| 1 |
<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/loyal-computers.en.html" --> |
| 2 |
|
| 3 |
<!--#include virtual="/server/header.sq.html" --> |
| 4 |
<!-- Parent-Version: 1.96 --> |
| 5 |
<!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> |
| 6 |
<!--#set var="TAGS" value="essays aboutfs extension" --> |
| 7 |
<!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> |
| 8 |
|
| 9 |
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> |
| 10 |
<title>Ç’Do të Thotë Që Kompjuteri Juaj të Jetë Besnik? - Projekti GNU - Free |
| 11 |
Software Foundation</title> |
| 12 |
<style type="text/css" media="print,screen"><!-- |
| 13 |
#History ~ p, #History ~ ul { font-size: 1rem; } |
| 14 |
--> |
| 15 |
</style> |
| 16 |
|
| 17 |
<!--#include virtual="/philosophy/po/loyal-computers.translist" --> |
| 18 |
<!--#include virtual="/server/banner.sq.html" --> |
| 19 |
<!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.sq.html" --> |
| 20 |
<!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> |
| 21 |
<!--#include virtual="/server/top-addendum.sq.html" --> |
| 22 |
<div class="article reduced-width"> |
| 23 |
<h2>Ç’Do të Thotë Që Kompjuteri Juaj të Jetë Besnik?</h2> |
| 24 |
|
| 25 |
<address class="byline">nga <a href="https://www.stallman.org/">Richard Stallman</a></address> |
| 26 |
|
| 27 |
<p>Themi se xhirimi i <a href="/philosophy/free-sw.html">software-it të |
| 28 |
lirë</a> në kompjuterin tuaj do të thotë që veprimet e tij janë <a |
| 29 |
href="/philosophy/free-software-even-more-important.html">nën kontrollin |
| 30 |
tuaj</a>. Kjo nënkupton që kompjuteri juaj do të bëjë ato çka i kërkon |
| 31 |
programi juaj të bëjë dhe asgjë më shumë. Me fjalë të tjera, kompjuteri |
| 32 |
juaj do t’ju jetë besnik.</p> |
| 33 |
|
| 34 |
<p>Më 1990 këtë e merrnim të mirëqenë; sot, mjaft kompjutera janë konceptuar të |
| 35 |
mos u jenë besnikë përdoruesve të tyre. Është bërë e nevojshme të thuhet |
| 36 |
hapur se ç’do të thotë që kompjuteri juaj të jetë një platformë besnike, që |
| 37 |
u bindet vendimeve tuaja, të cilat i shprehni duke i thënë të xhirojë |
| 38 |
programe të caktuara.</p> |
| 39 |
|
| 40 |
<p>Përkufizimi ynë paraprak përbëhet nga këto parime.</p> |
| 41 |
|
| 42 |
<dl> |
| 43 |
<dt>Të qenët i instalueshëm</dt> |
| 44 |
|
| 45 |
<dd> |
| 46 |
<p>Çfarëdo software-i që mund të zëvendësohet nga një tjetër, përdoruesi duhet |
| 47 |
të ketë aftësinë të zëvendësojë.</p> |
| 48 |
|
| 49 |
<p>Ndaj, nëse kompjuteri kërkon një fjalëkalim ose ndonjë të fshehtë tjetër për |
| 50 |
të mundur të zëvendësojë ndonjë <em>software</em> të vetin, cilido që ju |
| 51 |
shet kompjuterin, duhet t’ju tregojë edhe atë të fshehtë.</p> |
| 52 |
</dd> |
| 53 |
|
| 54 |
<dt>Asnjanësi kundrejt software-it</dt> |
| 55 |
|
| 56 |
<dd> |
| 57 |
<p>Kompjuteri do të xhirojë, pa paragjykime, çfarëdo software-i që instaloni në |
| 58 |
të dhe do ta lejojë software-in të bëjë ç’të thotë kodi përkatës.</p> |
| 59 |
|
| 60 |
<p>Një mekanizëm për kontrollin e nënshkrimeve të programeve që xhirojnë është |
| 61 |
i përputhshëm me këtë parim, me kusht që kontrolli i nënshkrimeve të jetë |
| 62 |
plotësisht nën kontrollin e përdoruesit. Kur është kështu, mekanizmi ndihmon |
| 63 |
sendërtimin e vendimeve të përdoruesit mbi se cilët programe të xhirojnë, në |
| 64 |
vend se të pengojë vendimet e përdoruesit. Përkundrazi, kontrolli i |
| 65 |
nënshkrimeve që nuk është plotësisht nën kontrollin e përdoruesit e cenon |
| 66 |
këtë parim.</p> |
| 67 |
</dd> |
| 68 |
|
| 69 |
<dt>Asnjanësi kundrejt protokollesh</dt> |
| 70 |
|
| 71 |
<dd> |
| 72 |
<p>Kompjuteri do të komunikojë, pa paragjykime, përmes çfarëdo protokolli që |
| 73 |
sendërton software-i i instaluar në të, me çfarëdo përdoruesi dhe kompjuteri |
| 74 |
tjetër me të cilin e drejtoni të komunikojë.</p> |
| 75 |
|
| 76 |
<p>Kjo do të thotë që kompjuteri nuk imponon një shërbim të caktuar në kurriz |
| 77 |
të një tjetri, ose një protokoll, në vend se një tjetër. Nuk i kërkon |
| 78 |
përdoruesit të marrë lejen e dikujt për të komunikuar përmes një protokolli |
| 79 |
të dhënë.</p> |
| 80 |
</dd> |
| 81 |
|
| 82 |
<dt>Asnjanësi kundrejt sendërtimesh</dt> |
| 83 |
|
| 84 |
<dd> |
| 85 |
<p>Kur kompjuteri komunikon duke përdorur një protokoll të dhënë, do ta |
| 86 |
mbështesë kryerjen e kësaj, pa paragjykime, përmes çfarëdo kodi që zgjidhni |
| 87 |
(po pranojmë që kodi e sendërton protokollin në fjalë) dhe nuk do të bëjë |
| 88 |
asgjë që do të ndihmonte cilëndo palë tjetër në Internet të dallojë se cilin |
| 89 |
kod po përdorni, ose se çfarë ndryshimesh keni bërë në të, apo të |
| 90 |
diskriminojë bazuar në zgjedhjen tuaj.</p> |
| 91 |
|
| 92 |
<p>Kjo kërkon që kompjuteri të hedhë tej kërkesa për dëshmime së largëti, që do |
| 93 |
me thënë, nuk u lejon kompjuterave të tjerë të përcaktojnë me ndihmën e |
| 94 |
rrjetit nëse kompjuteri juaj po xhiron një copë të dhënë |
| 95 |
software-i. Dëshmimi së largëti u jep sajteve pushtetin t’ju detyrojnë të |
| 96 |
lidheni me ta vetëm përmes një aplikacioni me DRM, të cilën nuk e zhbllokoni |
| 97 |
dot, duke ju mohuar kështu kontrollin e efektshëm mbi software-in që |
| 98 |
përdorni për të komunikuar me ta.</p> |
| 99 |
|
| 100 |
<p>Ne e kuptojmë dëshmimin së largëti si një skemë të përgjithshme që u lejon |
| 101 |
cilitdo sajt të imponojë tivoizim, ose “bllokim” mbi software-in në |
| 102 |
kompjuterin tuaj përmes të cilit lidheni me të. Tivoizimi i thjeshtë i një |
| 103 |
programi ua bën të pamundur xhirimin si duhet versioneve të modifikuara; Kjo |
| 104 |
e bën programin jo të lirë. Dëshmimi së largëti nga sajtet ua bën të |
| 105 |
pamundur versioneve të modifikuara funksionimin me ato sajte që përdorin |
| 106 |
dëshmim, çka në fakt e bën një program jo të lirë, kur përdor këto sajte. |
| 107 |
Nëse një kompjuter u lejon sajteve t’jua bëjnë të pamundur përdorimin me to |
| 108 |
të një programi të modifikuar, është besnik kundrejt atyre, jo kundrejt |
| 109 |
jush.</p> |
| 110 |
</dd> |
| 111 |
|
| 112 |
<dt>Asnjanësi kundrejt të dhënash të komunikuara</dt> |
| 113 |
|
| 114 |
<dd> |
| 115 |
<p>Kur kompjuteri merr të dhëna duke përdorur çfarëdo protokolli, nuk do të |
| 116 |
vërë caqe se çfarë mundet të bëjë programi me të dhënat e marra përmes |
| 117 |
komunikimit.</p> |
| 118 |
|
| 119 |
<p>Çfarëdo DRM-je në nivel hardware-i e cenon këtë parim. Për shembull, |
| 120 |
hardware-i nuk duhet të transmetojë rrjedha video të koduara në mënyrë të |
| 121 |
tillë që vetëm monitori të mund t’i shkodojë.</p> |
| 122 |
</dd> |
| 123 |
|
| 124 |
<dt>Të qenët i diagnostikueshëm</dt> |
| 125 |
|
| 126 |
<dd> |
| 127 |
<p>Kompjuteri gjithmonë ju lejon të analizoni funksionimin e programit që |
| 128 |
xhironi.</p> |
| 129 |
</dd> |
| 130 |
|
| 131 |
<dt>Plotësi</dt> |
| 132 |
|
| 133 |
<dd> |
| 134 |
<p>Parimet më sipër zbatohen mbi krejt ndërfaqet <em>software</em> të |
| 135 |
kompjuterit dhe krejt komunikimet që kryen kompjuteri. Kompjuteri nuk duhet |
| 136 |
të përmbajë ndonjë marifet të programueshëm, ose të kryejë komunikime jo |
| 137 |
besnike ndaj jush.</p> |
| 138 |
|
| 139 |
<p>Për shembull, pjesa AMT në procesorët Intel të kohëve të fundit xhiron |
| 140 |
<em>software</em> jo të lirë i cili mund të komunikojë së largëti me |
| 141 |
Intel-in. Kjo e bën jo besnik sistemin, veç në u çaktivizoftë.</p> |
| 142 |
</dd> |
| 143 |
</dl> |
| 144 |
|
| 145 |
<p>Që një kompjuter të jetë plotësisht në shërbimin tuaj, duhet të jetë i |
| 146 |
shoqëruar me dokumentim të krejt ndërfaqeve të software-it që xhiron në të, |
| 147 |
dhe që përdoren për të kontrolluar kompjuterin. Një mungesë e tillë |
| 148 |
dokumentimi nuk do të thotë që kompjuteri është aktivisht jo besnik, por do |
| 149 |
të thotë që ka disa aspekte të tij që nuk janë në shërbimin tuaj. Në varësi |
| 150 |
se ç’realizon ai aspekt, kjo mund të jetë ose mund të mos jetë problem.</p> |
| 151 |
|
| 152 |
<p>U kërkojmë lexuesve të na dërgojnë kritikat dhe sugjerimet rreth këtyre |
| 153 |
përkufizimeve te <a href="mailto:computer-principles@gnu.org"> |
| 154 |
<computer-principles@gnu.org></a>.</p> |
| 155 |
|
| 156 |
<p>Besnikëria, ashtu siç përkufizohet këtu, është kriteri më themelor që na |
| 157 |
vjen në mendje që ka kuptim. Nuk kërkon doemos që krejt software-i në |
| 158 |
kompjuter të jetë i lirë. Sidoqoftë, prania e <a |
| 159 |
href="/philosophy/free-software-even-more-important.html">software-it jo të |
| 160 |
lirë në kompjuter</a> është një pengesë për verifikimin nëse një kompjuter |
| 161 |
është apo jo besnik, ose për të garantuar se mbetet i tillë.</p> |
| 162 |
|
| 163 |
<h3 id="History">Historik</h3> |
| 164 |
|
| 165 |
<p>Kjo është një listë e ndryshimeve thelbësore në këtë faqe.</p> |
| 166 |
|
| 167 |
<ul> |
| 168 |
|
| 169 |
<li><a |
| 170 |
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/www/philosophy/loyal-computers.html?r1=1.5&r2=1.6">Version |
| 171 |
1.6</a>: Shtim domosdoshmërie rreth të qenit i instalueshëm. |
| 172 |
</li> |
| 173 |
|
| 174 |
<li><a |
| 175 |
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/www/philosophy/loyal-computers.html?r1=1.4&r2=1.5">Version |
| 176 |
1.5</a>: Dokumentimi i plotë s’është domosdoshmëri për të qenët besnik. |
| 177 |
</li> |
| 178 |
</ul> |
| 179 |
</div> |
| 180 |
|
| 181 |
<div class="translators-notes"> |
| 182 |
|
| 183 |
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> |
| 184 |
</div> |
| 185 |
</div> |
| 186 |
|
| 187 |
<!-- for id="content", starts in the include above --> |
| 188 |
<!--#include virtual="/server/footer.sq.html" --> |
| 189 |
<div id="footer" role="contentinfo"> |
| 190 |
<div class="unprintable"> |
| 191 |
|
| 192 |
<p>Ju lutemi, pyetjet dhe kërkesat e përgjithshme rreth FSF-së & GNU-së |
| 193 |
dërgojini te <a href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Ka |
| 194 |
gjithashtu <a href="/contact/">mënyra të tjera për t’u lidhur me</a> |
| 195 |
FSF-në. Njoftimet për lidhje të dëmtuara dhe ndreqje apo këshilla të tjera |
| 196 |
mund të dërgohen te <a |
| 197 |
href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p> |
| 198 |
|
| 199 |
<p> |
| 200 |
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, |
| 201 |
replace it with the translation of these two: |
| 202 |
|
| 203 |
We work hard and do our best to provide accurate, good quality |
| 204 |
translations. However, we are not exempt from imperfection. |
| 205 |
Please send your comments and general suggestions in this regard |
| 206 |
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> |
| 207 |
|
| 208 |
<web-translators@gnu.org></a>.</p> |
| 209 |
|
| 210 |
<p>For information on coordinating and contributing translations of |
| 211 |
our web pages, see <a |
| 212 |
href="/server/standards/README.translations.html">Translations |
| 213 |
README</a>. --> |
| 214 |
Përpiqemi fort dhe bëjmë sa mundemi për të ofruar përkthime me cilësi të |
| 215 |
mirë dhe të përpikta. Megjithatë, s’jemi të përjashtuar nga papërsosuri. Ju |
| 216 |
lutemi, komentet dhe këshillat e përgjithshme lidhur me këtë dërgojini te <a |
| 217 |
href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p><p>Për |
| 218 |
të dhëna mbi bashkërendimin dhe parashtrimin e përkthimeve të faqeve tona |
| 219 |
web, shihni <a href="/server/standards/README.translations.html">README për |
| 220 |
përkthimet</a>.</p> |
| 221 |
</div> |
| 222 |
|
| 223 |
<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to |
| 224 |
files generated as part of manuals) on the GNU web server should |
| 225 |
be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this |
| 226 |
without talking with the webmasters or licensing team first. |
| 227 |
Please make sure the copyright date is consistent with the |
| 228 |
document. For web pages, it is ok to list just the latest year the |
| 229 |
document was modified, or published. |
| 230 |
|
| 231 |
If you wish to list earlier years, that is ok too. |
| 232 |
Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying |
| 233 |
years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable |
| 234 |
year, i.e., a year in which the document was published (including |
| 235 |
being publicly visible on the web or in a revision control system). |
| 236 |
|
| 237 |
There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers |
| 238 |
Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> |
| 239 |
<p>Të drejta kopjimi © 2014, 2015, 2019, 2021 Free Software Foundation, |
| 240 |
Inc.</p> |
| 241 |
|
| 242 |
<p>Kjo faqe mund të përdoret sipas një licence <a rel="license" |
| 243 |
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/">Creative Commons |
| 244 |
Attribution-NoDerivatives 4.0 International License</a>.</p> |
| 245 |
|
| 246 |
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.sq.html" --> |
| 247 |
<div class="translators-credits"> |
| 248 |
|
| 249 |
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> |
| 250 |
</div> |
| 251 |
|
| 252 |
<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> |
| 253 |
U përditësua më: |
| 254 |
|
| 255 |
$Date: 2021/09/05 09:34:34 $ |
| 256 |
|
| 257 |
<!-- timestamp end --> |
| 258 |
</p> |
| 259 |
</div> |
| 260 |
</div> |
| 261 |
<!-- for class="inner", starts in the banner include --> |
| 262 |
</body> |
| 263 |
</html> |