1 |
<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/loyal-computers.en.html" --> |
2 |
|
3 |
<!--#include virtual="/server/header.sq.html" --> |
4 |
<!-- Parent-Version: 1.96 --> |
5 |
<!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> |
6 |
<!--#set var="TAGS" value="essays aboutfs extension" --> |
7 |
<!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> |
8 |
|
9 |
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> |
10 |
<title>Ç’Do të Thotë Që Kompjuteri Juaj të Jetë Besnik? - Projekti GNU - Free |
11 |
Software Foundation</title> |
12 |
<style type="text/css" media="print,screen"><!-- |
13 |
#History ~ p, #History ~ ul { font-size: 1rem; } |
14 |
--> |
15 |
</style> |
16 |
|
17 |
<!--#include virtual="/philosophy/po/loyal-computers.translist" --> |
18 |
<!--#include virtual="/server/banner.sq.html" --> |
19 |
<!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.sq.html" --> |
20 |
<!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> |
21 |
<!--#include virtual="/server/top-addendum.sq.html" --> |
22 |
<div class="article reduced-width"> |
23 |
<h2>Ç’Do të Thotë Që Kompjuteri Juaj të Jetë Besnik?</h2> |
24 |
|
25 |
<address class="byline">nga <a href="https://www.stallman.org/">Richard Stallman</a></address> |
26 |
|
27 |
<p>Themi se xhirimi i <a href="/philosophy/free-sw.html">software-it të |
28 |
lirë</a> në kompjuterin tuaj do të thotë që veprimet e tij janë <a |
29 |
href="/philosophy/free-software-even-more-important.html">nën kontrollin |
30 |
tuaj</a>. Kjo nënkupton që kompjuteri juaj do të bëjë ato çka i kërkon |
31 |
programi juaj të bëjë dhe asgjë më shumë. Me fjalë të tjera, kompjuteri |
32 |
juaj do t’ju jetë besnik.</p> |
33 |
|
34 |
<p>Më 1990 këtë e merrnim të mirëqenë; sot, mjaft kompjutera janë konceptuar të |
35 |
mos u jenë besnikë përdoruesve të tyre. Është bërë e nevojshme të thuhet |
36 |
hapur se ç’do të thotë që kompjuteri juaj të jetë një platformë besnike, që |
37 |
u bindet vendimeve tuaja, të cilat i shprehni duke i thënë të xhirojë |
38 |
programe të caktuara.</p> |
39 |
|
40 |
<p>Përkufizimi ynë paraprak përbëhet nga këto parime.</p> |
41 |
|
42 |
<dl> |
43 |
<dt>Të qenët i instalueshëm</dt> |
44 |
|
45 |
<dd> |
46 |
<p>Çfarëdo software-i që mund të zëvendësohet nga një tjetër, përdoruesi duhet |
47 |
të ketë aftësinë të zëvendësojë.</p> |
48 |
|
49 |
<p>Ndaj, nëse kompjuteri kërkon një fjalëkalim ose ndonjë të fshehtë tjetër për |
50 |
të mundur të zëvendësojë ndonjë <em>software</em> të vetin, cilido që ju |
51 |
shet kompjuterin, duhet t’ju tregojë edhe atë të fshehtë.</p> |
52 |
</dd> |
53 |
|
54 |
<dt>Asnjanësi kundrejt software-it</dt> |
55 |
|
56 |
<dd> |
57 |
<p>Kompjuteri do të xhirojë, pa paragjykime, çfarëdo software-i që instaloni në |
58 |
të dhe do ta lejojë software-in të bëjë ç’të thotë kodi përkatës.</p> |
59 |
|
60 |
<p>Një mekanizëm për kontrollin e nënshkrimeve të programeve që xhirojnë është |
61 |
i përputhshëm me këtë parim, me kusht që kontrolli i nënshkrimeve të jetë |
62 |
plotësisht nën kontrollin e përdoruesit. Kur është kështu, mekanizmi ndihmon |
63 |
sendërtimin e vendimeve të përdoruesit mbi se cilët programe të xhirojnë, në |
64 |
vend se të pengojë vendimet e përdoruesit. Përkundrazi, kontrolli i |
65 |
nënshkrimeve që nuk është plotësisht nën kontrollin e përdoruesit e cenon |
66 |
këtë parim.</p> |
67 |
</dd> |
68 |
|
69 |
<dt>Asnjanësi kundrejt protokollesh</dt> |
70 |
|
71 |
<dd> |
72 |
<p>Kompjuteri do të komunikojë, pa paragjykime, përmes çfarëdo protokolli që |
73 |
sendërton software-i i instaluar në të, me çfarëdo përdoruesi dhe kompjuteri |
74 |
tjetër me të cilin e drejtoni të komunikojë.</p> |
75 |
|
76 |
<p>Kjo do të thotë që kompjuteri nuk imponon një shërbim të caktuar në kurriz |
77 |
të një tjetri, ose një protokoll, në vend se një tjetër. Nuk i kërkon |
78 |
përdoruesit të marrë lejen e dikujt për të komunikuar përmes një protokolli |
79 |
të dhënë.</p> |
80 |
</dd> |
81 |
|
82 |
<dt>Asnjanësi kundrejt sendërtimesh</dt> |
83 |
|
84 |
<dd> |
85 |
<p>Kur kompjuteri komunikon duke përdorur një protokoll të dhënë, do ta |
86 |
mbështesë kryerjen e kësaj, pa paragjykime, përmes çfarëdo kodi që zgjidhni |
87 |
(po pranojmë që kodi e sendërton protokollin në fjalë) dhe nuk do të bëjë |
88 |
asgjë që do të ndihmonte cilëndo palë tjetër në Internet të dallojë se cilin |
89 |
kod po përdorni, ose se çfarë ndryshimesh keni bërë në të, apo të |
90 |
diskriminojë bazuar në zgjedhjen tuaj.</p> |
91 |
|
92 |
<p>Kjo kërkon që kompjuteri të hedhë tej kërkesa për dëshmime së largëti, që do |
93 |
me thënë, nuk u lejon kompjuterave të tjerë të përcaktojnë me ndihmën e |
94 |
rrjetit nëse kompjuteri juaj po xhiron një copë të dhënë |
95 |
software-i. Dëshmimi së largëti u jep sajteve pushtetin t’ju detyrojnë të |
96 |
lidheni me ta vetëm përmes një aplikacioni me DRM, të cilën nuk e zhbllokoni |
97 |
dot, duke ju mohuar kështu kontrollin e efektshëm mbi software-in që |
98 |
përdorni për të komunikuar me ta.</p> |
99 |
|
100 |
<p>Ne e kuptojmë dëshmimin së largëti si një skemë të përgjithshme që u lejon |
101 |
cilitdo sajt të imponojë tivoizim, ose “bllokim” mbi software-in në |
102 |
kompjuterin tuaj përmes të cilit lidheni me të. Tivoizimi i thjeshtë i një |
103 |
programi ua bën të pamundur xhirimin si duhet versioneve të modifikuara; Kjo |
104 |
e bën programin jo të lirë. Dëshmimi së largëti nga sajtet ua bën të |
105 |
pamundur versioneve të modifikuara funksionimin me ato sajte që përdorin |
106 |
dëshmim, çka në fakt e bën një program jo të lirë, kur përdor këto sajte. |
107 |
Nëse një kompjuter u lejon sajteve t’jua bëjnë të pamundur përdorimin me to |
108 |
të një programi të modifikuar, është besnik kundrejt atyre, jo kundrejt |
109 |
jush.</p> |
110 |
</dd> |
111 |
|
112 |
<dt>Asnjanësi kundrejt të dhënash të komunikuara</dt> |
113 |
|
114 |
<dd> |
115 |
<p>Kur kompjuteri merr të dhëna duke përdorur çfarëdo protokolli, nuk do të |
116 |
vërë caqe se çfarë mundet të bëjë programi me të dhënat e marra përmes |
117 |
komunikimit.</p> |
118 |
|
119 |
<p>Çfarëdo DRM-je në nivel hardware-i e cenon këtë parim. Për shembull, |
120 |
hardware-i nuk duhet të transmetojë rrjedha video të koduara në mënyrë të |
121 |
tillë që vetëm monitori të mund t’i shkodojë.</p> |
122 |
</dd> |
123 |
|
124 |
<dt>Të qenët i diagnostikueshëm</dt> |
125 |
|
126 |
<dd> |
127 |
<p>Kompjuteri gjithmonë ju lejon të analizoni funksionimin e programit që |
128 |
xhironi.</p> |
129 |
</dd> |
130 |
|
131 |
<dt>Plotësi</dt> |
132 |
|
133 |
<dd> |
134 |
<p>Parimet më sipër zbatohen mbi krejt ndërfaqet <em>software</em> të |
135 |
kompjuterit dhe krejt komunikimet që kryen kompjuteri. Kompjuteri nuk duhet |
136 |
të përmbajë ndonjë marifet të programueshëm, ose të kryejë komunikime jo |
137 |
besnike ndaj jush.</p> |
138 |
|
139 |
<p>Për shembull, pjesa AMT në procesorët Intel të kohëve të fundit xhiron |
140 |
<em>software</em> jo të lirë i cili mund të komunikojë së largëti me |
141 |
Intel-in. Kjo e bën jo besnik sistemin, veç në u çaktivizoftë.</p> |
142 |
</dd> |
143 |
</dl> |
144 |
|
145 |
<p>Që një kompjuter të jetë plotësisht në shërbimin tuaj, duhet të jetë i |
146 |
shoqëruar me dokumentim të krejt ndërfaqeve të software-it që xhiron në të, |
147 |
dhe që përdoren për të kontrolluar kompjuterin. Një mungesë e tillë |
148 |
dokumentimi nuk do të thotë që kompjuteri është aktivisht jo besnik, por do |
149 |
të thotë që ka disa aspekte të tij që nuk janë në shërbimin tuaj. Në varësi |
150 |
se ç’realizon ai aspekt, kjo mund të jetë ose mund të mos jetë problem.</p> |
151 |
|
152 |
<p>U kërkojmë lexuesve të na dërgojnë kritikat dhe sugjerimet rreth këtyre |
153 |
përkufizimeve te <a href="mailto:computer-principles@gnu.org"> |
154 |
<computer-principles@gnu.org></a>.</p> |
155 |
|
156 |
<p>Besnikëria, ashtu siç përkufizohet këtu, është kriteri më themelor që na |
157 |
vjen në mendje që ka kuptim. Nuk kërkon doemos që krejt software-i në |
158 |
kompjuter të jetë i lirë. Sidoqoftë, prania e <a |
159 |
href="/philosophy/free-software-even-more-important.html">software-it jo të |
160 |
lirë në kompjuter</a> është një pengesë për verifikimin nëse një kompjuter |
161 |
është apo jo besnik, ose për të garantuar se mbetet i tillë.</p> |
162 |
|
163 |
<h3 id="History">Historik</h3> |
164 |
|
165 |
<p>Kjo është një listë e ndryshimeve thelbësore në këtë faqe.</p> |
166 |
|
167 |
<ul> |
168 |
|
169 |
<li><a |
170 |
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/www/philosophy/loyal-computers.html?r1=1.5&r2=1.6">Version |
171 |
1.6</a>: Shtim domosdoshmërie rreth të qenit i instalueshëm. |
172 |
</li> |
173 |
|
174 |
<li><a |
175 |
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/www/philosophy/loyal-computers.html?r1=1.4&r2=1.5">Version |
176 |
1.5</a>: Dokumentimi i plotë s’është domosdoshmëri për të qenët besnik. |
177 |
</li> |
178 |
</ul> |
179 |
</div> |
180 |
|
181 |
<div class="translators-notes"> |
182 |
|
183 |
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> |
184 |
</div> |
185 |
</div> |
186 |
|
187 |
<!-- for id="content", starts in the include above --> |
188 |
<!--#include virtual="/server/footer.sq.html" --> |
189 |
<div id="footer" role="contentinfo"> |
190 |
<div class="unprintable"> |
191 |
|
192 |
<p>Ju lutemi, pyetjet dhe kërkesat e përgjithshme rreth FSF-së & GNU-së |
193 |
dërgojini te <a href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Ka |
194 |
gjithashtu <a href="/contact/">mënyra të tjera për t’u lidhur me</a> |
195 |
FSF-në. Njoftimet për lidhje të dëmtuara dhe ndreqje apo këshilla të tjera |
196 |
mund të dërgohen te <a |
197 |
href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p> |
198 |
|
199 |
<p> |
200 |
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, |
201 |
replace it with the translation of these two: |
202 |
|
203 |
We work hard and do our best to provide accurate, good quality |
204 |
translations. However, we are not exempt from imperfection. |
205 |
Please send your comments and general suggestions in this regard |
206 |
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> |
207 |
|
208 |
<web-translators@gnu.org></a>.</p> |
209 |
|
210 |
<p>For information on coordinating and contributing translations of |
211 |
our web pages, see <a |
212 |
href="/server/standards/README.translations.html">Translations |
213 |
README</a>. --> |
214 |
Përpiqemi fort dhe bëjmë sa mundemi për të ofruar përkthime me cilësi të |
215 |
mirë dhe të përpikta. Megjithatë, s’jemi të përjashtuar nga papërsosuri. Ju |
216 |
lutemi, komentet dhe këshillat e përgjithshme lidhur me këtë dërgojini te <a |
217 |
href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p><p>Për |
218 |
të dhëna mbi bashkërendimin dhe parashtrimin e përkthimeve të faqeve tona |
219 |
web, shihni <a href="/server/standards/README.translations.html">README për |
220 |
përkthimet</a>.</p> |
221 |
</div> |
222 |
|
223 |
<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to |
224 |
files generated as part of manuals) on the GNU web server should |
225 |
be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this |
226 |
without talking with the webmasters or licensing team first. |
227 |
Please make sure the copyright date is consistent with the |
228 |
document. For web pages, it is ok to list just the latest year the |
229 |
document was modified, or published. |
230 |
|
231 |
If you wish to list earlier years, that is ok too. |
232 |
Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying |
233 |
years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable |
234 |
year, i.e., a year in which the document was published (including |
235 |
being publicly visible on the web or in a revision control system). |
236 |
|
237 |
There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers |
238 |
Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> |
239 |
<p>Të drejta kopjimi © 2014, 2015, 2019, 2021 Free Software Foundation, |
240 |
Inc.</p> |
241 |
|
242 |
<p>Kjo faqe mund të përdoret sipas një licence <a rel="license" |
243 |
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/">Creative Commons |
244 |
Attribution-NoDerivatives 4.0 International License</a>.</p> |
245 |
|
246 |
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.sq.html" --> |
247 |
<div class="translators-credits"> |
248 |
|
249 |
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> |
250 |
</div> |
251 |
|
252 |
<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> |
253 |
U përditësua më: |
254 |
|
255 |
$Date: 2021/09/05 09:34:34 $ |
256 |
|
257 |
<!-- timestamp end --> |
258 |
</p> |
259 |
</div> |
260 |
</div> |
261 |
<!-- for class="inner", starts in the banner include --> |
262 |
</body> |
263 |
</html> |