+ +Arratisuni në Liri: Një video nga FSF-ja
+ +Ç’është GNU-ja?
+ +GNU-ja është një sistem operativ që është software i lirë—pra, që respekton +lirinë e përdoruesve. Sistemi operativ GNU përbëhet nga paketa GNU (programe +të hedhur në qarkullim enkas nga Projekti GNU) si dhe software i lirë i +hedhur në qarkullim nga palë të treta. Zhvillimi i GNU-së bëri të mundur +përdorimin e një kompjuteri pa software që nëpërkëmbin lirinë tuaj.
+ +Këshillojmë versione të instalueshëm të +GNU-së (më saktë, shpërndarje GNU/Linux) që janë plotësisht software i +lirë. Më tepër mbi GNU-në gjeni më poshtë.
+ + + + ++Dragora 3.0-beta1 me përgjegjës dritaresh IceWM të përshtatur
+ + + + +Guix 0.15 me desktopin GNOME 3, shfletuesin Epiphany, +lojtësin e videove Totem dhe emuluesin GNOME të terminalit
+ + + + +Hyperbola 0.3 me përgjegjësin i3 të dritareve, cool-retro-term +(emulues terminali), Gimp (përpunues figurash) dhe Iceweasel-UXP +(shfletues)
+ + + + +Parabola 2020 me desktopin LXDE
+ + + + +PureOS 8 me desktopin GNOME 3, PureBrowser (shfletues) dhe +Gimp (përpunues figurash)
+ + + + +Trisquel 10 me desktopin MATE dhe një pjesë të suitës LibreOffice.
+ + +Ç’është Lëvizja Për Software-i i Lirë?
+ +Lëvizja për software të lirë lufton që përdoruesit e kompjuterit të fitojnë +lirinë që sjell software-i i lirë. Software-i i lirë vendos përdoruesit në +kontroll të punës së tyre me kompjuter. Software-i jo i lirë i vendos +përdoruesit nën pushtetin e zhvilluesit të software-it. Shihni videon +shpjeguese.
+ +Ç’është Software-i i Lirë?
+ +Software i Lirë do të thotë që përdoruesit janë të lirë të xhirojnë, +kopjojnë, shpërndajnë, studiojnë, ndryshojnë dhe përmirësojnë +software-in.
+ +Software-i i lirë është çështje lirie, jo çmimi. Për të kuptuar konceptin, +do të duhej të sillnit në mend “i lirë”, si te “fjala e lirë”, jo si te +“birrë falas”.
+ +Më saktë, software i lirë do të thotë që përdoruesit e një programi gëzojnë +katër liritë thelbësore:
+ +-
+
- Liria për ta xhiruar programin si të doni, për çfarëdo qëllimi (liria 0) +
- Liria për të studiuar se si punon programi dhe për ta ndryshuar që të bëjë +llogaritjet tuaja ashtu si doni ju (liria 1). Hyrja në kodin burim është +parakusht për këtë. +
- Liria për të rishpërndarë kopje, që kështu të mund t’u vini në ndihmë të +tjerëve (liria 2). +
- Liria për t’u shpërndarë të tjerëve kopje të versioneve tuaj të modifikuar +(liria 3). Duke bërë kështu mund t’i jepni krejt bashkësisë një shans për +të përfituar nga ndryshimet tuaja. Parakusht për këtë është hyrja në kodin +burim. +
Zhvillimet në përdorimin e teknologjisë dhe rrjeteve i kanë bërë këto liri +edhe më të +rëndësishme tani se ç’qenë më 1983-shin.
+ +Sot lëvizja për software të lirë shkon shumë më tej se zhvillimi i sistemit +GNU. Për më tepër hollësi mbi çka bëjmë dhe për një listë rrugësh se si mund të ndihmoni, shihni sajtin e Free Software Foundation-it.
+ +Më tepër rreth GNU-së
+ +GNU është një sistem operativ i ngjashëm me Unix-in. +Kjo do të thotë që është një grumbull i mjaft programeve: aplikacione, +librari, mjete zhvilluesi, madje edhe lojëra. Zhvillimi i GNU-së, i nisur +më janar të 1984-s, njihet si Projekti GNU. Mjaft nga programet te GNU-ja +janë hedhur në qarkullim nën kujdestarinë e Projektit GNU; këto i quajmë paketa GNU.
+ +Emri “GNU” është një akronim rekursiv i “GNU's Not Unix”. “GNU” shqiptohet gnu, +si një rrokje e vetme, si kur thuhet “dru”, por duke zëvendësuar +dr-në me gn-në.
+ +Programi, që në një sistem të ngjashëm me Unix-in shpërndan burimet e +makinës dhe komunikon me hardware-in, quhet “kernel”. GNU-ja përdoret +zakonisht me një kernel të quajtur Linux. Kjo ndërthurje përbën sistemin operativ +GNU/Linux. GNU/Linux përdoret nga miliona vetë, edhe pse mjaft +prej tyre e quajnë gabimisht “Linux”.
+ +Kerneli i vetë GNU-së, GNU Hurd, u +fillua më 1990 (para se të fillohej Linux-i). Vullnetarët vazhdojnë ta +zhvillojnë Hurd-in, ngaqë është projekt teknik interesant.
+ + +