyczące FSF i GNU proszę przesyłać na adres:
277 serek 1.1 <A href="mailto:gnu@gnu.org"><EM>gnu@gnu.org</EM></A>.
278     Istnieją także
279     <A href="/home#ContactInfo">inne sposoby skontaktowania się</A> z FSF.
280     <P>
281     Komentarze na temat tych stron proszę przesyłać na adres
282     <A href="mailto:webmasters@www.gnu.org"><EM>webmasters@www.gnu.org</EM></A>,
283     inne pytania - do <A href="mailto:gnu@gnu.org"><EM>gnu@gnu.org</EM></A>.
284     <P>
285 wkotwica 1.3 Copyright (C) 1996, 1997, 1998, 1999, 2001 Free Software Foundation, Inc.,
286     59 Temple Place - Suite 330, Boston, MA 02111, USA
287 serek 1.1 <P>
288     Verbatim copying and distribution of this entire article is permitted in any
289     medium, provided this notice is preserved.
290     <P>
291     Zezwala się na kopiowanie bez zmian i rozpowszechnianie całości tego artykułu
292     dowolnym sposobem, pod warunkiem zachowania niniejszego zezwolenia.
293     <P>
294 wkotwica 1.2 Updated:
295     <!-- hhmts start -->
296 wkotwica 1.3 $Date: 2001/08/12 17:55:58 $ $Author: wkotwica $
297 wkotwica 1.2 <!-- hhmts end -->
298 serek 1.1 <HR>
299     </BODY></HTML>

savannah-hackers-public@gnu.org
ViewVC Help
Powered by ViewVC 1.1.26