| 1 |
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//IETF//DTD HTML 2.0//EN"> |
<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/free-sw.en.html" --> |
| 2 |
<HTML> |
|
| 3 |
<HEAD> |
<!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> |
| 4 |
<TITLE>Czym jest Wolne Oprogramowanie? |
<!-- Parent-Version: 1.96 --> |
| 5 |
- Projekt GNU - Free Software Foundation (FSF)</TITLE> |
<!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> |
| 6 |
<META http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-2"> |
<!--#set var="TAGS" value="essays aboutfs principles" --> |
| 7 |
<LINK REV="made" HREF="mailto:webmasters@www.gnu.org"> |
<!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> |
| 8 |
<BASE HREF = "http://www.gnu.org"> |
|
| 9 |
</HEAD> |
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> |
| 10 |
<BODY BGCOLOR="#FFFFFF" TEXT="#000000" LINK="#1F00FF" ALINK="#FF0000" VLINK="#9900DD"> |
<title>Co to wolne oprogramowanie? - Projekt GNU - Fundacja Wolnego Oprogramowania</title> |
| 11 |
<H3>Czym jest Wolne Oprogramowanie?</H3> |
<style type="text/css" media="print,screen"><!-- |
| 12 |
|
.toc > |
| 13 |
<A href="/graphics/philosophicalgnu.html"> |
ul > li { list-style-type: none; font-weight: bold; } |
| 14 |
<IMG src="http://www.gnu.org.pl/graphics/philosophical-gnu-sm.jpg" |
.toc ul { font-weight: normal; } |
| 15 |
alt=" [rysunek: filozofuj±ca GNU] " |
#History ~ p, #History ~ ul { font-size: 1rem; } |
| 16 |
width="160" height="200"></A> |
--> |
| 17 |
|
</style> |
| 18 |
[ |
<meta http-equiv="Keywords" content="GNU, FSF, Free Software Foundation, Linux, Emacs, GCC, Unix, Wolne |
| 19 |
<A HREF="/philosophy/free-sw.html">Angielski</A> |
Oprogramowanie, System Operacyjny, GNU Kernel, HURD, GNU HURD, Hurd" /> |
| 20 |
| <A HREF="/philosophy/free-sw.fr.html">Francuski</A> |
<meta http-equiv="Description" content="Od 1983 rozwija wolny, uniksopodobny system operacyjny GNU, majÄ…cy |
| 21 |
| <A HREF="/philosophy/free-sw.es.html">Hiszpański</A> |
zapewnić użytkownikom komputerów swobodę wymiany i ulepszania |
| 22 |
| <A HREF="/philosophy/free-sw.nl.html">Holenderski</A> |
oprogramowania, ktĂłrego uĹĽywajÄ…." /> |
| 23 |
| <A HREF="/philosophy/free-sw.ja.html">Japoński</A> |
|
| 24 |
| <A HREF="/philosophy/free-sw.ko.html">Koreański</A> |
<!--#include virtual="/philosophy/po/free-sw.translist" --> |
| 25 |
| <A HREF="/philosophy/free-sw.no.html">Norweski</A> |
<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> |
| 26 |
| <A HREF="http://www.gnu.org.pl/philosophy/free-sw.pl.html">Polski</A> |
<!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.pl.html" --> |
| 27 |
| <A HREF="/philosophy/free-sw.pt.html">Portugalski</A> |
<!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> |
| 28 |
| <A HREF="/philosophy/free-sw.ru.html">Rosyjski</A> |
<!--#include virtual="/server/top-addendum.pl.html" --> |
| 29 |
| <A HREF="/philosophy/free-sw.tr.html">Turecki</A> |
<div class="article reduced-width"> |
| 30 |
| <A HREF="/philosophy/free-sw.it.html">Włoski</A> |
<h2>Co to wolne oprogramowanie?</h2> |
| 31 |
] |
<div class="thin"></div> |
| 32 |
<P> |
|
| 33 |
<P> |
<div class="important"> |
| 34 |
,,Wolne oprogramowanie'' to kwestia wolno¶ci, nie ceny. By zrozumieć tę |
<p> |
| 35 |
koncepcję, powinni¶my my¶leć o ,,wolno¶ci słowa'', a nie ,,darmowym piwie'' |
„Wolne oprogramowanie” [<em>free sofware</em>] oznacza |
| 36 |
[tłum.: angielskie "free" znaczy najczę¶ciej "wolny", "swobodny", ale może |
oprogramowanie, które szanuje wolność i społeczność |
| 37 |
też oznaczać "darmowy"]. |
uĹĽytkownikĂłw. W skrĂłcie znaczy, ĹĽe <b>wolno uĹĽytkownikom |
| 38 |
<P> |
uruchamiać, powielać, badać, zmieniać i ulepszać |
| 39 |
,,Wolne oprogramowanie'' odnosi się do prawa użytkowników do swobodnego |
oprogramowanie</b>. WiÄ™c „wolne oprogramowanie” to kwestia |
| 40 |
uruchamiania, kopiowania, rozpowszechniania, analizowania, zmian |
wolności, nie ceny. By zrozumieć to pojęcie, powinniście myśleć o |
| 41 |
i ulepszania programów. Dokładniej, mówimy o czterech rodzajach wolno¶ci |
„wolnoĹ›ci sĹ‚owa” [<em>angielskie „free” moĹĽe znaczyć |
| 42 |
użytkowników programu: |
„wolny”, ale teĹĽ moĹĽe oznaczać „darmowy” |
| 43 |
<P> |
– “free” as in “free speech,” not as in |
| 44 |
|
“free beer”</em>]. Czasami nazywamy to „oprogramownie |
| 45 |
<UL> |
libre”, poĹĽyczajÄ…c termin z francuskiego lub hiszpaĹ„skiego, |
| 46 |
<LI>wolno¶ć uruchamiania programu, w dowolnym celu (wolno¶ć 0), |
[<em>libre software</em>] aby podkreślić, że nie chodzi o cenę. |
| 47 |
<LI>wolno¶ć analizowania, jak program działa, i dostosowywania go |
</p> |
| 48 |
do swoich potrzeb (wolno¶ć 1). Warunkiem koniecznym jest tu dostęp |
|
| 49 |
do kodu Ľródłowego. |
<p> |
| 50 |
<LI>wolno¶ć rozpowszechniania kopii, by¶my mogli pomóc s±siadom (wolno¶ć 2) |
Możliwe, że zapłaciliście za kopie wolnego programu, mogliście też |
| 51 |
<LI>wolno¶ć udoskonalania programu i publicznego rozpowszechniania |
otrzymać go bezpłatnie. Ale bez względu na to, w jaki sposób |
| 52 |
<!-- to the public, so that the whole community benefits. --> |
je otrzymaliście, zawsze macie wolność do kopiowania |
| 53 |
własnych ulepszeń, dzięki czemu może z nich skorzystać cała społeczno¶ć. |
i modyfikowania programĂłw, a nawet <a |
| 54 |
(wolno¶ć 3). Warunkiem koniecznym jest tu dostęp do kodu Ľródłowego. |
href="/philosophy/selling.html">sprzedawania kopii</a>. |
| 55 |
</UL> |
</p> |
| 56 |
|
</div> |
| 57 |
<P> |
|
| 58 |
Oprogramowanie nazywamy wolnym, je¶li wszyscy użytkownicy posiadaj± w pełni |
<p> |
| 59 |
wszystkie te prawa. Zatem, powiniene¶ mieć swobodę rozpowszechniania kopii |
Walczymy o te wolności ponieważ na nie zasługujemy. Z tymi |
| 60 |
programu, zmodyfikowanych b±dĽ oryginalnych, za darmo b±dĽ pobieraj±c opłatę |
swobodami, uĹĽytkownicy (zarĂłwno indywidualni jak i wspĂłlnie) majÄ… |
| 61 |
za dystrybucję, |
kontrolÄ™ nad programem i tym, co dla nich robi. Gdy uĹĽytkownicy |
| 62 |
<A HREF="http://www.gnu.org.pl/philosophy/free-sw.pl.html#exportcontrol">wszędzie i każdemu</A>. |
nie majÄ… kontroli nad programem, to program kontroluje |
| 63 |
Wolno¶ć robienia tego wszystkiego oznacza (między innymi), że nie musisz |
uĹĽytkownikĂłw. Programista kontroluje program, a przez niego |
| 64 |
prosić o pozwolenie ani ani płacić za nie. |
uĹĽytkownikĂłw. Ten niewolny lub „wĹ‚asnoĹ›ciowy” |
| 65 |
<!-- Being free to do these things means (among other things) that you --> |
[<em>ang. proprietary</em>] program jest narzędziem niesprawiedliwej władzy. |
| 66 |
|
</p> |
| 67 |
<P> |
|
| 68 |
Powiniene¶ mieć też prawo dokonywania zmian w programie i wykorzystywania |
<p> |
| 69 |
ich prywatnie w pracy czy dla rozrywki, bez wspominania nawet, że istniej±. |
„Open source” jest czymĹ› innym: ma bardzo odmiennÄ… filozofiÄ™ |
| 70 |
Je¶li opublikujesz modyfikacje, nie powiniene¶ być zmuszonym do powiadamiania |
na bazie odmiennych wartości. Praktyczna definicja jest też odmienna, |
| 71 |
o tym kogokolwiek, w jakikolwiek sposób. |
ale prawie wszystkie programy open source sÄ… teĹĽ wolnym |
| 72 |
|
oprogramowaniem. Objaśniamy różnicę w artykule <a |
| 73 |
<P> |
href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html">Dlaczego otwartemu |
| 74 |
Swoboda korzystania z programu oznacza wolno¶ć dla każdej osoby |
oprogramowaniu umyka idea Wolnego Oprogramowania</a>. |
| 75 |
czy organizacji użytkowania go na dowolnego rodzaju systemie komputerowym, |
</p> |
| 76 |
do dowolnego typu zadań, bez wymogu kontaktowania się w tym celu z twórc± |
|
| 77 |
czy jakim¶ innym konkretnym podmiotem. |
<div class="toc"> |
| 78 |
|
<hr class="no-display" /> |
| 79 |
<P> |
<h3 class="no-display">Spis treści</h3> |
| 80 |
Wolno¶ć redystrybucji kopii programu musi obejmować zarówno postaci binarne |
<ul> |
| 81 |
<!-- (It is ok if there isno way to produce a binary --> |
<li><a href="#fs-definition">Definicja Wolnego Oprogramowania</a> |
| 82 |
czy wykonywalne programu, jak i kod Ľródłowy. (Nie przeszkadza, je¶li nie |
<ul> |
| 83 |
da się utworzyć postaci binarnej czy wykonywalnej, ale ludzie musz± mieć |
<li><a href="#four-freedoms">Cztery niezbędne wolności</a></li> |
| 84 |
wolno¶ć rozpowszechniania takich postaci, je¶li znajd± sposób, by je zrobić.) |
<li><a href="#selling">Wolne oprogramowanie <em>może</em> być komercyjne</a></li> |
| 85 |
|
</ul> |
| 86 |
<P> |
</li> |
| 87 |
By wolno¶ć dokonywania zmian i publikowania poprawionych wersji miała sens, |
<li><a href="#clarifying">Wyjaśnianie granicy między wolnym a niewolnym</a> |
| 88 |
musisz mieć dostęp do kodu Ľródłowego programu. Zatem, dostępno¶ć kodu |
<ul> |
| 89 |
Ľródłowego jest warunkiem koniecznym wolnego oprogramowania. |
<li><a href="#run-the-program">Wolność do uruchamiania programu jak |
| 90 |
|
chcecie, w dowolnym celu</a></li> |
| 91 |
<P> |
<li><a href="#make-changes">Wolność do analizowania, jak działa program |
| 92 |
Wszystkie te wolno¶ci, by były rzeczywiste, musz± być nieodwoływane, |
i zmnieniana go aby robił co i jak potrzebujecie</a></li> |
| 93 |
je¶li tylko nie robisz niczego złego. Jeżeli twórca programu ma prawo |
<li><a href="#redistribute">Wolność do rozpowszechniania kopii: podstawowe |
| 94 |
unieważnienia licencji, nawet wówczas, gdy nie zrobiłe¶ niczego, co by |
zasady</a></li> |
| 95 |
taki krok uzasadniało, to program nie jest wolny. |
<li><a href="#copyleft">Copyleft</a></li> |
| 96 |
|
<li><a href="#packaging">Reguły co do szczegółów tworzenia pakietu |
| 97 |
<P> |
i rozprowadzania</a></li> |
| 98 |
Jednakże pewne rodzaje zasad dotycz±cych sposobu rozpowszechniania wolnego |
<li><a href="#exportcontrol">Przepisy eksportowe</a></li> |
| 99 |
<!-- the manner of distributing free --> |
<li><a href="#legal-details">Zagadnienia prawne</a></li> |
| 100 |
oprogramowania s± akceptowalne, je¶li nie stoj± w sprzeczno¶ci z zasadniczymi |
<li><a href="#contracts">Licencje na bazie kontraktu</a></li> |
| 101 |
wolno¶ciami. Na przykład, copyleft (w dużym uproszczeniu) jest zasad±, która |
</ul> |
| 102 |
mówi, że przy redystrybucji programu nie możesz wprowadzać ograniczeń |
</li> |
| 103 |
odmawiaj±c wolno¶ci innym. Reguła ta nie jest sprzeczna z głównymi swobodami |
<li><a href="#in-practice">Definicja Wolnego Oprogramowania w praktyce</a> |
| 104 |
użytkowników, a raczej je chroni. |
<ul> |
| 105 |
|
<li><a href="#interpretation">Jak interpretujemy te kryteria</a></li> |
| 106 |
<P> |
<li><a href="#get-help">Pomoc z wolnymi licencjami</a></li> |
| 107 |
Zatem, możliwe, że zapłaciłe¶ za skopiowanie programów GNU, mogłe¶ też |
<li><a href="#terminology">Używanie właściwych określeń gdy mowa o wolnym |
| 108 |
otrzymać kopie bezpłatnie. Ale bez względu na to, w jaki sposób je |
oprogramowaniu</a></li> |
| 109 |
otrzymałe¶, zawsze masz wolno¶ć kopiowania i modyfikacji programów, |
</ul> |
| 110 |
a nawet <A HREF="/philosophy/selling.html">sprzedawania kopii</A>. |
</li> |
| 111 |
|
<li><a href="#beyond-software">Poza oprogramowaniem</a></li> |
| 112 |
<P> |
<li><a href="#History">Historia</a></li> |
| 113 |
,,Wolne oprogramowanie'' nie oznacza ,,niekomercyjne''. Wolny program musi |
</ul> |
| 114 |
być być dostępny do użytku komercyjnego. Komercyjny rozwój wolnych programów |
</div> |
| 115 |
nie jest już niczym niezwykłym; takie programy s± wolnym oprogramowaniem |
|
| 116 |
komercyjnym. |
<div class="edu-note" id="fsf-licensing" role="complementary"> |
| 117 |
|
<p style="font-size:80%"> |
| 118 |
<P> |
Macie pytanie o licencjach wolnego oprogramowania, na ktĂłre nie |
| 119 |
Ustalanie zasad tworzenia pakietu ze zmienion± wersj± jest również |
znaleźliście tu odpowiedzi? Zobaczcie nasze <a |
| 120 |
dopuszczalne, je¶li to tylko w efekcie nie blokuj± wolno¶ci |
href="http://www.fsf.org/licensing">zasoby o licencjach</a> i, jeśli to |
| 121 |
rozpowszechniania zmodyfikowanych wersji. Wymaganie ,,je¶li udostępniasz |
konieczne, skontaktujcie siÄ™ z FSF Compliance Lab pod adresem <a |
| 122 |
program w ten sposób, musisz go udostępnić także w taki sposób'' może być |
href="mailto:licensing@fsf.org">licensing@fsf.org</a>.</p> |
| 123 |
także dopuszczalne, na tych samych warunkach. (Zauważ, że taka zasada |
<hr class="no-display" /> |
| 124 |
nadal pozostawia ci wybór, czy czynić program publicznie dostępnym, |
</div> |
| 125 |
czy też nie.) |
|
| 126 |
|
|
| 127 |
<P> |
<h3 id="fs-definition">Definicja Wolnego Oprogramowania</h3> |
| 128 |
W projekcie GNU używamy |
|
| 129 |
<A HREF="http://www.gnu.org.pl/copyleft/copyleft.pl.html">,,copyleft''</A>, |
<p> |
| 130 |
by zapewnić każdemu prawn± ochronę tych wolno¶ci. |
Definicja wolnego oprogramowania przedstawia jakie warunki muszą zostać |
| 131 |
Ale istnieje też |
spełnione aby konkretny program uznać za wolne |
| 132 |
<A HREF="/philosophy/categories.html#Non-CopyleftedFreeSoftware"> |
oprogramowanie. Od czasu do czasu modyfikujemy tÄ™ definicjÄ™ by |
| 133 |
wolne oprogramowanie nie korzystaj±ce z copyleft</A>. |
wyjaśnić pewne subtelne kwestie. Zajrzyjcie do <a |
| 134 |
Wierzymy, że s± ważne powodu, dla których |
href="#History">sekcji Historia</a>, aby zobaczyć zmiany |
| 135 |
<A HREF="/philosophy/pragmatic.html">lepiej jest stosować copyleft</A>, |
w definicji wolnego oprogramowania. |
| 136 |
ale je¶li twój program jest wolny a nie objęty zasadami copyleft, nadal |
</p> |
| 137 |
możemy z niego korzystać. |
|
| 138 |
|
<h4 id="four-freedoms">Cztery niezbędne wolności</h4> |
| 139 |
<P> |
<p> |
| 140 |
W podsumowaniu |
Program jest wolnym oprogramowaniem jeśli użytkownicy programu mają cztery |
| 141 |
<A HREF="/philosophy/categories.html">Categories of Free Software |
niezbędne wolności: <a href="#f1">[1]</a> |
| 142 |
(18k znaków)</A> |
</p> |
| 143 |
opisano, jak maj± się do siebie ,,wolne oprogramowanie'', ,,oprogramowanie |
|
| 144 |
na licencji copyleft'' i inne typy programów. |
<ul class="important"> |
| 145 |
|
<li>Wolność do uruchamiania programu jak chcecie, w dowolnym celu |
| 146 |
<P> |
(wolność 0).</li> |
| 147 |
<!-- export control regulations --> |
<li>Wolność do analizowania, jak działa program i zmieniania go |
| 148 |
Czasami rz±dowe <A NAME="exportcontrol">przepisy kontroli eksportu</A> |
aby robił co i jak potrzebujecie (wolność 1). Warunkiem koniecznym |
| 149 |
i sankcje handlowe mog± ograniczać tw± wolno¶ć rozpowszechniania kopii |
jest dostęp do kodu źródłowego. |
| 150 |
programu na cały ¶wiat. Wyeliminowanie czy ignorowanie tych restrykcji |
</li> |
| 151 |
nie jest w mocy twórców oprogramowania, ale mog± i powinni odmawiać |
<li>Wolność do rozpowszechniania kopii, byście mogli pomóc innym (wolność |
| 152 |
narzucania ich jako warunków stosowania programu. W ten sposób restrykcje |
2). |
| 153 |
nie będ± wpływać na działania i ludzi poza zasięgiem jurysdykcji danego rz±du. |
</li> |
| 154 |
|
<li>Wolność do udoskonalania programu i publicznego rozpowszechniania |
| 155 |
<P> |
własnych ulepszeń, dzięki czemu może z nich skorzystać cała społeczność |
| 156 |
Mówi±c o wolnych programach, najlepiej unikać okre¶leń takich jak |
(wolność 3). Warunkiem koniecznym jest tu dostęp do kodu źródłowego. |
| 157 |
,,rozdawać'' (,,give away'') czy ,,bezpłatny'' (,,for free''), gdyż niejawnie |
</li> |
| 158 |
sugeruj±, że chodzi o cenę, a nie o wolno¶ć. |
</ul> |
| 159 |
Niektóre powszechnie używane okre¶lenia, jak ,,piractwo'', s± wyrazem |
|
| 160 |
pogl±dów, których, mamy nadzieję, nie podzielasz. Zobacz omówienie |
<p> |
| 161 |
<A HREF="http://www.gnu.org.pl/philosophy/words-to-avoid.pl.html">myl±cych |
Program jest wolnym oprogramowaniem jeśli zapewnia użytkownikom wszystkie te |
| 162 |
słowów i sformułowań, których lepiej unikać</A>. |
wolności. W przeciwnym wypadku jest niewolnym. Choć są różne |
| 163 |
Mamy też listę |
sposoby rozprowadzania niewolnego oprogramowania, różniące się dystansem |
| 164 |
<A HREF="/philosophy/fs-translations.html">tłumaczeń terminu |
od w pełni wolnego, uważamy wszystkie za równie nieetyczne.</p> |
| 165 |
"free software"</A> na różne języki. |
|
| 166 |
<HR> |
<p>W danym przypadku te wolności muszą dotyczyć kodu, który mamy zamiar |
| 167 |
|
używać lub skłaniać innych by używali. Przykładowo, rozważmy program A, |
| 168 |
<H4><A href="/philosophy/philosophy.html">Inne teksty</A></H4> |
który w niektórych przypadkach automatycznie uruchamia program B. Jeśli |
| 169 |
|
chcemy rozprowadzać program A w tej formie, to oznacza, |
| 170 |
<P> |
że użytkownicy będą potrzebowali B, więc trzeba sprawdzić |
| 171 |
Inna grupa zaczęła używać terminu |
czy zarĂłwno A jak i B sÄ… wolnym oprogramowaniem. JednakĹĽe, |
| 172 |
<A HREF="http://www.gnu.org.pl/philosophy/free-software-for-freedom.pl.html">open source</A> |
jeśli mamy zamiar zmodyfikować A aby nie używał B, tylko A musi |
| 173 |
na oznaczenie czego¶ zbliżonego (lecz nie identycznego) do "wolnego |
być wolnym; B nie jest częścią zamiaru.</p> |
| 174 |
oprogramowania". |
|
| 175 |
|
|
| 176 |
<HR> |
<h4 id="selling">Wolne oprogramowanie <em>może</em> być komercyjne</h4> |
| 177 |
|
|
| 178 |
Powrót do <A href="/home.html">strony głównej GNU</A>. |
<p> |
| 179 |
<P> |
„Wolne oprogramowanie” nie znaczy |
| 180 |
Zapytania dotycz±ce FSF & GNU proszę przesyłać na adres: |
„niekomercyjne”. Przeciwnie, wolny program musi być dostÄ™pny |
| 181 |
<A href="mailto:gnu@gnu.org"><EM>gnu@gnu.org</EM></A>. |
do uĹĽytku komercyjnego, do komercyjnego rozwoju, oraz do |
| 182 |
Istniej± także |
komercyjnej dystrybucji. To podejĹ›cie jest bardzo waĹĽne – |
| 183 |
<A href="/home.html#ContactInfo">inne sposoby skontaktowania się</A> z FSF. |
bez tego, wolne oprogramowanie nie mogłoby osiągnąć swoich celów. |
| 184 |
<P> |
</p> |
| 185 |
Komentarze na temat tych stron proszę przesyłać na adres |
|
| 186 |
<A href="mailto:webmasters@www.gnu.org"><EM>webmasters@www.gnu.org</EM></A>, |
<p> |
| 187 |
inne pytania - do <A href="mailto:gnu@gnu.org"><EM>gnu@gnu.org</EM></A>. |
Chcemy zaprosić wszystkich, aby używali systemu GNU, wliczając |
| 188 |
<P> |
w to firmy i ich pracownikĂłw. To wymaga zezwalanie na uĹĽytek |
| 189 |
Copyright (C) 1996, 1997, 1998, 1999 Free Software Foundation, Inc., 59 |
komercyjny. Mamy nadzieję, że wolne programy wyprą swoje własnościowe |
| 190 |
Temple Place - Suite 330, Boston, MA 02111, USA |
odpowiedniki, ale nie mogłyby tego zrobić jeśli firmom zabronić ich |
| 191 |
<P> |
uĹĽywanie. Chcemy, aby komercyjne produkty zawierajÄ…ce oprogramowanie |
| 192 |
Verbatim copying and distribution of this entire article is permitted in any |
zawierały system GNU, a to by było rozprowadzanie komercyjne |
| 193 |
medium, provided this notice is preserved. |
za opłatą. Komercyjny rozwój wolnego programowania już nie jest |
| 194 |
<P> |
nietypowy: takie wolne programy są bardzo ważne. Odpłane wsparcje dla |
| 195 |
Lastly updated: |
wolnych programów wypełnia ważną lukę. |
| 196 |
<!-- timestamp start --> |
</p> |
| 197 |
$Date$ $Author$ |
|
| 198 |
|
<p> |
| 199 |
|
Więc wyłączenie użytek, rozwój czy rozprowadzanie komercyjne |
| 200 |
|
spętałoby społeczność wolnego oprogramowania i utrudniło ścieżkę |
| 201 |
|
do sukcesu. Z tego musimy dojść do wniosku, że program |
| 202 |
|
z takimi ograniczeniami nie jest e siÄ™ jako wolne oprogramowanie. |
| 203 |
|
</p> |
| 204 |
|
|
| 205 |
|
<p> |
| 206 |
|
Wolny program musi zapewniać cztery wolnośi każdemu użytkownikowi, który |
| 207 |
|
otrzymał kopię programu, o ile użytkownik dotychczas spełnił wymogy wolnej |
| 208 |
|
licencji obejmującej program. Wyłączanie niektórych z wolności dla |
| 209 |
|
niektórych użytkowników, lub wymaganie płatności od użytkowników, |
| 210 |
|
czy to w formie pieniądzach czy innej formie się odwdzięczyć, |
| 211 |
|
jest rĂłwnowaĹĽne z nie wyraĹĽaniem zgody na danÄ… |
| 212 |
|
wolność – to sprawia, ĹĽe program jest niewolny. |
| 213 |
|
</p> |
| 214 |
|
|
| 215 |
|
|
| 216 |
|
<h3 id="clarifying">Wyjaśnianie granicy między wolnym a niewolnym</h3> |
| 217 |
|
|
| 218 |
|
<p>Reszta artykułu wyjaśnia dokładniej jak daleko muszą pójść wolności, |
| 219 |
|
aby program był uważany jako wolny.</p> |
| 220 |
|
|
| 221 |
|
<h4 id="run-the-program">Wolność do uruchamiania programu jak chcecie, w dowolnym celu</h4> |
| 222 |
|
|
| 223 |
|
<p> |
| 224 |
|
Wolność korzystania z programu oznacza wolność dla każdej osoby |
| 225 |
|
czy organizacji do uĹĽywania go na dowolnego rodzaju systemie |
| 226 |
|
komputerowym, do dowolnego typu zadań, bez wymogu kontaktowania |
| 227 |
|
siÄ™ w zwiÄ…zku z tym z autorem czy jakimĹ› innym |
| 228 |
|
konkretnym podmiotem. W tej wolności chodzi o cele |
| 229 |
|
<em>uĹĽytkownika</em>, nie o cele <em>autora</em>. Jako uĹĽytkownicy macie |
| 230 |
|
swobodę uruchamiania programu do swoich celów, a jeśli go |
| 231 |
|
rozprowadzacie, przekazujecie komuĹ› innemu, to wĂłwczas ta osoba moĹĽe |
| 232 |
|
swobodnie korzystać z niego do własnych celów, a wy nie macie |
| 233 |
|
prawa narzucać mu swoich. |
| 234 |
|
</p> |
| 235 |
|
|
| 236 |
|
<p> |
| 237 |
|
Wolność aby uruchamiać program jak się chce oznacza, że nie |
| 238 |
|
zabrania siÄ™ Wam ani nie powstrzymuje Was od uruchamiania. Nie ma |
| 239 |
|
to nic wspólnego z funkcjonalnością programu, ani czy będzie |
| 240 |
|
funkcjonował w danym środowisku, ani czy program robi to, co |
| 241 |
|
chcecie aby robił.</p> |
| 242 |
|
|
| 243 |
|
<p>Przykładowo, jeśli program w sposób dowolny odrzuca znaczące dane |
| 244 |
|
wejściowe, lub całkiem nie działa, to program jest mniej użyteczny, |
| 245 |
|
a może całkiem bezużyteczny. Taki program nie odmawia użytkownikom |
| 246 |
|
wolności uruchamiania programu, więc nie ma konfliktu z wolnością |
| 247 |
|
0. Jeśli program jest wolny, użytkonicy mogą sprostać niedociągnięciom |
| 248 |
|
ponieważ wolności 1 i 3 zezwalają użytkonikom i społecznością |
| 249 |
|
tworzyć i rozprowadzać zmodyfikowane wersje bez kodu sprawiającej |
| 250 |
|
niegodności.</p> |
| 251 |
|
|
| 252 |
|
<p>„Jak chcecie” wlicza „w ogĂłle” jeĹ›li tak chcecie.</p> |
| 253 |
|
|
| 254 |
|
<h4 id="make-changes">Wolność do analizowania, jak działa program i zmnieniana go |
| 255 |
|
aby robił co i jak potrzebujecie</h4> |
| 256 |
|
|
| 257 |
|
<p> |
| 258 |
|
By wolności 1 i 3 (wolności do dokonywania zmian |
| 259 |
|
i publikowania zmienionych wersji) miały sens, musicie mieć dostęp |
| 260 |
|
do kodu źródłowego programu. Zatem dostępność kodu źródłowego jest |
| 261 |
|
warunkiem koniecznym wolnego oprogramowania. Zaciemniony „kod |
| 262 |
|
ĹşrĂłdĹ‚owy” nie jest prawdziwym kodem ĹşrĂłdĹ‚owym i nie liczy siÄ™ |
| 263 |
|
jako taki. |
| 264 |
|
</p> |
| 265 |
|
|
| 266 |
|
<p> |
| 267 |
|
Kod źródłowy to preferowana forma programu, aby w nim robić zmiany. To |
| 268 |
|
znaczy, ĹĽe forma, ktĂłrÄ… uĹĽywa programista do rozwijania programu |
| 269 |
|
jest kodem źródłowym wersji tego programisty. |
| 270 |
|
</p> |
| 271 |
|
|
| 272 |
|
<p> |
| 273 |
|
Wolność 1 to także wolność do używania zmienionej wersji zamiast |
| 274 |
|
oryginału. Jeśli program jest dostarczany w produkcie zaprojektowany |
| 275 |
|
tak, by umożliwiał uruchamianie czyjejś zmodyfikowanej wersji lecz nie |
| 276 |
|
pozwala na uruchomienie waszej – praktyka znana jako |
| 277 |
|
„tiwoizacja” lub „zablokowanie” lub (w |
| 278 |
|
perwersyjnej mowie praktykujÄ…cych te taktyki) „bezpieczne |
| 279 |
|
uruchamianie” – wolność 1 staje siÄ™ pozorem, a nie czymĹ› |
| 280 |
|
praktycznym. Ta postać binarna nie jest wolnym oprogramowaniem nawet jeśli |
| 281 |
|
kod z ktĂłrego jest kompilowana jest wolny. |
| 282 |
|
</p> |
| 283 |
|
|
| 284 |
|
<p> |
| 285 |
|
Jednym z waĹĽnych sposobĂłw modyfikowania programu jest wykorzystywanie |
| 286 |
|
w nim dostępnych wolnych podprogramów i modułów. Jeśli licencja |
| 287 |
|
programu zabrania łączenia z istniejącymi modułami na odpowiedniej |
| 288 |
|
licencji – na przykĹ‚ad kiedy wymaga, ĹĽebyĹ›cie mieli prawa |
| 289 |
|
autorskie do kaĹĽdego dodawanego przez siebie kodu – wĂłwczas jest |
| 290 |
|
zbyt restrykcyjna, by uznać ją za wolną. |
| 291 |
|
</p> |
| 292 |
|
|
| 293 |
|
<p> |
| 294 |
|
To, czy zmiana stanowi udoskonalenie, jest kwestią subiektywną. Jeśli |
| 295 |
|
wasze prawa dokonywania modyfikacji są ograniczone wyłącznie do zmian, |
| 296 |
|
ktĂłre ktoĹ› inny uzna za udoskonalenie, nie jest to wolny program. |
| 297 |
|
</p> |
| 298 |
|
|
| 299 |
|
<p> |
| 300 |
|
Jednym specjalnym przypadkiem wolności 1 jest usunięcie kodu programu, |
| 301 |
|
aby zwrócił kontrolę systemowi po zrobieniu niczego, lub aby |
| 302 |
|
wywołał inny program. Więc wolność 1 dquo;uje |
| 303 |
|
</p> |
| 304 |
|
|
| 305 |
|
<h4 id="redistribute">Wolność do rozpowszechniania kopii: podstawowe zasady</h4> |
| 306 |
|
|
| 307 |
|
<p>Wolność rozpowszechniania (wolności 2 i 3) znaczy, że powinniście |
| 308 |
|
mieć swobodę rozpowszechniania kopii, zmodyfikowanych |
| 309 |
|
bądź oryginalnych, za darmo bądź pobierając opłatę |
| 310 |
|
za dystrybucję, <a href="#exportcontrol">wszędzie |
| 311 |
|
i każdemu</a>. Wolność robienia tego wszystkiego oznacza (między |
| 312 |
|
innymi), że nie musicie prosić o pozwolenie ani płacić |
| 313 |
|
za nie. |
| 314 |
|
</p> |
| 315 |
|
|
| 316 |
|
<p> |
| 317 |
|
Powinniście mieć również wolność dokonywania zmian w programie |
| 318 |
|
i wykorzystywania ich prywatnie w pracy czy teĹĽ dla rozrywki, |
| 319 |
|
bez wspominania nawet, że istnieją. A jeśli już opublikujecie |
| 320 |
|
dokonane modyfikacje, nie powinniście być zmuszeni do powiadamiania o |
| 321 |
|
tym kogokolwiek, w jakikolwiek sposĂłb. |
| 322 |
|
</p> |
| 323 |
|
|
| 324 |
|
<p> |
| 325 |
|
Wolność 3 to także wolność do udostępniania Waszych zmodyfikowanych |
| 326 |
|
wersji jako wolne oprogramowanie. Wolna licencja może również zezwalać |
| 327 |
|
na udostępnianie ich na inne sposoby; inaczej mówiąc, nie musi być |
| 328 |
|
to licencja typu <a href="/licenses/copyleft.html">copyleft</a>. JednakĹĽe |
| 329 |
|
licencja, która wymaga by zmodyfikowane wersje były niewolne, nie |
| 330 |
|
kwalifikuje siÄ™ jako wolna. |
| 331 |
|
</p> |
| 332 |
|
|
| 333 |
|
<p> |
| 334 |
|
Wolność do redystrybucji kopii programu musi obejmować zarówno postaci |
| 335 |
|
binarne czy wykonywalne programu, jak i kod źródłowy, zarówno dla |
| 336 |
|
zmienionych, jak i niezmienionych wersji. (Rozpowszechnianie programĂłw |
| 337 |
|
w postaci gotowej do uruchomienia jest konieczne dla zachowania |
| 338 |
|
wygody instalacji wolnych systemów operacyjnych). Nie szkodzi, jeśli nie da |
| 339 |
|
się utworzyć postaci binarnej czy wykonywalnej (ponieważ |
| 340 |
|
w niektórych językach programowania nie ma takiej możliwości), mimo to |
| 341 |
|
musicie mieć wolność do rozpowszechniania takich postaci, jeśli |
| 342 |
|
znajdziecie metodÄ™ ich utworzenia. |
| 343 |
|
</p> |
| 344 |
|
|
| 345 |
|
<h4 id="copyleft">Copyleft</h4> |
| 346 |
|
|
| 347 |
|
<p> |
| 348 |
|
Pewne rodzaje zasad dotyczÄ…cych sposobu rozpowszechniania wolnego |
| 349 |
|
oprogramowania sÄ… akceptowalne, pod warunkiem, ĹĽe nie stojÄ… |
| 350 |
|
w sprzeczności z zasadniczymi wolnościami. Na przykład, <a |
| 351 |
|
href="/licenses/copyleft.html">copyleft</a> (w duĹĽym uproszczeniu) jest |
| 352 |
|
zasadÄ…, ktĂłra mĂłwi, ĹĽe przy redystrybucji programu nie moĹĽecie |
| 353 |
|
wprowadzać ograniczeń odmawiając głównych swobód innym. Reguła ta nie jest |
| 354 |
|
sprzeczna z głównymi swobodami użytkowników, a raczej je chroni. |
| 355 |
|
</p> |
| 356 |
|
|
| 357 |
|
<p> |
| 358 |
|
W projekcie GNU używamy copyleftu by zapewnić każdemu prawną ochronę |
| 359 |
|
tych czterech wolności. Uważamy, że istnieją poważne powody dla których |
| 360 |
|
<a href="/philosophy/pragmatic.html">lepiej używać copyleft</a>. Jednakże <a |
| 361 |
|
href="/philosophy/categories.html#Non-CopyleftedFreeSoftware">wolne |
| 362 |
|
oprogramowanie nie korzystajÄ…ce z copyleftu</a> takĹĽe jest |
| 363 |
|
etyczne. WiÄ™cej o zaleĹĽnoĹ›ci miÄ™dzy „wolnym oprogramowaniu” |
| 364 |
|
a „programami objÄ™tymi copyleft” znajdziecie |
| 365 |
|
na stronie <a href="/philosophy/categories.html">Kategorie wolnego |
| 366 |
|
i niewolnego oprogramowania</a>. |
| 367 |
|
</p> |
| 368 |
|
|
| 369 |
|
<h4 id="packaging">Reguły co do szczegółów tworzenia pakietu i rozprowadzania</h4> |
| 370 |
|
|
| 371 |
|
<p> |
| 372 |
|
Ustalanie reguł tworzenia pakietu ze zmienioną wersją jest dopuszczalne, |
| 373 |
|
jeśli tylko owe reguły w istotny sposób nie ograniczają Waszej wolności |
| 374 |
|
do rozpowszechniania zmodyfikowanych wersji lub tworzenia takich |
| 375 |
|
wersji i uĹĽywania ich prywatnie. Jest dopuszczalne aby licencja |
| 376 |
|
wymagała zmianę nazwy modyfikowanej wersji, usunięcia logo, |
| 377 |
|
lub oznaczenia zmian jako Wasze. Takie wymagania sÄ… dopuszczalne tak |
| 378 |
|
długo jak nie są tak dokuczliwe, że uniemożliwiają jakiekolwiek zmiany; |
| 379 |
|
skoro i tak robicie pewne zmiany w programie, kilka dodatkowych |
| 380 |
|
zmian nie powinno sprawić kłopotu. |
| 381 |
|
</p> |
| 382 |
|
|
| 383 |
|
<p> |
| 384 |
|
Wymagania typu „jeĹ›li udostÄ™pniasz program w ten sposĂłb, musisz |
| 385 |
|
go udostÄ™pnić takĹĽe w taki sposĂłb” rĂłwnieĹĽ mogÄ… być dopuszczalne, |
| 386 |
|
na tych samych warunkach. Przykład takiego wymagania to, że jeśli |
| 387 |
|
rozpowszechnicie zmienionÄ… wersjÄ™, a poprzedni programista poprosi o |
| 388 |
|
jej kopię, to musicie ją przesłać. (Zwróćcie uwagę, że taka zasada |
| 389 |
|
nadal pozostawia wam wybór, czy w ogóle upubliczniać waszą |
| 390 |
|
wersję). Wymagania nakazujące udostępnienie kodu źródłowego użytkownikom |
| 391 |
|
upublicznionych przez Was wersji sÄ… rĂłwnieĹĽ akceptowalne. |
| 392 |
|
</p> |
| 393 |
|
|
| 394 |
|
<p> |
| 395 |
|
Specjalny przypadek zaistnieje gdy licencja wymaga zmiany nazwy według |
| 396 |
|
której program jest wywoływany przez inne programy. To uniemożliwia |
| 397 |
|
wypuszczenie Waszej zmienionej wersji aby zastąpiła oryginalną gdy |
| 398 |
|
tamta jest wywoływana przez inne programy. Takie wymaganie jest dopuszczalne |
| 399 |
|
tylko jeśli jest prosty sposób wyznaczenia aliasu aby zmodyfikowana |
| 400 |
|
wersja mogła być wywoływana przez alias oryginalnej.</p> |
| 401 |
|
|
| 402 |
|
<h4 id="exportcontrol">Przepisy eksportowe</h4> |
| 403 |
|
|
| 404 |
|
<p> |
| 405 |
|
Czasami rzÄ…dowe przepisy kontroli eksportu i sankcje handlowe mogÄ… |
| 406 |
|
ograniczać waszą wolność rozpowszechniania kopii programu na cały |
| 407 |
|
świat. Wyeliminowanie czy ignorowanie tych restrykcji nie jest |
| 408 |
|
w mocy autorĂłw oprogramowania, ale mogÄ… i powinni oni |
| 409 |
|
odmawiać narzucania ich jako warunków stosowania programu. W ten sposób |
| 410 |
|
restrykcje nie będą wpływać na działania i ludzi poza zasięgiem |
| 411 |
|
jurysdykcji danego rzÄ…du. Co za tym idzie, licencje wolnego |
| 412 |
|
oprogramowania nie mogą wymagać podporządkowania się żadnym nietrywialnym |
| 413 |
|
przepisom eksportowym jako warunek dla korzystania z ktĂłrejkolwiek |
| 414 |
|
z podstawowych wolności. |
| 415 |
|
</p> |
| 416 |
|
|
| 417 |
|
<p> |
| 418 |
|
Wspominanie o istnieniu ograniczeń eksportu bez umieszczania ich jako |
| 419 |
|
jeden z warunkĂłw licencji jest dopuszczalne, poniewaĹĽ nie |
| 420 |
|
ogranicza to użytkowników. Jeśli przepis eksportu jest trywialny |
| 421 |
|
w przypadku wolnego oprogramowania, to umieszczanie go jako warunek nie |
| 422 |
|
jest problemem; jednakĹĽe jest to potencjalnym problemem |
| 423 |
|
ponieważ późniejsza zmiana w przepisach eksportu sprawią, |
| 424 |
|
ĹĽe wymĂłg jest nietrywialny a oprogramowanie stanie siÄ™ niewolne. |
| 425 |
|
</p> |
| 426 |
|
|
| 427 |
|
<h4 id="legal-details">Zagadnienia prawne</h4> |
| 428 |
|
|
| 429 |
|
<p> |
| 430 |
|
Aby wszystkie te wolności nabrały rzeczywistego wymiaru, muszą być |
| 431 |
|
nieodwołalne tak długo, jak nie robicie niczego złego. Jeżeli autor |
| 432 |
|
oprogramowania ma prawo uniewaĹĽnienia licencji, bÄ…dĹş wstecznego dodania |
| 433 |
|
ograniczeń do warunków, nawet wówczas, gdy nie zrobiliście niczego, co |
| 434 |
|
by taki krok uzasadniało, to oprogramowanie nie jest wolne. |
| 435 |
|
</p> |
| 436 |
|
|
| 437 |
|
<p> |
| 438 |
|
Wolna licencja nie może wymagać zgody na warunki licencji niewolnego |
| 439 |
|
programu. Przykładowo, jeśli licencja wymaga abyście przestrzegali licencji |
| 440 |
|
„wszystkich programĂłw, ktĂłre uĹĽywacie”, dla uĹĽytkownika, ktĂłry |
| 441 |
|
używa niewolne programy by to wymagało przestrzeganie warunków tych |
| 442 |
|
niewolnych programĂłw; to jest oznakÄ… niewolnej licencji. |
| 443 |
|
</p> |
| 444 |
|
|
| 445 |
|
<p> |
| 446 |
|
Jest dopuszczalne aby wolna licencja określała która jurysdykcja prawa |
| 447 |
|
obowiązuje, lub gdzie powinien być złożony pozew sądowy, lub jedno |
| 448 |
|
i drugie. |
| 449 |
|
</p> |
| 450 |
|
|
| 451 |
|
<h4 id="contracts">Licencje na bazie kontraktu</h4> |
| 452 |
|
|
| 453 |
|
<p> |
| 454 |
|
Większość licencji wolnego oprogramowania bazuje na prawie autorskim, |
| 455 |
|
a istnieją pewne granice tego, jakie wymagania można nałożyć |
| 456 |
|
za pomocą prawa autorskiego. Jeśli licencja oparta na przepisach |
| 457 |
|
prawa autorskiego respektuje prawa uĹĽytkownikĂłw tak, jak to opisano powyĹĽej, |
| 458 |
|
to jest mało prawdopodobne, żeby był z nią kłopot jakiegoś innego |
| 459 |
|
rodzaju, którego do tej pory nie przewidzieliśmy (choć czasami się to |
| 460 |
|
zdarza). Jednak niektĂłre licencje wolnego oprogramowania bazujÄ… |
| 461 |
|
na umowach, a w umowach można nakładać ograniczenia w dużo |
| 462 |
|
szerszym zakresie. To znaczy, ĹĽe istnieje wiele moĹĽliwych sposobĂłw, |
| 463 |
|
w jakie taka licencja mogłaby być niedopuszczalnie restrykcyjna, |
| 464 |
|
niewolna. |
| 465 |
|
</p> |
| 466 |
|
|
| 467 |
|
<p> |
| 468 |
|
W żaden sposób nie jesteśmy w stanie wymienić wszystkich |
| 469 |
|
przypadków, które byłyby dla nas nieakceptowalne. Jeśli licencja oparta |
| 470 |
|
na umowie ograniczałaby użytkownika w pewien niecodzienny sposób, |
| 471 |
|
w jaki nie mogą tego robić licencje oparte na prawie autorskim, |
| 472 |
|
a jaki nie został tutaj wspomniany jako uzasadniony, to będziemy |
| 473 |
|
musieli to przemyśleć i zapewne dojdziemy do wniosku, że nie |
| 474 |
|
jest wolna. |
| 475 |
|
</p> |
| 476 |
|
|
| 477 |
|
<h3 id="in-practice">Definicja Wolnego Oprogramowania w praktyce</h3> |
| 478 |
|
|
| 479 |
|
<h4 id="interpretation">Jak interpretujemy te kryteria</h4> |
| 480 |
|
|
| 481 |
|
<p> |
| 482 |
|
Warto zauważyć, że takie kryteria, jak ustanowione w tej definicji |
| 483 |
|
wolnego oprogramowania, wymagają uważnego namysłu nad ich |
| 484 |
|
interpretacją. O tym, czy dana licencja może być zaliczona |
| 485 |
|
do licencji wolnego oprogramowania, rozstrzygamy w oparciu o |
| 486 |
|
powyĹĽsze kryteria, stwierdzajÄ…c, czy jest ona z nimi zgodna |
| 487 |
|
zarówno duchem jak i w szczegółowym zapisie. Jeżeli licencja |
| 488 |
|
zawiera nadmierne ograniczenia, odrzucamy ją, nawet jeśli nie |
| 489 |
|
przewidzieliśmy danego problemu w podanych kryteriach. Czasami |
| 490 |
|
wymagania niektĂłrych licencji wzbudzajÄ… kontrowersje, co wymaga od nas |
| 491 |
|
intensywnego namysłu, łącznie z dyskusją z prawnikiem, zanim |
| 492 |
|
będziemy mogli zdecydować, czy dany wymóg jest możliwy |
| 493 |
|
do przyjęcia. Kiedy wreszcie osiągniemy rozstrzygnięcie w takiej |
| 494 |
|
kwestii, często uaktualniamy powyższe kryteria, by wyjaśnić, dlaczego pewne |
| 495 |
|
licencje kwalifikujÄ… siÄ™ bÄ…dĹş nie. |
| 496 |
|
</p> |
| 497 |
|
|
| 498 |
|
<h4 id="get-help">Pomoc z wolnymi licencjami</h4> |
| 499 |
|
|
| 500 |
|
<p> |
| 501 |
|
Jeśli jesteście ciekawi, czy konkretna licencja kwalifikuje się jako |
| 502 |
|
licencja wolnego oprogramowania, zajrzyjcie do naszej <a |
| 503 |
|
href="/licenses/license-list.html">listy licencji</a>. JeĹĽeli nie |
| 504 |
|
wymieniono tam tej, którą jesteście zainteresowani, możecie nas o nią |
| 505 |
|
zapytać wysyłając wiadomość na adres <a |
| 506 |
|
href="mailto:licensing@gnu.org"><licensing@gnu.org></a>. |
| 507 |
|
</p> |
| 508 |
|
|
| 509 |
|
<p> |
| 510 |
|
JeĹĽeli planujecie napisanie nowej licencji, prosimy o skontaktowanie |
| 511 |
|
siÄ™ najpierw z Free Software Foundation piszÄ…c na powyĹĽszy |
| 512 |
|
adres. Mnożenie różnych licencji wolnego oprogramowania powoduje, |
| 513 |
|
że użytkownicy muszą poświęcać więcej czasu na ich zrozumienie; |
| 514 |
|
zapewne uda nam siÄ™ pomĂłc wam w znalezieniu istniejÄ…cej juĹĽ licencji |
| 515 |
|
wolnego oprogramowania, która spełni wasze oczekiwania. |
| 516 |
|
</p> |
| 517 |
|
|
| 518 |
|
<p> |
| 519 |
|
Jeśli okaże się to niemożliwe i rzeczywiście będziecie potrzebować |
| 520 |
|
nowej licencji, to korzystając z naszej pomocy możecie być pewni, |
| 521 |
|
że będzie to faktycznie licencja wolnego oprogramowania |
| 522 |
|
i unikniecie różnych problemów praktycznych. |
| 523 |
|
</p> |
| 524 |
|
|
| 525 |
|
<h4 id="terminology">Używanie właściwych określeń gdy mowa o wolnym oprogramowaniu</h4> |
| 526 |
|
|
| 527 |
|
<p> |
| 528 |
|
Mówiąc o wolnym oprogramowaniu, najlepiej unikać określeń takich jak |
| 529 |
|
„rozdawać” czy „bezpĹ‚atny”, gdyĹĽ niejawnie |
| 530 |
|
sugerują one, że chodzi o cenę, a nie o wolność. Niektóre |
| 531 |
|
powszechnie uĹĽywane okreĹ›lenia, jak „piractwo”, sÄ… wyrazem |
| 532 |
|
poglądów, których, mamy nadzieję, nie podzielacie. Zachęcamy |
| 533 |
|
do przeczytania omówienia zatytułowanego <a |
| 534 |
|
href="/philosophy/words-to-avoid.html">„MylÄ…ce sĹ‚owa |
| 535 |
|
i sformuĹ‚owania, ktĂłrych lepiej unikać”</a>. Mamy teĹĽ listÄ™ |
| 536 |
|
prawidłowych <a href="/philosophy/fs-translations.html">tłumaczeń terminu |
| 537 |
|
„free software”</a> na różne jÄ™zyki. |
| 538 |
|
</p> |
| 539 |
|
|
| 540 |
|
<p id="open-source"> |
| 541 |
|
Inna grupa uĹĽywa terminu „open source” na oznaczenie czegoĹ› |
| 542 |
|
zbliĹĽonego (lecz nie identycznego) do „wolnego |
| 543 |
|
oprogramowania”. Wolimy okreĹ›lenie „wolne oprogramowanie”, |
| 544 |
|
gdyż od chwili, gdy tylko usłyszy się, o które znaczenie przymiotnika |
| 545 |
|
w nim chodzi, przywołuje ono na myśl wolność. Słowo |
| 546 |
|
„open” ani „otwarte” nigdy nie wywoĹ‚ujÄ… takich |
| 547 |
|
skojarzeń. |
| 548 |
|
</p> |
| 549 |
|
|
| 550 |
|
<h3 id="beyond-software">Poza oprogramowaniem</h3> |
| 551 |
|
|
| 552 |
|
<p> |
| 553 |
|
<a href="/philosophy/free-doc.html">Podręczniki do oprogramowania muszą |
| 554 |
|
być wolne</a>, z tego samego powodu, dla którego oprogramowanie musi |
| 555 |
|
być wolne, a także dlatego, że podręczniki są w istocie |
| 556 |
|
częścią oprogramowania. |
| 557 |
|
</p> |
| 558 |
|
|
| 559 |
|
<p> |
| 560 |
|
Te same argumenty są prawdziwe także w przypadku innych rodzajów dzieł |
| 561 |
|
praktycznego uĹĽytku — to znaczy takich, ktĂłre zawierajÄ… przydatnÄ… |
| 562 |
|
wiedzę, jak na przykład materiały edukacyjne i źródłowe. <a |
| 563 |
|
href="https://wikipedia.org">Wikipedia</a> jest najbardziej znanym |
| 564 |
|
przykładem. |
| 565 |
|
</p> |
| 566 |
|
|
| 567 |
|
<p> |
| 568 |
|
Każde dzieło <em>może</em> być wolne i dlatego definicja wolnego |
| 569 |
|
oprogramowania została poszerzona o definicję <a |
| 570 |
|
href="http://freedomdefined.org/"> wolnych dzieł kultury</a> dotyczącą dzieł |
| 571 |
|
dowolnego rodzaju. |
| 572 |
|
</p> |
| 573 |
|
|
| 574 |
|
<h3 id="History">Historia</h3> |
| 575 |
|
|
| 576 |
|
<p>Od czasu do czasu zmieniamy definicjÄ™ Wolnego |
| 577 |
|
Oprogramowania. Tutaj znajduje siÄ™ lista znacznych modyfikacji wraz |
| 578 |
|
z odnośnikami, by zilustrować co dokładnie uległo zmianom.</p> |
| 579 |
|
|
| 580 |
|
<ul> |
| 581 |
|
|
| 582 |
|
<li><a |
| 583 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.168&r2=1.169">Wersja |
| 584 |
|
1.169</a>: Wyjaśnia dokładniej dlaczego cztery wolności muszą dotyczyć |
| 585 |
|
działań komercyjnych. Wyjaśnić dlaczego z czterech wolności wynika |
| 586 |
|
wolność nie-uruchomienia programu i wolność aby go skasować, |
| 587 |
|
więc nie potrzebujemy je nadmienić jako osobne wymagania.</li> |
| 588 |
|
|
| 589 |
|
<li><a |
| 590 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.164&r2=1.165">Version |
| 591 |
|
1.165</a>: Wyjaśnić, że dowolne niedogodności w kodzie nie negują |
| 592 |
|
wolności 0, oraz że wolności 1 i 3 zezwalają użytkonikom |
| 593 |
|
na ich usunięcie.</li> |
| 594 |
|
|
| 595 |
|
<li><a |
| 596 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.152&r2=1.153">Version |
| 597 |
|
1.153</a>: Doprecyzować, że wolność do uruchamiania programu |
| 598 |
|
oznacza, że nic Was nie powstrzymuje aby go uruchomić.</li> |
| 599 |
|
|
| 600 |
|
<li><a |
| 601 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.140&r2=1.141">Version |
| 602 |
|
1.141</a>: Wyjaśnić jaki kod musi być wolny.</li> |
| 603 |
|
|
| 604 |
|
<li><a |
| 605 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.134&r2=1.135">Version |
| 606 |
|
1.135</a>: Doprecyzować, że wolność 0 jest aby uruchamiać program |
| 607 |
|
w sposĂłb jaki siÄ™ chce.</li> |
| 608 |
|
|
| 609 |
|
<li><a |
| 610 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.133&r2=1.134">Version |
| 611 |
|
1.134</a>: Wolność 0 nie jest kwestią funkcjonalności programu.</li> |
| 612 |
|
|
| 613 |
|
<li><a |
| 614 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.130&r2=1.131">Wersja |
| 615 |
|
1.131</a>: Wolna licencja nie może wymagać dotrzymywania warunków niewolnej |
| 616 |
|
licencji innego programu.</li> |
| 617 |
|
|
| 618 |
|
<li><a |
| 619 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.128&r2=1.129">Wersja |
| 620 |
|
1.129</a>: Jasno określić, że wybór jurysdykcji prawa i miejsce |
| 621 |
|
składanie pozwów jest dozwolone. (Zawsze mieliśmy takie stanowisko.)</li> |
| 622 |
|
|
| 623 |
|
<li><a |
| 624 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.121&r2=1.122">Wersja |
| 625 |
|
1.122</a>: Wymóg kontroli eksportu jest problematyczny jeśli wymóg jest |
| 626 |
|
nietrywialny; w przeciwnym wypadku jest tylko potencjalnym problemem.</li> |
| 627 |
|
|
| 628 |
|
<li><a |
| 629 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.117&r2=1.118">Wersja |
| 630 |
|
1.118</a>: Wyjaśnienie: problemem jest prawo do robienia zmian, |
| 631 |
|
a nie jakich zmian siÄ™ dokonuje. Zmiany nie sÄ… ograniczone |
| 632 |
|
do „ulepszeĹ„”.</li> |
| 633 |
|
|
| 634 |
|
<li><a |
| 635 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.110&r2=1.111">Wersja |
| 636 |
|
1.111</a>: Wyjaśnienie 1.77 aby sprecyzować, że tylko wsteczne |
| 637 |
|
<em>ograniczenia</em> sÄ… niedopuszczalne. Posiadacze praw autorskich zawsze |
| 638 |
|
mogą dodać dodatkowe <em>przyzwolenia</em> na używanie twórczości |
| 639 |
|
poprzez wydanie twórczości równolegle na inne sposoby.</li> |
| 640 |
|
|
| 641 |
|
<li><a |
| 642 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.104&r2=1.105">Version |
| 643 |
|
1.105</a>: Wyjaśnienie, że w wolności 1. (już opisanej w wersji |
| 644 |
|
1.80), ĹĽe to wlicza uruchamianie zmodyfikowanej wersji programu.</li> |
| 645 |
|
|
| 646 |
|
<li><a |
| 647 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.91&r2=1.92">Wersja |
| 648 |
|
1.92</a>: Wyjaśnienie, że zaciemniony kod nie kwalifikuje się jako kod |
| 649 |
|
źródłowy.</li> |
| 650 |
|
|
| 651 |
|
<li><a |
| 652 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.89&r2=1.90">Wersja |
| 653 |
|
1.90</a>: Wyjaśnienie, że wolność 3 oznacza prawo |
| 654 |
|
do rozpowszechniania kopii zmodyfikowanych bÄ…dĹş usprawnionych |
| 655 |
|
przez was wersji, a nie prawo do uczestniczenia w rozwoju |
| 656 |
|
czyjegoĹ› projektu </li> |
| 657 |
|
|
| 658 |
|
<li><a |
| 659 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.88&r2=1.89">Wersja |
| 660 |
|
1.89</a>: Wolność 3 zawiera prawo do udostępniania zmodyfikowanej |
| 661 |
|
wersji jako wolnego oprogramowania.</li> |
| 662 |
|
|
| 663 |
|
<li><a |
| 664 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.79&r2=1.80">Wersja1.80</a>: |
| 665 |
|
Wolność 1 musi być praktyczna, nie tylko teoretyczna; na przykład |
| 666 |
|
tiwoizacja.</li> |
| 667 |
|
|
| 668 |
|
<li><a |
| 669 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.76&r2=1.77">Wersja |
| 670 |
|
1.77</a>: Wyjaśnienie, że wszystkie wsteczne zmiany w licencji są |
| 671 |
|
nie do zaakceptowania, nawet jeśli nie jest to całkowita zmiana |
| 672 |
|
licencji.</li> |
| 673 |
|
|
| 674 |
|
<li><a |
| 675 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.73&r2=1.74">Wersja |
| 676 |
|
1.74</a>: Cztery wyjaśnienia odnośnie nie dość wyraźnych, |
| 677 |
|
lub podniesionych w niektórych miejscach lecz nie wszędzie |
| 678 |
|
odzwierciedlonych stwierdzeń: |
| 679 |
|
<ul> |
| 680 |
|
<li>„Usprawnienia” nie oznaczajÄ…, ĹĽe licencja moĹĽe faktycznie |
| 681 |
|
ograniczać to, jakiego typu zmodyfikowane wersje możecie |
| 682 |
|
udostępniać. Wolność 3 oznacza wolność do dystrybucji zmodyfikowanych |
| 683 |
|
wersji, nie tylko dokonanych zmian.</li> |
| 684 |
|
<li>Prawo do włączania istniejących modułów odnosi się do tych, które |
| 685 |
|
sÄ… odpowiednio licencjonowane.</li> |
| 686 |
|
<li>WyraĹşne podsumowanie dotyczÄ…ce kontroli eksportu.</li> |
| 687 |
|
<li>Wprowadzenie zmiany w licencji powoduje odwołanie starej licencji.</li> |
| 688 |
|
</ul> |
| 689 |
|
</li> |
| 690 |
|
|
| 691 |
|
<li><a |
| 692 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.56&r2=1.57">Wersja |
| 693 |
|
1.57</a>: Dodanie sekcji „Poza oprogramowaniem”.</li> |
| 694 |
|
|
| 695 |
|
<li><a |
| 696 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.45&r2=1.46">Wersja |
| 697 |
|
1.46</a>: Wyjaśnienie czyje cele są istotne w wolności |
| 698 |
|
do uruchamiania programu w dowolnym celu.</li> |
| 699 |
|
|
| 700 |
|
<li><a |
| 701 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.40&r2=1.41">Wersja |
| 702 |
|
1.41</a>: Wyjaśnienie treści dotyczącej licencji opartych o umowy.</li> |
| 703 |
|
|
| 704 |
|
<li><a |
| 705 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.39&r2=1.40">Wersja |
| 706 |
|
1.40</a>: Wyjaśnienie, że wolna licencja musi pozwalać wam |
| 707 |
|
na wykorzystanie innego dostępnego wolnego oprogramowania w celu |
| 708 |
|
stworzenia waszej modyfikacji.</li> |
| 709 |
|
|
| 710 |
|
<li><a |
| 711 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.38&r2=1.39">Wersja |
| 712 |
|
1.39</a>: ZwrĂłcenie uwagi na to, ĹĽe dopuszczalne jest, gdy |
| 713 |
|
licencja nakazuje wam dostarczenie kodu źródłowego wersji programu, który |
| 714 |
|
udostępniacie do publicznego użytku.</li> |
| 715 |
|
|
| 716 |
|
<li><a |
| 717 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.30&r2=1.31">Wersja |
| 718 |
|
1.31</a>: ZwrĂłcenie uwagi na to, ĹĽe dopuszczalne jest, gdy |
| 719 |
|
licencja nakazuje wam wskazanie swojej osoby jako autora modyfikacji. Inne |
| 720 |
|
mniejsze wyjaśnienia.</li> |
| 721 |
|
|
| 722 |
|
<li><a |
| 723 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.22&r2=1.23">Wersja |
| 724 |
|
1.23</a>: ZwrĂłcenie uwagi na potencjalne problemy zwiÄ…zane |
| 725 |
|
z licencjami opartymi na umowach.</li> |
| 726 |
|
|
| 727 |
|
<li><a |
| 728 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.15&r2=1.16">Wersja |
| 729 |
|
1.16</a>: Wyjaśnienie dlaczego rozpowszechnianie postaci binarnej programu |
| 730 |
|
jest istotne.</li> |
| 731 |
|
|
| 732 |
|
<li><a |
| 733 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&r1=1.10&r2=1.11">Wersja |
| 734 |
|
1.11</a>: Informacja, że wolna licencja może wymagać od Was |
| 735 |
|
wysłania kopi wersji którą rozpowszechniacie poprzednim autorom, jeśli o to |
| 736 |
|
poproszÄ….</li> |
| 737 |
|
|
| 738 |
|
</ul> |
| 739 |
|
|
| 740 |
|
<p>Przerwy w numeracji powyĹĽej spowodowane sÄ… tym, ĹĽe dokonano wielu |
| 741 |
|
innych zmian, które nie miały bezpośredniego związku z definicją |
| 742 |
|
lub interpretacją. Przykładowo, lista nie zawiera zmian |
| 743 |
|
w formatowaniu, pisowni, interpunkcji, lub innych częściach |
| 744 |
|
strony. Kompletna historia zmian jest dostępna dostępna poprzez <a |
| 745 |
|
href="//web.cvs.savannah.gnu.org/viewvc/www/philosophy/free-sw.html?root=www&view=log">interfejs |
| 746 |
|
cvsweb</a>.</p> |
| 747 |
|
<div class="column-limit"></div> |
| 748 |
|
|
| 749 |
|
<h3 class="footnote">Przypis</h3> |
| 750 |
|
<ol> |
| 751 |
|
<li id="f1">Powód dla którego numeracja jest 0, 1, 2 i 3 jest historczny. Około |
| 752 |
|
1990 roku były trzy wolności, ponumerowane 1, 2 i 3. Potem |
| 753 |
|
zauważyliśmy, że wolność do uruchamiania programu musi być wprost |
| 754 |
|
wymieniona. Było jasne, że to bardziej zasadnicza wolność niż pozostałe |
| 755 |
|
trzy, więc powinna je poprzedzić. Zamiast zmienić numery pozostałych, |
| 756 |
|
zrobiliśmy z tego wolność 0.</li> |
| 757 |
|
</ol> |
| 758 |
|
</div> |
| 759 |
|
|
| 760 |
|
<div class="translators-notes"> |
| 761 |
|
|
| 762 |
|
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> |
| 763 |
|
</div> |
| 764 |
|
</div> |
| 765 |
|
|
| 766 |
|
<!-- for id="content", starts in the include above --> |
| 767 |
|
<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> |
| 768 |
|
<div id="footer" role="contentinfo"> |
| 769 |
|
<div class="unprintable"> |
| 770 |
|
|
| 771 |
|
<p>Wszelkie pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a |
| 772 |
|
href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Inne metody kontaktu |
| 773 |
|
z FSF można znaleźć na stronie <a |
| 774 |
|
href="/contact/contact.html">kontakt</a> <br /> Informacje o niedziałających |
| 775 |
|
odnośnikach oraz inne poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać |
| 776 |
|
na adres <a |
| 777 |
|
href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> |
| 778 |
|
|
| 779 |
|
<p> |
| 780 |
|
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, |
| 781 |
|
replace it with the translation of these two: |
| 782 |
|
|
| 783 |
|
We work hard and do our best to provide accurate, good quality |
| 784 |
|
translations. However, we are not exempt from imperfection. |
| 785 |
|
Please send your comments and general suggestions in this regard |
| 786 |
|
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> |
| 787 |
|
|
| 788 |
|
<web-translators@gnu.org></a>.</p> |
| 789 |
|
|
| 790 |
|
<p>For information on coordinating and contributing translations of |
| 791 |
|
our web pages, see <a |
| 792 |
|
href="/server/standards/README.translations.html">Translations |
| 793 |
|
README</a>. --> |
| 794 |
|
Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, |
| 795 |
|
ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie |
| 796 |
|
tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy |
| 797 |
|
w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a |
| 798 |
|
href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> Więcej |
| 799 |
|
informacji na temat koordynacji oraz zgłaszania propozycji |
| 800 |
|
tłumaczeń artykułów znajdziecie na <a |
| 801 |
|
href="/server/standards/README.translations.html">stronie tłumaczeń</a>.</p> |
| 802 |
|
</div> |
| 803 |
|
|
| 804 |
|
<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to |
| 805 |
|
files generated as part of manuals) on the GNU web server should |
| 806 |
|
be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this |
| 807 |
|
without talking with the webmasters or licensing team first. |
| 808 |
|
Please make sure the copyright date is consistent with the |
| 809 |
|
document. For web pages, it is ok to list just the latest year the |
| 810 |
|
document was modified, or published. |
| 811 |
|
|
| 812 |
|
If you wish to list earlier years, that is ok too. |
| 813 |
|
Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying |
| 814 |
|
years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable |
| 815 |
|
year, i.e., a year in which the document was published (including |
| 816 |
|
being publicly visible on the web or in a revision control system). |
| 817 |
|
|
| 818 |
|
There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers |
| 819 |
|
Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> |
| 820 |
|
<p>Copyright © 1996-2002, 2004-2019, 2021, Free Software Foundation, Inc.</p> |
| 821 |
|
|
| 822 |
|
<p>Ta strona jest dostępna na <a rel="license" |
| 823 |
|
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl">licencji |
| 824 |
|
Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworĂłw zaleĹĽnych |
| 825 |
|
4.0 Międzynarodowe</a>.</p> |
| 826 |
|
|
| 827 |
|
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> |
| 828 |
|
<div class="translators-credits"> |
| 829 |
|
|
| 830 |
|
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> |
| 831 |
|
TĹ‚umaczenie: Wojciech Kotwica 2001-2006, Mariusz Libera 2010, Tomasz |
| 832 |
|
Kozłowski 2010, Jan Owoc 2012-2017; poprawki: Jan Owoc 2010, 2011, 2020, |
| 833 |
|
2021, 2022.</div> |
| 834 |
|
|
| 835 |
|
<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> |
| 836 |
|
Aktualizowane: |
| 837 |
|
|
| 838 |
|
$Date$ |
| 839 |
|
|
| 840 |
<!-- timestamp end --> |
<!-- timestamp end --> |
| 841 |
<HR> |
</p> |
| 842 |
</BODY> |
</div> |
| 843 |
</HTML> |
</div> |
| 844 |
|
<!-- for class="inner", starts in the banner include --> |
| 845 |
|
</body> |
| 846 |
|
</html> |