| 1 |
<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/philosophy/enforcing-gpl.en.html" --> |
| 2 |
|
| 3 |
<!--#include virtual="/server/header.nl.html" --> |
| 4 |
<!-- Parent-Version: 1.96 --> |
| 5 |
<!-- This page is derived from /server/standards/boilerplate.html --> |
| 6 |
<!--#set var="TAGS" value="essays licensing copyleft" --> |
| 7 |
<!--#set var="DISABLE_TOP_ADDENDUM" value="yes" --> |
| 8 |
|
| 9 |
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> |
| 10 |
<title>Het handhaven van de GNU GPL - GNU-project - Free Software Foundation</title> |
| 11 |
|
| 12 |
<!--#include virtual="/philosophy/po/enforcing-gpl.translist" --> |
| 13 |
<!--#include virtual="/server/banner.nl.html" --> |
| 14 |
<!--#include virtual="/philosophy/ph-breadcrumb.nl.html" --> |
| 15 |
<!--GNUN: OUT-OF-DATE NOTICE--> |
| 16 |
<!--#include virtual="/server/top-addendum.nl.html" --> |
| 17 |
<div class="article reduced-width"> |
| 18 |
<h2>Het handhaven van de GNU GPL</h2> |
| 19 |
|
| 20 |
<address class="byline">door <a href="http://moglen.law.columbia.edu/">Eben Moglen</a> <a |
| 21 |
href="#moglen"><sup>[*]</sup></a></address> |
| 22 |
|
| 23 |
<p><em>10 September 2001</em></p> |
| 24 |
|
| 25 |
<p>Het anti-GPL offensief van Microsoft deze zomer heeft de discussie weer doen |
| 26 |
oplaaien over de GPL en of die wel “afdwingbaar” is. Om dit |
| 27 |
specifieke voorbeeld van “FUD” (fear, uncertainty and doubt: |
| 28 |
Angst, Onzekerheid en Twijfel) moet ik altijd glimlachen. Ik ben |
| 29 |
waarschijnlijk de enige advocaat ter wereld die dit kan zeggen maar ik vraag |
| 30 |
me dan altijd af waar mensen zich zorgen over maken: Het handhaven van de <a |
| 31 |
href="/licenses/gpl.html">GPL</a> is iets wat ik voortdurend doe.</p> |
| 32 |
|
| 33 |
<p>Omdat <a href="/philosophy/free-sw.html">vrije software</a> een onorthodox |
| 34 |
concept is binnen de huidige maatschappij hebben mensen de neiging aan te |
| 35 |
nemen dat je allerlei vernuftige —en dus breekbare— juridische |
| 36 |
constructies nodig hebt voor de handhaving van zo'n vreemd doel. Maar deze |
| 37 |
aanname klopt niet. Het doel waarvoor de Free Software Foundation de GPL |
| 38 |
heeft ontworpen en uitgegeven <em>is</em> helaas ongewoon: we |
| 39 |
herdefiniëren hoe programma's worden gemaakt door iedereen het recht te |
| 40 |
geven programma's te kunnen begrijpen, repareren, verbeteren en opnieuw te |
| 41 |
publiceren. Zo krijgen we de beste software op aarde. Dit is een nieuwe vorm |
| 42 |
van ondernemen; het laat zien hoe in de nieuwe, netwerkende, maatschappij de |
| 43 |
traditionele vorm van zakendoen vervangen kan worden door compleet nieuwe |
| 44 |
vormen van productie en distributie. Maar de GPL, het juridische |
| 45 |
gereedschap die dit allemaal mogelijk maakt, is een heel robuuste machine |
| 46 |
juist omdat het is opgebouwd uit simpele mechanismen.</p> |
| 47 |
|
| 48 |
<p>De essentie van het auteursrecht, net als andere eigendomsrechten, is het |
| 49 |
recht om uit te sluiten. De auteursgerechtigde heeft de juridische macht om |
| 50 |
iedereen uit te sluiten van het maken van kopieën, het distribueren en |
| 51 |
het maken van afgeleide werken.</p> |
| 52 |
|
| 53 |
<p>Dit recht om uit te sluiten betekent ook het even grote recht om |
| 54 |
vergunningen te verlenen—om dus iedereen het recht te verlenen te doen |
| 55 |
wat anders verboden zou zijn. Vergunningen zijn geen contracten: de |
| 56 |
gebruiker moet binnen de grenzen van de licentie blijven niet omdat ze dit |
| 57 |
vrijwillig heeft beloofd maar omdat ze niet meer heeft dan de rechten die |
| 58 |
haar door de licentie zijn toegewezen.</p> |
| 59 |
|
| 60 |
<p>Maar de meeste bedrijven die private software maken willen meer macht dan |
| 61 |
het auteursrecht ze geeft. Deze bedrijven zeggen dat ze een “licentie |
| 62 |
” verlenen aan gebruikers maar deze vergunning bevat verplichtingen |
| 63 |
die niets te maken hebben met het auteursrecht. Software waarvan ze niet |
| 64 |
willen dat je die bestudeert bijvoorbeeld bevat meestal een bepaling die je |
| 65 |
verbiedt het te de-compileren. Het auteursrecht verbiedt het de-compileren |
| 66 |
niet, de bepaling is onderdeel van het contract wat je aangaat met het |
| 67 |
bedrijf wanneer je hun software koopt in verzegelde verpakking in de winkel |
| 68 |
of een “accepteer”-knop drukt bij juridische bepalingen in geval |
| 69 |
van online kopen. Het auteursrecht is daarbij alleen maar een vehikel om je |
| 70 |
nog meer rechten te ontnemen.</p> |
| 71 |
|
| 72 |
<p>De GPL echter, haalt wat van het auteursrecht af in plaats van er wat bij te |
| 73 |
doen. De licentie hoeft niet ingewikkeld te zijn omdat we proberen zo min |
| 74 |
mogelijk invloed op gebruikers te hebben. Het auteursrecht geeft uitgevers |
| 75 |
de macht om gebruikers te verbieden te kopiëren, wijzigen en uit te |
| 76 |
geven, rechten die wij gebruikers juist willen toekennen; de GPL laat dus de |
| 77 |
meeste beperkende rechten die het auteursrecht regelt los. Het enige waar we |
| 78 |
absoluut op staan is dat iedereen die werken, die onder de GPL vallen (of |
| 79 |
daarvan afgeleide werken), distribueert, dit ook weer onder de GPL |
| 80 |
uitgeeft. Vanuit het auteursrecht gezien is dit slechts een kleine |
| 81 |
beperking. Vergunningen met veel meer beperkingen zijn gemeengoed: iedere |
| 82 |
licentie die een rol speelt in iedere rechtszaak over auteursrechten heeft |
| 83 |
meer beperkingen dan de GPL.</p> |
| 84 |
|
| 85 |
<p>Omdat de bepalingen in de vergunning niet moeilijk zijn of controversieel |
| 86 |
heb ik ook nog nooit iemand horen beweren dat de GPL vergunninghouders |
| 87 |
teveel macht zou geven. Er wordt soms wel beweerd dat de GPL niet kan worden |
| 88 |
gehandhaafd omdat het door gebruikers niet wordt “geaccepteerd”.</p> |
| 89 |
|
| 90 |
<p>Deze uitspraak is gebaseerd op een misverstand. De licentie vraagt niemand |
| 91 |
hem te accepteren voordat men software onder de GPL kan verkrijgen, |
| 92 |
installeren, gebruiken, bestuderen of zelfs wijzigen. Al dit soort |
| 93 |
activiteiten worden verboden of aan banden gelegd door bedrijven in private |
| 94 |
software, en dus verlangen ze van je dat je hun licentie accepteert waarin |
| 95 |
dit soort extra contractuele verplichtingen zitten die buiten het |
| 96 |
auteursrecht vallen, voordat je hun werken mag gebruiken. De vrije software |
| 97 |
beweging vindt dit soort activiteiten basisrechten voor alle gebruikers; we |
| 98 |
<em>willen</em> dit soort activiteiten niet eens bij vergunning |
| 99 |
regelen. Bijna iedereen die dagelijks gebruik maakt van software onder de |
| 100 |
GPL heeft geen vergunning nodig noch hoeft er één te |
| 101 |
accepteren. De GPL legt alleen een verplichting op wanneer je de code, |
| 102 |
gewijzigd of niet, verder verspreidt en verplicht je dan de licentie te |
| 103 |
accepteren. En omdat niemand kan verspreiden zonder een geldige licentie |
| 104 |
kunnen we dus gevoeglijk aannemen dat eenieder die GPL-code distribueert de |
| 105 |
GPL accepteert. De GPL vereist tenslotte dat iedere kopie van de software |
| 106 |
voorzien is van de tekst van de vergunning zodat iedereen volledig op de |
| 107 |
hoogte is.</p> |
| 108 |
|
| 109 |
<p>Het auteursrecht van de GPL staat dus als een huis, ondanks de |
| 110 |
“FUD”. Daarom heb ik hem al tientallen keren weten te handhaven |
| 111 |
in het laatste decennium zonder ook maar één keer naar de |
| 112 |
rechter te hoeven stappen.</p> |
| 113 |
|
| 114 |
<p>Ondertussen wordt er de laatste maanden veel gespeculeerd op het feit dat er |
| 115 |
tot nu toe geen juridisch gevecht is geweest, niet in de VS noch daarbuiten, |
| 116 |
wat dan bewijs zou zijn dat er iets mis is met de GPL. Dat de ongewone |
| 117 |
bepalingen technisch gezien niet houdbaar zouden zijn of dat de Free |
| 118 |
Software Foundation, die de licentie heeft geschreven, bang is voor een |
| 119 |
gerechtelijke confrontatie. Het omgekeerde is het geval. We voeren geen |
| 120 |
processen over de GPL omdat nog niemand het heeft aangedurfd de licentie aan |
| 121 |
te vechten.</p> |
| 122 |
|
| 123 |
<p>Wat gebeurt er dan wel wanneer de GPL wordt overtreden? Bij software waarvan |
| 124 |
het auteursrecht bij de Free Software Foundation ligt (omdat we het |
| 125 |
programma gemaakt hebben of omdat auteurs het aan ons over hebben gedragen |
| 126 |
zodat men gebruik kon maken van onze ervaring in het verdedigen van vrije |
| 127 |
software), <a href= "/licenses/gpl-violation.html">is de eerste stap een |
| 128 |
rapport</a>, meestal ontvangen per email aan <a |
| 129 |
href="mailto:license-violation@gnu.org"><license-violation@gnu.org></a>. |
| 130 |
<a href="/licenses/gpl-violation.html">We vragen de aanmelders van de |
| 131 |
overtreding ons te helpen de feiten vast te stellen</a> en doen eventueel |
| 132 |
verder onderzoek indien nodig.</p> |
| 133 |
|
| 134 |
<p>We doen dit tientallen keren per jaar. Een discreet eerste contact is |
| 135 |
meestal voldoende om het probleem op te lossen. Betrokkenen dachten dat ze |
| 136 |
voldeden aan de GPL en zijn maar al te bereid ons advies op te volgen over |
| 137 |
hoe de fout te herstellen. Soms echter, vinden we maatregelen nodig die het |
| 138 |
vertrouwen opbouwen doordat de mate of consistentie van de overtreding een |
| 139 |
vrijwillige naleving moeilijk maakt. In dergelijke gevallen werken we samen |
| 140 |
met bedrijven om programma's in te voeren voor naleving van de GPL binnen |
| 141 |
hun organisatie, aangevoerd door senior managers die regelmatig aan ons |
| 142 |
rapporteren en aan hun eigen bestuursleden. In een aantal moeilijke gevallen |
| 143 |
hebben we soms maatregelen moeten nemen waardoor we in staat zouden zijn om |
| 144 |
toekomstige overtredingen snel juridisch aan te pakken.</p> |
| 145 |
|
| 146 |
<p>Tijdens het handhaven van de GPL gedurende het laatste decennium heb ik nog |
| 147 |
nooit schadevergoedingen geëist voor de Foundation bij overtredingen |
| 148 |
van de licentie en heb slechts zelden een publieke verontschuldiging voor de |
| 149 |
overtreding hoeven afdwingen. Wij hebben altijd op het standpunt gestaan dat |
| 150 |
het belangrijkste de naleving van de vergunning is en het veilig stellen |
| 151 |
daarvan in toekomstig goed gedrag. We doen alles binnen onze mogelijkheden |
| 152 |
om overtreders de mogelijkheid te geven de licentie na te leven en fouten |
| 153 |
uit het verleden te vergeten.</p> |
| 154 |
|
| 155 |
<p>In het begin van de vrije software beweging was dit waarschijnlijk de enig |
| 156 |
mogelijke strategie. Dure en langdurige juridische strijd zou de FSF |
| 157 |
wellicht de das om hebben gedaan of het in ieder geval ervan hebben |
| 158 |
weerhouden de constante kracht te worden van de hervormingen in de |
| 159 |
software-wereld tot wat het nu is. Al die tijd echter hebben we vastgehouden |
| 160 |
aan het handhaven van de licentie niet omdat we dit moesten maar omdat het |
| 161 |
werkte. Een complete industrie is opgebloeid rond vrije software en iedereen |
| 162 |
hierin is doordrongen van het buitengewone belang van de GPL—niemand |
| 163 |
wil gezien worden als de schurk die vrije software steelt en niemand wilde |
| 164 |
de klant, compagnon of zelfs werknemer zijn van een dergelijke rotte |
| 165 |
appel. Geconfronteerd met de keuze tussen naleving zonder publiciteit of een |
| 166 |
campagne met slechte publiciteit en een juridisch gevecht wat niet gewonnen |
| 167 |
kan worden, kozen overtreders ervoor het niet hard te spelen.</p> |
| 168 |
|
| 169 |
<p>We hebben zelfs een aantal keer tegenover bedrijven gestaan die, onder het |
| 170 |
Amerikaanse auteursrecht, willens en wetens de wet overtraden: door de |
| 171 |
broncode van GPL-software te nemen, deze te compileren met het doel de |
| 172 |
afkomst te verbergen en het vervolgens te koop aanbieden als privaat |
| 173 |
product. Ik heb andere ontwikkelaars van vrije software buiten de FSF |
| 174 |
geholpen met dit soort problemen, die we hebben opgelost—omdat de |
| 175 |
overtreder niet vrijwillig hiermee wilde ophouden en, in andere gevallen, |
| 176 |
omdat juridische details ons ervan weerhielden de overtreders te |
| 177 |
vervolgen—door te praten met distributeurs en potentiële |
| 178 |
klanten. “Waarom zou je goed geld betalen”, vroegen we hen, |
| 179 |
“voor software die onze licentie overtreedt en je blootstelt aan |
| 180 |
mogelijke juridische vervolging als je het origineel gratis kan |
| 181 |
krijgen?” Klanten hebben de relevantie van deze vraag altijd goed |
| 182 |
begrepen. Misdaad loont inderdaad niet als het om het stelen van vrije |
| 183 |
software gaat.</p> |
| 184 |
|
| 185 |
<p>Maar wellicht hebben we teveel succes gehad. Wanneer ik in het verleden via |
| 186 |
het gerecht mijn gelijk had gehaald met de GPL dan had het gekonkel van |
| 187 |
Microsoft nu geen weerklank gevonden. Juist deze maand heb ik een aantal |
| 188 |
moeilijker zaken onder handen gehad. “Kijk eens”, zeg ik dan, |
| 189 |
“naar hoeveel mensen over de hele wereld graag willen dat ik de GPL |
| 190 |
via het gerecht handhaaf, alleen maar om te bewijzen dat het kan. Het wordt |
| 191 |
hoog tijd dat ik een voorbeeld stel. Wil jij de eerste zijn?”</p> |
| 192 |
|
| 193 |
<p>Op een dag zal er een eerste zijn. Maar de klanten van diegene zullen ergens |
| 194 |
anders gaan winkelen, talentvolle technici die om hun reputatie geven zullen |
| 195 |
ontslag nemen uit een dergelijk bedrijf en de slechte publiciteit zal het |
| 196 |
bedrijf verder smoren. En dit alles nog voordat we het gerecht betreden. De |
| 197 |
eerste die het probeert zal dit bezuren. Onze benadering van de wet is net |
| 198 |
zo bijzonder als onze benadering van software maar daar gaat het juist |
| 199 |
om. Vrije software is van belang omdat is gebleken dat de bijzondere manier |
| 200 |
van aanpak uiteindelijk de goede is.</p> |
| 201 |
|
| 202 |
<div class="infobox extra" role="complementary"> |
| 203 |
<hr /> |
| 204 |
<p id="moglen">[*] Eben Moglen is professor in de rechten en juridische geschiedenis aan de |
| 205 |
rechtenfaculteit van de Universiteit van Columbia. Hij is onbezoldigd |
| 206 |
juridisch adviseur van de Free Software Foundation. |
| 207 |
</p> |
| 208 |
</div> |
| 209 |
</div> |
| 210 |
|
| 211 |
<div class="translators-notes"> |
| 212 |
|
| 213 |
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> |
| 214 |
</div> |
| 215 |
</div> |
| 216 |
|
| 217 |
<!-- for id="content", starts in the include above --> |
| 218 |
<!--#include virtual="/server/footer.nl.html" --> |
| 219 |
<div id="footer" role="contentinfo"> |
| 220 |
<div class="unprintable"> |
| 221 |
|
| 222 |
<p>Gelieve algemene vragen over FSF & GNU te sturen naar <a |
| 223 |
href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Er zijn ook nog <a |
| 224 |
href="/contact/">andere manieren om in contact te komen</a> met de |
| 225 |
FSF. Foute links en andere correcties graag sturen aan <a |
| 226 |
href="mailto:webmasters@gnu.org"><webmasters@gnu.org></a>.</p> |
| 227 |
|
| 228 |
<p> |
| 229 |
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, |
| 230 |
replace it with the translation of these two: |
| 231 |
|
| 232 |
We work hard and do our best to provide accurate, good quality |
| 233 |
translations. However, we are not exempt from imperfection. |
| 234 |
Please send your comments and general suggestions in this regard |
| 235 |
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> |
| 236 |
|
| 237 |
<web-translators@gnu.org></a>.</p> |
| 238 |
|
| 239 |
<p>For information on coordinating and contributing translations of |
| 240 |
our web pages, see <a |
| 241 |
href="/server/standards/README.translations.html">Translations |
| 242 |
README</a>. --> |
| 243 |
We doen ons best om goede vertalingen te maken maar staan altijd open voor |
| 244 |
verbeteringen. Suggesties, op- en aanmerkingen sturen aan: <a |
| 245 |
href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> |
| 246 |
<p>Zie <a href="/server/standards/README.translations.html"> Translations |
| 247 |
README</a> voor informatie over het onderhoud van vertalingen op deze |
| 248 |
website.</p> |
| 249 |
</div> |
| 250 |
|
| 251 |
<p>Copyright © 2001 Eben Moglen</p> |
| 252 |
|
| 253 |
<p>Het letterlijk overnemen en kopiëren van dit artikel is toegestaan op |
| 254 |
willekeurig welk medium op voorwaarde dat deze mededeling ook wordt |
| 255 |
meegenomen.</p> |
| 256 |
|
| 257 |
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.nl.html" --> |
| 258 |
<div class="translators-credits"> |
| 259 |
|
| 260 |
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> |
| 261 |
</div> |
| 262 |
|
| 263 |
<p class="unprintable"><!-- timestamp start --> |
| 264 |
Bijgewerkt: |
| 265 |
|
| 266 |
$Date: 2021/10/03 08:44:33 $ |
| 267 |
|
| 268 |
<!-- timestamp end --> |
| 269 |
</p> |
| 270 |
</div> |
| 271 |
</div> |
| 272 |
<!-- for class="inner", starts in the banner include --> |
| 273 |
</body> |
| 274 |
</html> |