1 |
<!--#set var="PO_FILE" |
2 |
value='<a href="/philosophy/po/hague.pl.po"> |
3 |
https://www.gnu.org/philosophy/po/hague.pl.po</a>' |
4 |
--><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/philosophy/hague.html" |
5 |
--><!--#set var="DIFF_FILE" value="/philosophy/po/hague.pl-diff.html" |
6 |
--><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2021-11-18" --> |
7 |
|
8 |
<!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> |
9 |
<!-- Parent-Version: 1.96 --> |
10 |
<!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> |
11 |
<!--#set var="TAGS" value="essays las patents" --> |
12 |
<!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> |
13 |
|
14 |
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> |
15 |
<title>Niebezpieczeństwo z Hagi - Projekt GNU - Fundacja Wolnego |
16 |
Oprogramowania (FSF)</title> |
17 |
|
18 |
<!--#include virtual="/philosophy/po/hague.translist" --> |
19 |
<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> |
20 |
<!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.pl.html" --> |
21 |
<!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> |
22 |
<!--#include virtual="/server/outdated.pl.html" --> |
23 |
<!--#include virtual="/server/top-addendum.pl.html" --> |
24 |
<div class="article reduced-width"> |
25 |
<h2>Niebezpieczeństwo z Hagi</h2> |
26 |
|
27 |
<address class="byline"><a href="https://www.stallman.org/">Richard Stallman</a></address> |
28 |
|
29 |
<p><i>czerwiec 2001</i></p> |
30 |
|
31 |
<p> |
32 |
Europejczycy energicznie sprzeciwiali się patentom na oprogramowanie |
33 |
i udaremnili próbę wprowadzenia ich w Europie. Zaproponowany |
34 |
traktat, obecnie w fazie negocjacji, grozi podporządkowaniem |
35 |
producentów oprogramowania z Europy i innych krajów amerykańskim |
36 |
patentom na oprogramowanie i innym krzywdzącym prawom |
37 |
z całego świata. Nie tylko programiści znajdą się |
38 |
w kłopocie; autorzy wszelkich dzieł staną w obliczu nowych |
39 |
zagrożeń. Nawet prawa z różnych krajów dotyczące cenzury mogą mieć |
40 |
skutki globalne.</p> |
41 |
|
42 |
<p> |
43 |
Traktat Haski właściwie nie mówi o patentach, |
44 |
ani o prawach autorskich, ani o cenzurze, |
45 |
ale dotyczy ich wszystkich. Jest to traktat o jurysdykcji |
46 |
i o tym, jaki powinien być stosunek państw do wyroków |
47 |
sądowych z innych krajów. Podstawowa idea jest dość rozsądna: jeśli |
48 |
ktoś uszkodzi czyjś samochód we Francji, albo zerwie umowę |
49 |
z francuską firmą, można pozwać go we Francji, a potem |
50 |
przenieść wyrok do sądu w jego rodzimym kraju, aby go |
51 |
wyegzekwować.</p> |
52 |
|
53 |
<p> |
54 |
Traktat przeradza się w problem, kiedy rozszerza się go |
55 |
o dystrybucję informacji - ponieważ obecnie informacja |
56 |
przepływa w sposób znany i przewidywalny do wszystkich krajów |
57 |
(jedną z dróg, lecz nie jedyną, jest |
58 |
Internet). W konsekwencji można będzie zostać pozwanym do sądu |
59 |
za informacje rozpowszechniane na mocy praw |
60 |
<strong>dowolnego</strong> kraju haskiego, a wyrok byłby prawdopodobnie |
61 |
egzekwowany w kraju ojczystym.</p> |
62 |
|
63 |
<p> |
64 |
Przykładowo, wydając w Niemczech pakiet oprogramowania (wolnego |
65 |
lub nie), którego będą używać Amerykanie, można zostać pozwanym |
66 |
za naruszenie absurdalnego amerykańskiego patentu |
67 |
na oprogramowanie. Ta część nie zależy od Hagi — to |
68 |
mogłoby się wydarzyć już teraz. Ale na razie, będąc |
69 |
w Niemczech, można zignorować wyrok amerykański, z czego zdają |
70 |
sobie sprawę posiadacze patentów. Po wejściu w życie Traktatu |
71 |
Haskiego od każdego sądu niemieckiego można by żądać egzekwowania |
72 |
wyroku amerykańskiego. W rezultacie patenty na oprogramowanie |
73 |
każdego kraju będącego sygnatariuszem działałyby we wszystkich |
74 |
państwach podpisanych pod traktatem. Nie wystarczy |
75 |
nie dopuścić do wprowadzenia patentów na oprogramowanie |
76 |
w Europie, skoro mogą tam sięgnąć patenty amerykańskie, japońskie |
77 |
czy egipskie.</p> |
78 |
|
79 |
<p> |
80 |
Ale prawo patentowe nie jest jedynym, które zaczęłoby siać |
81 |
spustoszenie, gdyby uległo globalizacji w wyniku podpisania Traktatu |
82 |
Haskiego. Załóżmy, że publikujecie wypowiedź krytykującą osobę |
83 |
publiczną. Jeśli jej kopie zostaną przeczytane w Wielkiej Brytanii, |
84 |
podmiot krytyki może pozwać Was na mocy surowego angielskiego prawa |
85 |
dotyczącego zniesławienia. Prawa Waszego kraju mogą popierać wolność |
86 |
krytykowania osób publicznych, ale po wprowadzeniu Traktatu |
87 |
Haskiego mogą przestać stanowić ochronę dla Was.</p> |
88 |
|
89 |
<p> |
90 |
Albo załóżmy, że publikujecie wypowiedź porównującą Wasze ceny |
91 |
z cenami konkurencji. Jeśli zostanie ona przeczytana w Niemczech, |
92 |
gdzie reklamy porównawcze są nielegalne, możecie zostać pozwani |
93 |
w Niemczech, a wyrok zostanie wykonany niezależnie od miejsca |
94 |
Waszego pobytu. (Późniejsza uwaga: Otrzymałem informację, że to |
95 |
niemieckie prawo mogło ulec zmianie. Sedno pozostaje jednak takie |
96 |
samo - takie prawo mogłoby obowiązywać w każdym kraju, możliwe, |
97 |
że istnieje w jakimś innym kraju europejskim).</p> |
98 |
|
99 |
<p> |
100 |
Albo załóżmy, że publikujecie parodię. Jeśli zostanie ona |
101 |
przeczytana w Korei, możecie zostać tam pozwani, |
102 |
ponieważ w Korei nie uznaje się prawa |
103 |
do parodiowania. (Od czasu publikacji niniejszego artykułu |
104 |
Koreański Sąd Najwyższy uznał prawo do parodiowania, ale ogólna |
105 |
istota sprawy pozostaje taka sama).</p> |
106 |
|
107 |
<p> |
108 |
Albo załóżmy, że macie poglądy polityczne, które są zakazane przez |
109 |
pewien rząd. Moglibyście zostać pozwani do sądu w tym kraju, |
110 |
a wyrok skazujący zostałby wyegzekwowany niezależnie od miejsca |
111 |
Waszego zamieszkania.</p> |
112 |
|
113 |
<p> |
114 |
Nie tak dawno Yahoo zostało pozwane we Francji za zamieszczanie |
115 |
łącz do stron z aukcjami memorabiliów nazistów, co jest dozwolone |
116 |
w USA. Po tym, jak sąd francuski nakazał francuskiemu Yahoo |
117 |
zablokować takie łącza, Yahoo poprosiło sąd w USA o wydanie |
118 |
postanowienia stwierdzającego, że wyrok francuski nie dotyczy |
119 |
firmy macierzystej w Stanach Zjednoczonych.</p> |
120 |
|
121 |
<p> |
122 |
Niespodzianką mogło wydawać się, że wygnani dysydenci chińscy wspierali |
123 |
w tej sprawie Yahoo. Lecz oni wiedzieli, co robią - ich |
124 |
ruch demokratyczny jest zależny od wyniku.</p> |
125 |
|
126 |
<p> |
127 |
Nazizm to nie jedyny pogląd polityczny, którego wyrażanie jest |
128 |
w pewnych miejscach zakazane. Krytyka chińskiego rządu też jest |
129 |
zakazana - w Chinach. Jeśli wyrok francuskiego sądu przeciwko |
130 |
deklaracjom nazistowskim można wyegzekwować w USA |
131 |
lub w Waszym kraju, to możliwe, że postanowienie chińskiego |
132 |
sądu przeciwko oświadczeniom krytykującym rząd chiński również można będzie |
133 |
tam wyegzekwować (być może dlatego Chiny przyłączyły się |
134 |
do negocjacji Traktatu Haskiego). Rząd chiński nie będzie miał |
135 |
problemów z dostosowaniem swojego prawa dotyczącego cenzury |
136 |
do wymogów Traktatu Haskiego; konieczne będzie jedynie nadanie osobom |
137 |
prywatnym (i organom rządowym) prawa do skarżenia wydawców |
138 |
dysydenckich publikacji.</p> |
139 |
|
140 |
<p> |
141 |
Chiny nie są jedynym krajem, gdzie krytyka rządu jest zakazana; gdy |
142 |
powstawał ten artykuł władze australijskiego stanu Wiktoria prowadziły |
143 |
proces, mający na celu zakazanie książki Victoria Police Corruption |
144 |
[<em>Korupcja policji w Victorii</em>] pod zarzutem, |
145 |
że „obraża ona sądy”. Książka jest dostępna |
146 |
w Internecie poza Australią. Australia jest sygnatariuszem Traktatu |
147 |
Haskiego; jeśli traktat będzie dotyczył takich spraw, to wyrok sądu |
148 |
australijskiego dotyczący książki mógłby być powodem do zakazania jej |
149 |
w innych krajach.</p> |
150 |
|
151 |
<p> |
152 |
W tym samym czasie w Egipcie, który jest sygnatariuszem Traktatu |
153 |
Haskiego, coraz częściej są cenzurowane prace krytykujące islam. Ten proces |
154 |
także mógłby ulec globalizacji po wejściu w życie Traktatu |
155 |
Haskiego.</p> |
156 |
|
157 |
<p> |
158 |
Amerykanie mogą powołać się na Pierwszą Poprawkę, |
159 |
aby chronić się przed zagranicznymi wyrokami ograniczającymi |
160 |
wolność mowy. Wstępna wersja traktatu pozwala sądom na ignorowanie |
161 |
wyroków zagranicznych, które są „w oczywisty sposób sprzeczne |
162 |
z porządkiem publicznym”. Jest to surowe kryterium, |
163 |
więc nie należy liczyć na to, że będzie ono kogoś |
164 |
chroniło tylko dlatego, że jego działania są legalne tam, gdzie |
165 |
przebywa. Poszczególni sędziowie osobiście osądzają, czego dotyczy owo |
166 |
kryterium. Raczej nie będzie pomocne w sprawach przeciwko ogólnej |
167 |
interpretacji prawa autorskiego, znaków towarowych ani patentów |
168 |
na oprogramowanie za granicą, ale amerykańskie sądy mogą |
169 |
powoływać się na nie w celu odrzucenia wyroków nakładających |
170 |
całkowitą cenzurę.</p> |
171 |
|
172 |
<p> |
173 |
Jednak nawet to nie pomoże, jeśli ktoś publikuje na łamach |
174 |
Internetu, ponieważ jego <abbr title="Internet service provider |
175 |
[dostawca usług internetowych]">ISP</abbr> albo posiada aktywa |
176 |
w innych krajach, albo komunikuje się ze światem |
177 |
za pośrednictwem większych ISP które takie aktywa posiadają. Wyrok, |
178 |
cenzurujący Waszą stronę, bądź jakikolwiek inny, może być wykonany |
179 |
na Waszym ISP bądź jego ISP w każdym kraju, w którym |
180 |
posiada on aktywa – gdzie nie ma Karty Swobód Obywatelskich, |
181 |
a wolność słowa nie ma takiego wysokiego statusu jak |
182 |
w USA. W odpowiedzi ISP zlikwiduje Waszą stronę. Traktat Haski |
183 |
spowodowałby globalizację pretekstów do skarżenia, |
184 |
ale nie ochrony wolności obywatelskich, więc można by |
185 |
ominąć każde zabezpieczenie lokalne.</p> |
186 |
|
187 |
<p> |
188 |
Czy wytaczanie procesu Waszemu ISP jest nierealne? Już się |
189 |
zdarza. Kiedy wielonarodowa firma Danon ogłosiła, że planuje zamknąć |
190 |
fabryki we Francji, Olivier Malnuit stworzył stronę |
191 |
jeboycottedanone.com, aby skrytykować takie postępowanie (nazwa strony |
192 |
po francusku oznacza „bojkotuję Danone”). Firma Danone |
193 |
pozwała nie tylko jego, ale też firmę prowadzącą jego stronę |
194 |
i rejestratora nazwy domeny za „podrabianie wyrobów” |
195 |
i w kwietniu 2001 wydano werdykt zakazujący Malnuitowi używania |
196 |
nazwy „Danone” zarówno w nazwie domeny jak |
197 |
i w tekście strony. Bardzo wymowny jest fakt, że rejestrator |
198 |
ze strachu usunął domenę jeszcze zanim sąd wydał orzeczenie.</p> |
199 |
|
200 |
<p> |
201 |
Naturalną reakcją francuskich dysydentów jest głoszenie swojej opinii |
202 |
na temat firmy Danone poza Francją, tak samo jak chińscy dysydenci |
203 |
publikują swoją krytykę Chin poza krajem. Lecz Traktat Haski |
204 |
umożliwiłby Danonowi ofensywę w każdym miejscu. Być może nawet ten |
205 |
artykuł zostałby usunięty przez jego ISP lub ISP jego ISP.</p> |
206 |
|
207 |
<p> |
208 |
Potencjalne skutki traktatu nie ograniczają się do praw |
209 |
istniejących obecnie. Kiedy 50 krajów zdaje sobie sprawę, że ich wyroki |
210 |
sądowe mogą być egzekwowane w Ameryce Północnej, Europie i Azji, |
211 |
bardzo kuszące jest ustanawianie praw tylko w tym celu.</p> |
212 |
|
213 |
<p> |
214 |
Dla przykładu przypuśćmy, że Microsoft chciałby mieć możliwość |
215 |
obejmowania prawem autorskim języków i protokołów sieciowych. Firma |
216 |
mogłaby się zwrócić do małego, biednego kraju i zaoferować, |
217 |
że przez kolejne 20 lat będzie tam wydawać 50 milionów dolarów rocznie, |
218 |
jeśli kraj ten uchwali prawo mówiące, że implementowanie języka |
219 |
lub protokołu sieciowego firmy Microsoft stanowi naruszenie prawa |
220 |
autorskiego. Z pewnością znalazłby się kraj chętny |
221 |
do przyjęcia takiej oferty. Wówczas, jeśli napiszecie odpowiedni |
222 |
program, Microsoft będzie mógł pozwać Was w tym kraju i wygrać |
223 |
proces. Zgodnie z Traktatem Haskim decyzja sędziego na korzyść |
224 |
Microsoftu, zakazująca rozpowszechniania tego programu, będzie egzekwowana |
225 |
przez sądy w Waszym kraju.</p> |
226 |
|
227 |
<p> |
228 |
Wydaje się to mało prawdopodobne? W roku 2000 firma Cisco wywierała |
229 |
presję na Liechtenstein, niewielkie państwo europejskie, |
230 |
aby zalegalizowano tam patenty |
231 |
na oprogramowanie. Natomiast główny przedstawiciel grupy nacisku |
232 |
firmy IBM groził wielu europejskim rządom, że jeśli nie poprą |
233 |
patentów na oprogramowanie to firma wycofa swoje inwestycje. Tymczasem |
234 |
reprezentant handlowy USA naciskał Jordanię, kraj Środkowego Wschodu, żeby |
235 |
wprowadziła patenty na matematykę.</p> |
236 |
|
237 |
<!-- The following link is dead, disabled - mhatta 2002/9/30 --> |
238 |
<!-- |
239 |
<A HREF="http://www.usjoft.com/usjoft/memopro/memopro.html"> |
240 |
patents on |
241 |
mathematics</A>.<p> |
242 |
--> |
243 |
<p> |
244 |
<a href="http://tacd.org">Podczas zgromadzenia organizacji konsumenckich</a> |
245 |
w maju 2001 zalecono, by patenty, prawa autorskie i znaki towarowe |
246 |
(„własność intelektualna”) pozostały poza zasięgiem Traktatu |
247 |
Haskiego, gdyż przepisy znacznie się różnią w różnych krajach.</p> |
248 |
|
249 |
<p> |
250 |
Jest to korzystne zalecenie, jednak rozwiązuje ono tylko część |
251 |
problemu. Patenty i dziwaczne rozszerzenia prawa autorskiego to tylko |
252 |
dwie spośród wielu wymówek stosowanych w celu zakazywania publikacji |
253 |
w pewnych krajach. Aby całkowicie rozwiązać problem, wszelkie |
254 |
sprawy dotyczące legalności dystrybucji lub transmisji pewnych danych |
255 |
powinny w ramach traktatu zostać wykluczone z globalizacji, |
256 |
a wyroki sądowe powinny mieć zasięg tylko w kraju, w którym |
257 |
działa osoba dokonująca dystrybucji lub transmitująca dane.</p> |
258 |
|
259 |
<p> |
260 |
<!-- link dead, disabled - yavor, 24 Apr 2007 --> |
261 |
<!-- ; for more information, see |
262 |
<a href="http://www.noepatents.org/hague"> |
263 |
http://www.noepatents.org/hague</a>. |
264 |
--> |
265 |
W Europie oponenci patentów na oprogramowanie będą prowadzić |
266 |
aktywne prace mające na celu zmianę Traktatu Haskiego. W USA |
267 |
prowadzenie objął Consumer Project for Technology [Konsumenckie |
268 |
Przedsięwzięcie na rzecz Techniki]; więcej informacji na stronie |
269 |
<a href="http://www.cptech.org/ecom/jurisdiction/hague.html">cptech.org</a>.</p> |
270 |
|
271 |
<p> |
272 |
Na dziś (6 czerwca 2001) zaplanowano początek konferencji |
273 |
dyplomatycznej mającej na celu opracowanie szczegółów Traktatu |
274 |
Haskiego. Powinniśmy jak najszybciej uświadomić ministerstwom |
275 |
i społeczeństwu jakie grożą nam niebezpieczeństwa.</p> |
276 |
|
277 |
<hr class="column-limit" /> |
278 |
|
279 |
<!-- link dead, disabled - yavor, 24 Apr 2007 --> |
280 |
<!-- |
281 |
You can read a draft of the Hague |
282 |
treaty <a href="http://www.hcch.net/e/conventions/draft36e.html"> |
283 |
here</a>.</p> |
284 |
--> |
285 |
<p> |
286 |
Więcej informacji o problemach związanych z Hagą znajduje się |
287 |
na <a |
288 |
href="https://web.archive.org/web/20210507012748/http://web.lemuria.org/DeCSS/hague.html">web.lemuria.org</a>.</p> |
289 |
</div> |
290 |
|
291 |
<div class="translators-notes"> |
292 |
|
293 |
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> |
294 |
</div> |
295 |
</div> |
296 |
|
297 |
<!-- for id="content", starts in the include above --> |
298 |
<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> |
299 |
<div id="footer" role="contentinfo"> |
300 |
<div class="unprintable"> |
301 |
|
302 |
<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a |
303 |
href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu |
304 |
z FSF można znaleźć na stronie <a |
305 |
href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających |
306 |
odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać |
307 |
na adres <a |
308 |
href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> |
309 |
|
310 |
<p> |
311 |
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, |
312 |
replace it with the translation of these two: |
313 |
|
314 |
We work hard and do our best to provide accurate, good quality |
315 |
translations. However, we are not exempt from imperfection. |
316 |
Please send your comments and general suggestions in this regard |
317 |
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> |
318 |
|
319 |
<web-translators@gnu.org></a>.</p> |
320 |
|
321 |
<p>For information on coordinating and contributing translations of |
322 |
our web pages, see <a |
323 |
href="/server/standards/README.translations.html">Translations |
324 |
README</a>. --> |
325 |
Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, |
326 |
ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie |
327 |
tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy |
328 |
w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a |
329 |
href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej |
330 |
informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji |
331 |
tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a |
332 |
href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> |
333 |
</div> |
334 |
|
335 |
<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to |
336 |
files generated as part of manuals) on the GNU web server should |
337 |
be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this |
338 |
without talking with the webmasters or licensing team first. |
339 |
Please make sure the copyright date is consistent with the |
340 |
document. For web pages, it is ok to list just the latest year the |
341 |
document was modified, or published. |
342 |
|
343 |
If you wish to list earlier years, that is ok too. |
344 |
Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying |
345 |
years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable |
346 |
year, i.e., a year in which the document was published (including |
347 |
being publicly visible on the web or in a revision control system). |
348 |
|
349 |
There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers |
350 |
Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> |
351 |
<p>Copyright © 2001, 2021 Richard Stallman</p> |
352 |
|
353 |
<p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license" |
354 |
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji |
355 |
Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych |
356 |
4.0 Międzynarodowe</a>.</p> |
357 |
|
358 |
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> |
359 |
<div class="translators-credits"> |
360 |
|
361 |
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> |
362 |
Tłumaczenie: Aleksandra Tomaszewska 2005; poprawki: Mariusz Libera 2010, Jan |
363 |
Owoc 2010.</div> |
364 |
|
365 |
<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> |
366 |
Aktualizowane: |
367 |
|
368 |
$Date: 2022/01/17 09:09:46 $ |
369 |
|
370 |
<!-- timestamp end --> |
371 |
</p> |
372 |
</div> |
373 |
</div> |
374 |
<!-- for class="inner", starts in the banner include --> |
375 |
</body> |
376 |
</html> |