| 1 |
<!--#set var="PO_FILE" |
| 2 |
value='<a href="/philosophy/po/free-sw.af.po"> |
| 3 |
https://www.gnu.org/philosophy/po/free-sw.af.po</a>' |
| 4 |
--><!--#set var="ORIGINAL_FILE" value="/philosophy/free-sw.html" |
| 5 |
--><!--#set var="DIFF_FILE" value="" |
| 6 |
--><!--#set var="OUTDATED_SINCE" value="2008-12-09" --> |
| 7 |
<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/free-sw.en.html" --> |
| 8 |
|
| 9 |
<!--#include virtual="/server/header.af.html" --> |
| 10 |
<!-- Parent-Version: 1.79 --> |
| 11 |
|
| 12 |
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> |
| 13 |
<title>Die Vrye Sagteware Definisie - GNU Projek - Free Software Foundation</title> |
| 14 |
|
| 15 |
<meta http-equiv="Keywords" content="GNU, FSF, Free Software Foundation, Linux, Emacs, GCC, Unix, Free Software, Operating System, GNU Kernel, HURD, GNU HURD, Hurd" /> |
| 16 |
<meta http-equiv="Description" content="Since 1983, developing the free Unix style operating system GNU, so that computer users can have the freedom to share and improve the software they use." /> |
| 17 |
|
| 18 |
<!--#include virtual="/philosophy/po/free-sw.translist" --> |
| 19 |
<!--#include virtual="/server/banner.af.html" --> |
| 20 |
<!--#include virtual="/server/outdated.af.html" --> |
| 21 |
<h2>Die Vrye Sagteware Definisie</h2> |
| 22 |
|
| 23 |
<blockquote> |
| 24 |
<p> |
| 25 |
Ons onderhou die definisie van vrye sagteware om te verseker dat daar |
| 26 |
duidelik verstaan kan word wat waar moet wees omtrent 'n besondere |
| 27 |
sagtewareprogram alvorens dit as vrye sagteware beskou kan word. |
| 28 |
</p> |
| 29 |
</blockquote> |
| 30 |
|
| 31 |
<p> |
| 32 |
“Vrye sagteware” gaan oor vryheid en nie prys nie. Daarom die |
| 33 |
woord “vry” en nie gratis nie. Vrye sagteware kan jou geld kos |
| 34 |
terwyl sommige sagteware wat jy verniet kry nie noodwendig vry is nie. |
| 35 |
</p> |
| 36 |
|
| 37 |
<p> |
| 38 |
Vrye sagteware gaan oor 'n gebruiker se reg om die sagteware/programmatuur |
| 39 |
te kan hardloop, kopieër, versprei te bestudeer, te verander en te |
| 40 |
verbeter. Meer presies verwys dit na vier soorte vryhede vir die |
| 41 |
gebruikers van die sagteware: |
| 42 |
</p> |
| 43 |
|
| 44 |
<ul> |
| 45 |
<li>Die vryheid om die program te hardloop vir enige doeleinde (vryheid 0).</li> |
| 46 |
<li>Die vryheid om die program te bestudeer en te leer hoe dit werk en dit aan |
| 47 |
te pas na joubehoefte (vryheid 1). Toegang tot die bronkode is is |
| 48 |
'n voorvereiste vir hierdie vryheid. |
| 49 |
</li> |
| 50 |
<li>Die vryheid om kopieë te herversprei sodat jy jou naaste kan help |
| 51 |
(vryheid 2). |
| 52 |
</li> |
| 53 |
<li>Die vryheid om die program te verbeter en jou verbeteringe aan die publiek |
| 54 |
vry te stel sodat die hele gemeenskap voordeel daaruit kan trek (vryheid |
| 55 |
3). Toegang tot die bronkode is 'n voorvereiste hiervoor. |
| 56 |
</li> |
| 57 |
</ul> |
| 58 |
|
| 59 |
<p>'n Program is vrye sagteware as gebruikers al hierdie vryhede geniet. Dus |
| 60 |
behoort dit jou vry te staan om kopieë te herversprei, hetsy met of |
| 61 |
sonder veranderinge, hetsy gratis of deur 'n verspreidingsfooi te vra, vir |
| 62 |
<a href="#exportcontrol">enigeen op enige plek</a>. Om vry te wees om |
| 63 |
hierdie dinge te doen beteken (onder andere) dat jy nie vir toestemming hoef |
| 64 |
te vra of te betaal nie. |
| 65 |
</p> |
| 66 |
|
| 67 |
<p> |
| 68 |
Die vryheid om 'n program te hardloop beteken dat enige soort persoon of |
| 69 |
organisasie vry is om dit op enige soort rekenaarstelsel te gebruik vir |
| 70 |
enige soort werk of doeleinde, sonder dat daar vereis word om dit an die |
| 71 |
ontwikkelaar of enige besondere instansie tekommunikeer. Met hierdie |
| 72 |
vryheid is die gebruiker se doelwit belangriker, nie die ontwikkelaar s'n |
| 73 |
nie; jy as 'n gebruiker is vry om 'n program te gebruik vir jou doeleindes |
| 74 |
en as jy dit aan iemand anders versprei, is daardie persoon dan vry om dit |
| 75 |
vir sy eie doeleindes te gebruik en is jy nie geregtig om beperkinge op |
| 76 |
daardie persoon telê nie. |
| 77 |
</p> |
| 78 |
|
| 79 |
<p> |
| 80 |
Jy behoort ook die vryheid te hê om veranderinge te maak en hulle vir |
| 81 |
privaatdoeleindes te gebruik as jy werk of speel sonder om die bestaan van |
| 82 |
sodanige veranderinge hoef bekend te maak. As jy jou veranderinge |
| 83 |
publiseer behoort daar nie van jou vereis te word om iemand in besonder |
| 84 |
daarvan in kennis te stel nie of op 'n besondere manier daarvan in kennis te |
| 85 |
stel nie. |
| 86 |
</p> |
| 87 |
|
| 88 |
<p> |
| 89 |
Die vryheid om kopieë te herversprei moet binêre of uitvoerbare |
| 90 |
vorms van die program, asook die bronkode insluit vir beidie onveranderde en |
| 91 |
veranderde weergawes. (Die verspreiding van programme in uitvoerbare |
| 92 |
vorm is nodig vir gerief van installasie op vrye bedryfstelsels) Dit |
| 93 |
is aanvaarbaar as daar geen manier is om 'n binêre of uitvoerbare vorm |
| 94 |
van 'n sekere program te skep nie (aangesien sekere tale hierdie kenmerk nie |
| 95 |
ondersteun nie), maar jy behoort die vryheid te hê om sulke vorme te |
| 96 |
versprei as jy 'n manier vind of ontwikkel om dit te kan maak. |
| 97 |
</p> |
| 98 |
|
| 99 |
<p> |
| 100 |
Ten einde die vryheid om veranderinge te maak en verbeterde weergawes te |
| 101 |
implementeer, betekenisvol te maak, moet jy toegang tot die bronkode van die |
| 102 |
program hê. Daarom is toegang tot die bronkode 'n voorvereiste vir |
| 103 |
vrye sagteware. |
| 104 |
</p> |
| 105 |
|
| 106 |
<p> |
| 107 |
Een belangrike manier om 'n program te verander is deur dit saam te smelt |
| 108 |
met ander beskikbare vrye subroetines en modules. As die program se |
| 109 |
lisensie jou verbied om bestaade modules te benut, soos om te vereis dat jy |
| 110 |
die kopiereg hou op enige kode wat jy byvoeg, dan is die lisensie te |
| 111 |
beperkend om te kwalifiseer as vrye sagteware. |
| 112 |
</p> |
| 113 |
|
| 114 |
<p> |
| 115 |
Vir hierdie vryhede om verwesenlik te word moet hulle onherroeplik wees |
| 116 |
solank as wat jy niks verkeerd gedoen het nie; as die ontwikkelaar van die |
| 117 |
sagteware die mag het om die lisensie te herroep, sonder dat jy aanleiding |
| 118 |
daartoe gegee het, is die sagteware nie vry nie. |
| 119 |
</p> |
| 120 |
|
| 121 |
<p> |
| 122 |
Sommige reëls oor die manier waarop vrye sagteware versprei moet word |
| 123 |
is aanvaarbaar, as hulle nie met die kernvryhede inmeng nie. <a |
| 124 |
href="/copyleft/copyleft.html">Kopielinks</a>, byvoorbeeld is die reël |
| 125 |
wat bepaal dat wanneer die program herversprei word, jy nie beperkinge kan |
| 126 |
bylas om ander mense die kernvryhede te ontsê nie. Hierdie reël |
| 127 |
is nie in stryd met die kernvryhede nie; dit beskerm hulle eerder. |
| 128 |
</p> |
| 129 |
|
| 130 |
<p> |
| 131 |
In die GNU-projek, word kopielinks gebruik om hierdie vryhede wettiglikvir |
| 132 |
almal te beskerm. Daar bestaan egter ook <a |
| 133 |
href="/philosophy/categories.html#Non-CopyleftedFreeSoftware">nie-kopielinkse |
| 134 |
vrye sagteware</a>. Die GNU-projek se mense glo dat daar <a |
| 135 |
href="/philosophy/pragmatic.html">belangrike redes is waarom dit beter is om |
| 136 |
kopielinks te gebruik</a>, maar as jou program nie-kopielinkse vrye |
| 137 |
sagteware bevat kan dit steeds aanvaarbaar geag word. Sien <a |
| 138 |
href="/philosophy/categories.html">Kategorieë</a> van Vrye Sagteware |
| 139 |
vir 'n beskrywing van hoe vrye sagteware, kopielinkse sagteware en ander |
| 140 |
kategorieë sagteware verband hou met mekaar. |
| 141 |
</p> |
| 142 |
|
| 143 |
<p> |
| 144 |
“Vrye sagteware” beteken nie “nie-kommersieël” |
| 145 |
nie. 'n Vrye program moet beskikbaar wees vir kommersiële gebruik, |
| 146 |
-ontwikkeling en -verspreiding. Kommersiële ontwikkeling van vrye |
| 147 |
sagteware is nie meer ongewoon nie; sulke vryekommersiële sagteware is |
| 148 |
baie belangrik. Jy mag dalk geld betaal het om kopieë van vrye |
| 149 |
sagteware te bekom, of jy mag kopieë verniet gekry het. Ongeag |
| 150 |
van hoe jy jou kopie in die hande gekry het, het jy altyd die vryheid om |
| 151 |
kopieë te maak en die sagteware te verander en dit selfs te <a |
| 152 |
href="http://www.gnu.org/philosophy/selling.html">verkoop</a> |
| 153 |
</p> |
| 154 |
|
| 155 |
<p> |
| 156 |
Reëls oor hoe om 'n veranderde pakket te verpak is aanvaarbaar as hulle nie |
| 157 |
jou vryheid beduidend beperk om veranderde weergawes te versprei nie of jou |
| 158 |
vryheid om veranderings privaat te maak en te gebruik nie. Reëls wat |
| 159 |
van jou vereis om 'n pakket op 'n besondere manier beskikbaar te maak indien |
| 160 |
jy dit op 'n andermanier doen is ook aanvaarbaar op dieselfde voorwaardes |
| 161 |
(Neem kennis dat so 'n reël jou nog steeds vrystaan om te besluit of jy |
| 162 |
jou weergawe wil publiseer aldan nie). Reëls wat die vrystel van die |
| 163 |
bronkode vereis aan gebruikers van weergawes wat jy vir openbare gebruik |
| 164 |
beskikbaar stel is ook aanvaarbaar. Dit isook aanvaarbaar dat die lisensie |
| 165 |
vereis dat, as jy 'n veranderdeweergawe versprei het, jy dit op aanvraag aan |
| 166 |
die vorige ontwikkelaarmoet stuur of dat jy jouself op veranderinge |
| 167 |
identifiseer. |
| 168 |
</p> |
| 169 |
|
| 170 |
<p> |
| 171 |
<a id="exportcontrol">Soms stel regerings uitvoerbeheermaatreëls</a> en |
| 172 |
handelsanksies in wat jou vryheid om sagteware internasionaal te versprei |
| 173 |
kan beperk. Sagteware ontwikkelaars het nie die mag om hierdie beperkings |
| 174 |
te elimineer of ter syde te stel nie, mar wat hulle kan en moet doen is om |
| 175 |
te weier om dit as voorwaardes vir verspreiding van die program te stel. Op |
| 176 |
hierdie manier sal die beperkinge nie mense buite die jurisdiksie van |
| 177 |
hierdie regerings beïnvloed nie. |
| 178 |
</p> |
| 179 |
|
| 180 |
<p> |
| 181 |
Die meeste vrye sagteware lisensies is gebaseer op kopiereg en daar bestaan |
| 182 |
beperkinge op watter soorte vereistes deur middel van kopiereg opgelê |
| 183 |
kan word. As 'n kopiereggebaseerde lisensie vryheid op bostaande wyse |
| 184 |
beskryf respekteer is dit onwaarskynlik dat daar die een of ander probleem |
| 185 |
sou opduik wat nie voorsien kon word nie (alhoewel dit van tyd tot tyd wel |
| 186 |
gebeur). Sommige vrye sagteware lisensies is egter gebaseer op kontrakte en |
| 187 |
kontrakte kan 'n baie weier reeks beperkinge oplê. Dit beteken dat daar |
| 188 |
baie moontlike maniere is waarop so 'n lisensie onaanvaarbaar beperkend en |
| 189 |
nie-vry kan wees nie. |
| 190 |
</p> |
| 191 |
|
| 192 |
<p> |
| 193 |
Dit is onmoontlik om al die maniere te lys waarop dit moontlik kan gebeur. |
| 194 |
As 'n kontrakgebaseerde lisensie 'n gebruiker op 'n ongewone wyse beperk wat |
| 195 |
nie moontlik is met lisensies wat op kopiereg gegrond is nie en wat nie hier |
| 196 |
as aanvaarbaar gelys word nie, sal dit waarskynlik oorweeg moet word en in |
| 197 |
alle waarskynlikheid nie aanvaar word as vrye sagteware nie. |
| 198 |
</p> |
| 199 |
|
| 200 |
<p> |
| 201 |
Wanneer daar oor vrye sagteware gepraat word is dit beter om begrippe soos |
| 202 |
"weggee" of "gratis" te gebruik omadt daardie begrippe impliseer dat dit oor |
| 203 |
prys alleen gaan en nie vryheid nie. Sommige algemene begrippe soos |
| 204 |
kopieregskending (piracy) sluit opinies in wat ons hoop u nie ondersteun |
| 205 |
nie. <a href="/philosophy/words-to-avoid.html">Sien verwarrende woorde |
| 206 |
en frases wat vermy moet word</a> vir 'n bespreking oor hierdie |
| 207 |
begrippe. Daar is ook 'n lys van <a |
| 208 |
href="/philosophy/fs-translations.html">vertalings van vry sagteware</a> in |
| 209 |
verskeie tale. |
| 210 |
</p> |
| 211 |
|
| 212 |
<p> |
| 213 |
Laastens moet u kennis neem dat kriteria soos die wat deur hierdie sagteware |
| 214 |
definisie uitgestip word versigtige oorweging verg vir hulle vertolking. Om |
| 215 |
te besluit watter sagteware lisensie as 'n vrye sagteware lisensie |
| 216 |
kwalifiseer word dit op hierdie oorwegings beoordeel om te bepaal of dit pas |
| 217 |
by die gees en letter van hierdie bepalings. As 'n lisensie onbillike |
| 218 |
beperkinge insluit, word dit verwerp, selfs al is die kwessies in hierdie |
| 219 |
kriteria nie deur ons voorsien nie. Soms sal 'n lisensie-vereiste 'n |
| 220 |
kwessie aanraak wat uitvoerige oorweging verg, insluitende besprekings met |
| 221 |
regsgeleerdes, voordat daar besluit kan word of hierdie vereistes |
| 222 |
aanvaarbaar is. Wanneer daar 'n gevolgtrekking gemaak word rondom 'n |
| 223 |
nuwe kwessie, word hierdie kriteria dikwels opgedateer om dit makliker vir |
| 224 |
andere te maak om te sien waarom sekere lisensies as vryesagteware |
| 225 |
kwalifiseer aldan nie. |
| 226 |
</p> |
| 227 |
|
| 228 |
<p> |
| 229 |
As u belangstel om te weet of 'n spesifieke lisensie kwalifiseer as 'n vrye |
| 230 |
sagteware lisensie, sien ons <a |
| 231 |
href="http://www.gnu.org/licenses/license-list.html">lys |
| 232 |
vanlisensies</a>. As die lisensie wat u oorweeg nie hier gelys |
| 233 |
is nie, kan u onsdaaroor uitvra deur 'n epos aan ons te stuur by <a |
| 234 |
href="mailto:licensing@gnu.org"><licensing@gnu.org></a>. |
| 235 |
</p> |
| 236 |
|
| 237 |
<p> |
| 238 |
As u oorweeg om 'n nuwe lisensie te skryf, kontak asseblief die Vrye |
| 239 |
sagtewarestigting (FSF) by die bogenoemde adres. Die vervuiling van |
| 240 |
sagteware lisensies beteken dat daar van gebruikers meer werk geverg word om |
| 241 |
hierdie lisensies te verstaan; ons mag kan help om 'n bestaande sagteware |
| 242 |
lisensie te vind wat aan u behoeftes voldoen. |
| 243 |
</p> |
| 244 |
|
| 245 |
<p> |
| 246 |
As dit nie moontlik is nie en u regtig 'n nuwe lisensie benodig, kan ons u |
| 247 |
help om te verseker dat die lisensie werklik 'n Vrye Sagteware lisensie is |
| 248 |
en sodoende verskeie praktiese probleme vermy. |
| 249 |
</p> |
| 250 |
|
| 251 |
<h3 id="beyond-software">Verder as Sagteware</h3> |
| 252 |
|
| 253 |
<p> |
| 254 |
<a href="http://www.gnu.org/philosophy/free-doc.html">Sagtewarehandleidings |
| 255 |
moet ook vry wees</a> om dieselfde redes dat sagteware vry moet wees en |
| 256 |
omdat die handleidings in wese deel is van die sagteware. |
| 257 |
</p> |
| 258 |
|
| 259 |
<p> |
| 260 |
Dieselfde argument maak ook sin vir ander soorte werke van praktiese waarde |
| 261 |
- dit wil sê, werke wat nuttige kennis vervat, soos opvoedkundige - en |
| 262 |
verwysingswerke. <a href="http://af.wikipedia.org">Wikipedia</a> is die bes |
| 263 |
bekende voorbeeld daarvan. |
| 264 |
</p> |
| 265 |
|
| 266 |
<p> |
| 267 |
Enige soort werk kan vry wees en die definisie van vrye sagteware is |
| 268 |
uitgebrei tot 'n definisie van <a href="http://freedomdefined.org/">vrye |
| 269 |
kulturele werke</a> wat toepaslik is op enige soort werk. |
| 270 |
</p> |
| 271 |
|
| 272 |
<h3 id="open-source">Oopbron?</h3> |
| 273 |
|
| 274 |
<p> |
| 275 |
'n Ander groep het begin om die begrip oopbron te gebruik om iets |
| 276 |
soortgelyks (maar nie identies) aan vrye sagteware te beteken. Die begrip |
| 277 |
vrye sagteware word verkies omdat dit vryheid beklemtoon. Die woord <a |
| 278 |
href="/philosophy/open-source-misses-the-point.html">oop verwys nooit na |
| 279 |
vryheid nie</a>. |
| 280 |
</p> |
| 281 |
|
| 282 |
<div class="translators-notes"> |
| 283 |
|
| 284 |
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> |
| 285 |
</div> |
| 286 |
</div> |
| 287 |
|
| 288 |
<!-- for id="content", starts in the include above --> |
| 289 |
<!--#include virtual="/server/footer.af.html" --> |
| 290 |
<div id="footer"> |
| 291 |
<div class="unprintable"> |
| 292 |
|
| 293 |
<p>Stuur vrae oor die FSF & GNU (in engels!) na <a |
| 294 |
href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Ander <a |
| 295 |
href="/contact/">maniere om kontak te maak</a> met die FSF. Stuur gebroke |
| 296 |
skakels en ander regstellings (of voorstelle) aan <a |
| 297 |
href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p> |
| 298 |
|
| 299 |
<p> |
| 300 |
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, |
| 301 |
replace it with the translation of these two: |
| 302 |
|
| 303 |
We work hard and do our best to provide accurate, good quality |
| 304 |
translations. However, we are not exempt from imperfection. |
| 305 |
Please send your comments and general suggestions in this regard |
| 306 |
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> |
| 307 |
|
| 308 |
<web-translators@gnu.org></a>.</p> |
| 309 |
|
| 310 |
<p>For information on coordinating and submitting translations of |
| 311 |
our web pages, see <a |
| 312 |
href="/server/standards/README.translations.html">Translations |
| 313 |
README</a>. --> |
| 314 |
Sien asseblief die <a |
| 315 |
href="/server/standards/README.translations.html">Vertalings README</a> vir |
| 316 |
meer inligting oor koördinering en voorlegging van vertalings van hierdie |
| 317 |
artikel.</p> |
| 318 |
</div> |
| 319 |
|
| 320 |
<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to |
| 321 |
files generated as part of manuals) on the GNU web server should |
| 322 |
be under CC BY-ND 4.0. Please do NOT change or remove this |
| 323 |
without talking with the webmasters or licensing team first. |
| 324 |
Please make sure the copyright date is consistent with the |
| 325 |
document. For web pages, it is ok to list just the latest year the |
| 326 |
document was modified, or published. |
| 327 |
|
| 328 |
If you wish to list earlier years, that is ok too. |
| 329 |
Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying |
| 330 |
years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable |
| 331 |
year, i.e., a year in which the document was published (including |
| 332 |
being publicly visible on the web or in a revision control system). |
| 333 |
|
| 334 |
There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers |
| 335 |
Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> |
| 336 |
<p>Copyright © 1996, 2002, 2004-2007 Free Software Foundation, Inc.</p> |
| 337 |
|
| 338 |
<p>This page is licensed under a <a rel="license" |
| 339 |
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/">Creative Commons |
| 340 |
Attribution-NoDerivatives 4.0 International License</a>.</p> |
| 341 |
|
| 342 |
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.af.html" --> |
| 343 |
<div class="translators-credits"> |
| 344 |
|
| 345 |
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> |
| 346 |
Vertaal deur Renier Maritz <a |
| 347 |
href="mailto:renier@gigaskills.co.za"><renier@gigaskills.co.za></a></div> |
| 348 |
|
| 349 |
<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> |
| 350 |
Opgedateer: |
| 351 |
|
| 352 |
$Date: 2016/12/27 17:56:49 $ |
| 353 |
|
| 354 |
<!-- timestamp end --> |
| 355 |
</p> |
| 356 |
</div> |
| 357 |
</div> |
| 358 |
</body> |
| 359 |
</html> |