1 |
<!--#set var="PO_FILE" |
2 |
value='<a href="/philosophy/po/free-sw.af.po"> |
3 |
https://www.gnu.org/philosophy/po/free-sw.af.po</a>' |
4 |
--><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/philosophy/free-sw.html" |
5 |
--><!--#set var="DIFF_FILE" value="" |
6 |
--><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2008-12-09" --> |
7 |
<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/free-sw.en.html" --> |
8 |
|
9 |
<!--#include virtual="/server/header.af.html" --> |
10 |
<!-- Parent-Version: 1.79 --> |
11 |
|
12 |
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> |
13 |
<title>Die Vrye Sagteware Definisie - GNU Projek - Free Software Foundation</title> |
14 |
|
15 |
<meta http-equiv="Keywords" content="GNU, FSF, Free Software Foundation, Linux, Emacs, GCC, Unix, Free Software, Operating System, GNU Kernel, HURD, GNU HURD, Hurd" /> |
16 |
<meta http-equiv="Description" content="Since 1983, developing the free Unix style operating system GNU, so that computer users can have the freedom to share and improve the software they use." /> |
17 |
|
18 |
<!--#include virtual="/philosophy/po/free-sw.translist" --> |
19 |
<!--#include virtual="/server/banner.af.html" --> |
20 |
<!--#include virtual="/server/outdated.af.html" --> |
21 |
<h2>Die Vrye Sagteware Definisie</h2> |
22 |
|
23 |
<blockquote> |
24 |
<p> |
25 |
Ons onderhou die definisie van vrye sagteware om te verseker dat daar |
26 |
duidelik verstaan kan word wat waar moet wees omtrent 'n besondere |
27 |
sagtewareprogram alvorens dit as vrye sagteware beskou kan word. |
28 |
</p> |
29 |
</blockquote> |
30 |
|
31 |
<p> |
32 |
“Vrye sagteware” gaan oor vryheid en nie prys nie. Daarom die |
33 |
woord “vry” en nie gratis nie. Vrye sagteware kan jou geld kos |
34 |
terwyl sommige sagteware wat jy verniet kry nie noodwendig vry is nie. |
35 |
</p> |
36 |
|
37 |
<p> |
38 |
Vrye sagteware gaan oor 'n gebruiker se reg om die sagteware/programmatuur |
39 |
te kan hardloop, kopieër, versprei te bestudeer, te verander en te |
40 |
verbeter. Meer presies verwys dit na vier soorte vryhede vir die |
41 |
gebruikers van die sagteware: |
42 |
</p> |
43 |
|
44 |
<ul> |
45 |
<li>Die vryheid om die program te hardloop vir enige doeleinde (vryheid 0).</li> |
46 |
<li>Die vryheid om die program te bestudeer en te leer hoe dit werk en dit aan |
47 |
te pas na joubehoefte (vryheid 1). Toegang tot die bronkode is is |
48 |
'n voorvereiste vir hierdie vryheid. |
49 |
</li> |
50 |
<li>Die vryheid om kopieë te herversprei sodat jy jou naaste kan help |
51 |
(vryheid 2). |
52 |
</li> |
53 |
<li>Die vryheid om die program te verbeter en jou verbeteringe aan die publiek |
54 |
vry te stel sodat die hele gemeenskap voordeel daaruit kan trek (vryheid |
55 |
3). Toegang tot die bronkode is 'n voorvereiste hiervoor. |
56 |
</li> |
57 |
</ul> |
58 |
|
59 |
<p>'n Program is vrye sagteware as gebruikers al hierdie vryhede geniet. Dus |
60 |
behoort dit jou vry te staan om kopieë te herversprei, hetsy met of |
61 |
sonder veranderinge, hetsy gratis of deur 'n verspreidingsfooi te vra, vir |
62 |
<a href="#exportcontrol">enigeen op enige plek</a>. Om vry te wees om |
63 |
hierdie dinge te doen beteken (onder andere) dat jy nie vir toestemming hoef |
64 |
te vra of te betaal nie. |
65 |
</p> |
66 |
|
67 |
<p> |
68 |
Die vryheid om 'n program te hardloop beteken dat enige soort persoon of |
69 |
organisasie vry is om dit op enige soort rekenaarstelsel te gebruik vir |
70 |
enige soort werk of doeleinde, sonder dat daar vereis word om dit an die |
71 |
ontwikkelaar of enige besondere instansie tekommunikeer. Met hierdie |
72 |
vryheid is die gebruiker se doelwit belangriker, nie die ontwikkelaar s'n |
73 |
nie; jy as 'n gebruiker is vry om 'n program te gebruik vir jou doeleindes |
74 |
en as jy dit aan iemand anders versprei, is daardie persoon dan vry om dit |
75 |
vir sy eie doeleindes te gebruik en is jy nie geregtig om beperkinge op |
76 |
daardie persoon telê nie. |
77 |
</p> |
78 |
|
79 |
<p> |
80 |
Jy behoort ook die vryheid te hê om veranderinge te maak en hulle vir |
81 |
privaatdoeleindes te gebruik as jy werk of speel sonder om die bestaan van |
82 |
sodanige veranderinge hoef bekend te maak. As jy jou veranderinge |
83 |
publiseer behoort daar nie van jou vereis te word om iemand in besonder |
84 |
daarvan in kennis te stel nie of op 'n besondere manier daarvan in kennis te |
85 |
stel nie. |
86 |
</p> |
87 |
|
88 |
<p> |
89 |
Die vryheid om kopieë te herversprei moet binêre of uitvoerbare |
90 |
vorms van die program, asook die bronkode insluit vir beidie onveranderde en |
91 |
veranderde weergawes. (Die verspreiding van programme in uitvoerbare |
92 |
vorm is nodig vir gerief van installasie op vrye bedryfstelsels) Dit |
93 |
is aanvaarbaar as daar geen manier is om 'n binêre of uitvoerbare vorm |
94 |
van 'n sekere program te skep nie (aangesien sekere tale hierdie kenmerk nie |
95 |
ondersteun nie), maar jy behoort die vryheid te hê om sulke vorme te |
96 |
versprei as jy 'n manier vind of ontwikkel om dit te kan maak. |
97 |
</p> |
98 |
|
99 |
<p> |
100 |
Ten einde die vryheid om veranderinge te maak en verbeterde weergawes te |
101 |
implementeer, betekenisvol te maak, moet jy toegang tot die bronkode van die |
102 |
program hê. Daarom is toegang tot die bronkode 'n voorvereiste vir |
103 |
vrye sagteware. |
104 |
</p> |
105 |
|
106 |
<p> |
107 |
Een belangrike manier om 'n program te verander is deur dit saam te smelt |
108 |
met ander beskikbare vrye subroetines en modules. As die program se |
109 |
lisensie jou verbied om bestaade modules te benut, soos om te vereis dat jy |
110 |
die kopiereg hou op enige kode wat jy byvoeg, dan is die lisensie te |
111 |
beperkend om te kwalifiseer as vrye sagteware. |
112 |
</p> |
113 |
|
114 |
<p> |
115 |
Vir hierdie vryhede om verwesenlik te word moet hulle onherroeplik wees |
116 |
solank as wat jy niks verkeerd gedoen het nie; as die ontwikkelaar van die |
117 |
sagteware die mag het om die lisensie te herroep, sonder dat jy aanleiding |
118 |
daartoe gegee het, is die sagteware nie vry nie. |
119 |
</p> |
120 |
|
121 |
<p> |
122 |
Sommige reëls oor die manier waarop vrye sagteware versprei moet word |
123 |
is aanvaarbaar, as hulle nie met die kernvryhede inmeng nie. <a |
124 |
href="/copyleft/copyleft.html">Kopielinks</a>, byvoorbeeld is die reël |
125 |
wat bepaal dat wanneer die program herversprei word, jy nie beperkinge kan |
126 |
bylas om ander mense die kernvryhede te ontsê nie. Hierdie reël |
127 |
is nie in stryd met die kernvryhede nie; dit beskerm hulle eerder. |
128 |
</p> |
129 |
|
130 |
<p> |
131 |
In die GNU-projek, word kopielinks gebruik om hierdie vryhede wettiglikvir |
132 |
almal te beskerm. Daar bestaan egter ook <a |
133 |
href="/philosophy/categories.html#Non-CopyleftedFreeSoftware">nie-kopielinkse |
134 |
vrye sagteware</a>. Die GNU-projek se mense glo dat daar <a |
135 |
href="/philosophy/pragmatic.html">belangrike redes is waarom dit beter is om |
136 |
kopielinks te gebruik</a>, maar as jou program nie-kopielinkse vrye |
137 |
sagteware bevat kan dit steeds aanvaarbaar geag word. Sien <a |
138 |
href="/philosophy/categories.html">Kategorieë</a> van Vrye Sagteware |
139 |
vir 'n beskrywing van hoe vrye sagteware, kopielinkse sagteware en ander |
140 |
kategorieë sagteware verband hou met mekaar. |
141 |
</p> |
142 |
|
143 |
<p> |
144 |
“Vrye sagteware” beteken nie “nie-kommersieël” |
145 |
nie. 'n Vrye program moet beskikbaar wees vir kommersiële gebruik, |
146 |
-ontwikkeling en -verspreiding. Kommersiële ontwikkeling van vrye |
147 |
sagteware is nie meer ongewoon nie; sulke vryekommersiële sagteware is |
148 |
baie belangrik. Jy mag dalk geld betaal het om kopieë van vrye |
149 |
sagteware te bekom, of jy mag kopieë verniet gekry het. Ongeag |
150 |
van hoe jy jou kopie in die hande gekry het, het jy altyd die vryheid om |
151 |
kopieë te maak en die sagteware te verander en dit selfs te <a |
152 |
href="http://www.gnu.org/philosophy/selling.html">verkoop</a> |
153 |
</p> |
154 |
|
155 |
<p> |
156 |
Reëls oor hoe om 'n veranderde pakket te verpak is aanvaarbaar as hulle nie |
157 |
jou vryheid beduidend beperk om veranderde weergawes te versprei nie of jou |
158 |
vryheid om veranderings privaat te maak en te gebruik nie. Reëls wat |
159 |
van jou vereis om 'n pakket op 'n besondere manier beskikbaar te maak indien |
160 |
jy dit op 'n andermanier doen is ook aanvaarbaar op dieselfde voorwaardes |
161 |
(Neem kennis dat so 'n reël jou nog steeds vrystaan om te besluit of jy |
162 |
jou weergawe wil publiseer aldan nie). Reëls wat die vrystel van die |
163 |
bronkode vereis aan gebruikers van weergawes wat jy vir openbare gebruik |
164 |
beskikbaar stel is ook aanvaarbaar. Dit isook aanvaarbaar dat die lisensie |
165 |
vereis dat, as jy 'n veranderdeweergawe versprei het, jy dit op aanvraag aan |
166 |
die vorige ontwikkelaarmoet stuur of dat jy jouself op veranderinge |
167 |
identifiseer. |
168 |
</p> |
169 |
|
170 |
<p> |
171 |
<a id="exportcontrol">Soms stel regerings uitvoerbeheermaatreëls</a> en |
172 |
handelsanksies in wat jou vryheid om sagteware internasionaal te versprei |
173 |
kan beperk. Sagteware ontwikkelaars het nie die mag om hierdie beperkings |
174 |
te elimineer of ter syde te stel nie, mar wat hulle kan en moet doen is om |
175 |
te weier om dit as voorwaardes vir verspreiding van die program te stel. Op |
176 |
hierdie manier sal die beperkinge nie mense buite die jurisdiksie van |
177 |
hierdie regerings beïnvloed nie. |
178 |
</p> |
179 |
|
180 |
<p> |
181 |
Die meeste vrye sagteware lisensies is gebaseer op kopiereg en daar bestaan |
182 |
beperkinge op watter soorte vereistes deur middel van kopiereg opgelê |
183 |
kan word. As 'n kopiereggebaseerde lisensie vryheid op bostaande wyse |
184 |
beskryf respekteer is dit onwaarskynlik dat daar die een of ander probleem |
185 |
sou opduik wat nie voorsien kon word nie (alhoewel dit van tyd tot tyd wel |
186 |
gebeur). Sommige vrye sagteware lisensies is egter gebaseer op kontrakte en |
187 |
kontrakte kan 'n baie weier reeks beperkinge oplê. Dit beteken dat daar |
188 |
baie moontlike maniere is waarop so 'n lisensie onaanvaarbaar beperkend en |
189 |
nie-vry kan wees nie. |
190 |
</p> |
191 |
|
192 |
<p> |
193 |
Dit is onmoontlik om al die maniere te lys waarop dit moontlik kan gebeur. |
194 |
As 'n kontrakgebaseerde lisensie 'n gebruiker op 'n ongewone wyse beperk wat |
195 |
nie moontlik is met lisensies wat op kopiereg gegrond is nie en wat nie hier |
196 |
as aanvaarbaar gelys word nie, sal dit waarskynlik oorweeg moet word en in |
197 |
alle waarskynlikheid nie aanvaar word as vrye sagteware nie. |
198 |
</p> |
199 |
|
200 |
<p> |
201 |
Wanneer daar oor vrye sagteware gepraat word is dit beter om begrippe soos |
202 |
"weggee" of "gratis" te gebruik omadt daardie begrippe impliseer dat dit oor |
203 |
prys alleen gaan en nie vryheid nie. Sommige algemene begrippe soos |
204 |
kopieregskending (piracy) sluit opinies in wat ons hoop u nie ondersteun |
205 |
nie. <a href="/philosophy/words-to-avoid.html">Sien verwarrende woorde |
206 |
en frases wat vermy moet word</a> vir 'n bespreking oor hierdie |
207 |
begrippe. Daar is ook 'n lys van <a |
208 |
href="/philosophy/fs-translations.html">vertalings van vry sagteware</a> in |
209 |
verskeie tale. |
210 |
</p> |
211 |
|
212 |
<p> |
213 |
Laastens moet u kennis neem dat kriteria soos die wat deur hierdie sagteware |
214 |
definisie uitgestip word versigtige oorweging verg vir hulle vertolking. Om |
215 |
te besluit watter sagteware lisensie as 'n vrye sagteware lisensie |
216 |
kwalifiseer word dit op hierdie oorwegings beoordeel om te bepaal of dit pas |
217 |
by die gees en letter van hierdie bepalings. As 'n lisensie onbillike |
218 |
beperkinge insluit, word dit verwerp, selfs al is die kwessies in hierdie |
219 |
kriteria nie deur ons voorsien nie. Soms sal 'n lisensie-vereiste 'n |
220 |
kwessie aanraak wat uitvoerige oorweging verg, insluitende besprekings met |
221 |
regsgeleerdes, voordat daar besluit kan word of hierdie vereistes |
222 |
aanvaarbaar is. Wanneer daar 'n gevolgtrekking gemaak word rondom 'n |
223 |
nuwe kwessie, word hierdie kriteria dikwels opgedateer om dit makliker vir |
224 |
andere te maak om te sien waarom sekere lisensies as vryesagteware |
225 |
kwalifiseer aldan nie. |
226 |
</p> |
227 |
|
228 |
<p> |
229 |
As u belangstel om te weet of 'n spesifieke lisensie kwalifiseer as 'n vrye |
230 |
sagteware lisensie, sien ons <a |
231 |
href="http://www.gnu.org/licenses/license-list.html">lys |
232 |
vanlisensies</a>. As die lisensie wat u oorweeg nie hier gelys |
233 |
is nie, kan u onsdaaroor uitvra deur 'n epos aan ons te stuur by <a |
234 |
href="mailto:licensing@gnu.org"><licensing@gnu.org></a>. |
235 |
</p> |
236 |
|
237 |
<p> |
238 |
As u oorweeg om 'n nuwe lisensie te skryf, kontak asseblief die Vrye |
239 |
sagtewarestigting (FSF) by die bogenoemde adres. Die vervuiling van |
240 |
sagteware lisensies beteken dat daar van gebruikers meer werk geverg word om |
241 |
hierdie lisensies te verstaan; ons mag kan help om 'n bestaande sagteware |
242 |
lisensie te vind wat aan u behoeftes voldoen. |
243 |
</p> |
244 |
|
245 |
<p> |
246 |
As dit nie moontlik is nie en u regtig 'n nuwe lisensie benodig, kan ons u |
247 |
help om te verseker dat die lisensie werklik 'n Vrye Sagteware lisensie is |
248 |
en sodoende verskeie praktiese probleme vermy. |
249 |
</p> |
250 |
|
251 |
<h3 id="beyond-software">Verder as Sagteware</h3> |
252 |
|
253 |
<p> |
254 |
<a href="http://www.gnu.org/philosophy/free-doc.html">Sagtewarehandleidings |
255 |
moet ook vry wees</a> om dieselfde redes dat sagteware vry moet wees en |
256 |
omdat die handleidings in wese deel is van die sagteware. |
257 |
</p> |
258 |
|
259 |
<p> |
260 |
Dieselfde argument maak ook sin vir ander soorte werke van praktiese waarde |
261 |
- dit wil sê, werke wat nuttige kennis vervat, soos opvoedkundige - en |
262 |
verwysingswerke. <a href="http://af.wikipedia.org">Wikipedia</a> is die bes |
263 |
bekende voorbeeld daarvan. |
264 |
</p> |
265 |
|
266 |
<p> |
267 |
Enige soort werk kan vry wees en die definisie van vrye sagteware is |
268 |
uitgebrei tot 'n definisie van <a href="http://freedomdefined.org/">vrye |
269 |
kulturele werke</a> wat toepaslik is op enige soort werk. |
270 |
</p> |
271 |
|
272 |
<h3 id="open-source">Oopbron?</h3> |
273 |
|
274 |
<p> |
275 |
'n Ander groep het begin om die begrip oopbron te gebruik om iets |
276 |
soortgelyks (maar nie identies) aan vrye sagteware te beteken. Die begrip |
277 |
vrye sagteware word verkies omdat dit vryheid beklemtoon. Die woord <a |
278 |
href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html">oop verwys nooit na |
279 |
vryheid nie</a>. |
280 |
</p> |
281 |
|
282 |
<div class="translators-notes"> |
283 |
|
284 |
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> |
285 |
</div> |
286 |
</div> |
287 |
|
288 |
<!-- for id="content", starts in the include above --> |
289 |
<!--#include virtual="/server/footer.af.html" --> |
290 |
<div id="footer"> |
291 |
<div class="unprintable"> |
292 |
|
293 |
<p>Stuur vrae oor die FSF & GNU (in engels!) na <a |
294 |
href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Ander <a |
295 |
href="/contact/">maniere om kontak te maak</a> met die FSF. Stuur gebroke |
296 |
skakels en ander regstellings (of voorstelle) aan <a |
297 |
href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p> |
298 |
|
299 |
<p> |
300 |
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, |
301 |
replace it with the translation of these two: |
302 |
|
303 |
We work hard and do our best to provide accurate, good quality |
304 |
translations. However, we are not exempt from imperfection. |
305 |
Please send your comments and general suggestions in this regard |
306 |
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> |
307 |
|
308 |
<web-translators@gnu.org></a>.</p> |
309 |
|
310 |
<p>For information on coordinating and submitting translations of |
311 |
our web pages, see <a |
312 |
href="/server/standards/README.translations.html">Translations |
313 |
README</a>. --> |
314 |
Sien asseblief die <a |
315 |
href="/server/standards/README.translations.html">Vertalings README</a> vir |
316 |
meer inligting oor koördinering en voorlegging van vertalings van hierdie |
317 |
artikel.</p> |
318 |
</div> |
319 |
|
320 |
<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to |
321 |
files generated as part of manuals) on the GNU web server should |
322 |
be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this |
323 |
without talking with the webmasters or licensing team first. |
324 |
Please make sure the copyright date is consistent with the |
325 |
document. For web pages, it is ok to list just the latest year the |
326 |
document was modified, or published. |
327 |
|
328 |
If you wish to list earlier years, that is ok too. |
329 |
Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying |
330 |
years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable |
331 |
year, i.e., a year in which the document was published (including |
332 |
being publicly visible on the web or in a revision control system). |
333 |
|
334 |
There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers |
335 |
Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> |
336 |
<p>Copyright © 1996, 2002, 2004-2007 Free Software Foundation, Inc.</p> |
337 |
|
338 |
<p>This page is licensed under a <a rel="license" |
339 |
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/">Creative Commons |
340 |
Attribution-NoDerivatives 4.0 International License</a>.</p> |
341 |
|
342 |
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.af.html" --> |
343 |
<div class="translators-credits"> |
344 |
|
345 |
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> |
346 |
Vertaal deur Renier Maritz <a |
347 |
href="mailto:renier@gigaskills.co.za"><renier@gigaskills.co.za></a></div> |
348 |
|
349 |
<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> |
350 |
Opgedateer: |
351 |
|
352 |
$Date: 2016/12/27 17:56:49 $ |
353 |
|
354 |
<!-- timestamp end --> |
355 |
</p> |
356 |
</div> |
357 |
</div> |
358 |
</body> |
359 |
</html> |