1 |
yavor |
1.31 |
|
2 |
|
|
|
3 |
|
|
<!--#include virtual="/server/header.pl.html" --> |
4 |
gnun |
1.64 |
<!-- Parent-Version: 1.76 --> |
5 |
yavor |
1.31 |
|
6 |
|
|
<!-- This file is automatically generated by GNUnited Nations! --> |
7 |
gnun |
1.50 |
<!--#set var="ENGLISH_PAGE" value="/gnu/gnu-history.en.html" --> |
8 |
|
|
|
9 |
yavor |
1.39 |
<title>Przegląd Systemu GNU - Projekt GNU - Fundacja Wolnego Oprogramowania (FSF)</title> |
10 |
|
|
<meta name="Keywords" content="GNU, Projekt GNU, FSF, Wolne Oprogramowanie, Fundacja Wolnego |
11 |
|
|
Oprogramowania, Historia" /> |
12 |
yavor |
1.31 |
|
13 |
gnun |
1.57 |
<!--#include virtual="/gnu/po/gnu-history.translist" --> |
14 |
yavor |
1.31 |
<!--#include virtual="/server/banner.pl.html" --> |
15 |
|
|
<h2>Przegląd Systemu GNU</h2> |
16 |
|
|
|
17 |
|
|
<p> |
18 |
yavor |
1.32 |
System operacyjny GNU to kompletny wolny system operacyjny zgodny |
19 |
|
|
z Uniksem. Nazwa GNU oznacza „GNU to Nie Unix” (GNU's Not |
20 |
yavor |
1.31 |
Unix). <a href="/gnu/initial-announcement.html">Pierwsze ogłoszenie</a>, o |
21 |
yavor |
1.32 |
rozpoczęciu prac nad GNU, napisał <a |
22 |
|
|
href="http://www.stallman.org/">Richard Stallman</a> we wrześniu 1983 |
23 |
|
|
roku. Dłuższą jego wersję, noszącą nazwę <a |
24 |
|
|
href="/gnu/manifesto.html">Manifestu GNU</a>, opublikowano w marcu |
25 |
|
|
1985. Manifest GNU został przetłumaczony na kilkanaście <a |
26 |
yavor |
1.31 |
href="/gnu/manifesto.html#translations">innych języków</a>.</p> |
27 |
|
|
|
28 |
|
|
<p> |
29 |
yavor |
1.32 |
Nazwę „GNU” wybrano, gdyż spełniła parę warunków na raz: |
30 |
|
|
po pierwsze, jest rekurencyjnym akronimem określenia „GNU's Not |
31 |
|
|
Unix”, po drugie, ponieważ naprawdę istnieje takie słowo, |
32 |
|
|
i po trzecie – zabawnie brzmi (również w <a |
33 |
yavor |
1.31 |
href="http://www.poppyfields.net/poppy/songs/gnu.html">piosence</a>).</p> |
34 |
|
|
|
35 |
|
|
<p> |
36 |
yavor |
1.32 |
Słowo „free” w określeniu „free software” |
37 |
|
|
odnosi się do <a href="/philosophy/free-sw.html">wolności</a>, nie |
38 |
|
|
ceny. Można zapłacić za oprogramowanie GNU lub nie. Tak |
39 |
yavor |
1.43 |
czy inaczej, oprogramowanie to wiąże się z czterema szczególnymi |
40 |
|
|
aspektami wolności. Pierwszy polega na uruchamianiu oprogramowania |
41 |
|
|
w dowolny sposób, jaki tylko zapragniemy. Drugi polega na tym, |
42 |
|
|
że mamy swobodę kopiowania, możemy je rozdawać przyjaciołom |
43 |
|
|
i współpracownikom. Trzeci natomiast polega na tym, |
44 |
|
|
że mamy swobodę zmieniania programu według własnych upodobań dzięki |
45 |
|
|
pełnemu dostępowi do kodu źródłowego. Czwarty i ostatni to |
46 |
|
|
swoboda dystrybucji ulepszonych wersji, dzięki czemu pomaga się tworzyć |
47 |
|
|
wspólnotę. (Jeśli dystrybuuje się oprogramowanie GNU, można pobierać opłaty |
48 |
|
|
za akt fizycznego przekazania; można też je rozdawać za darmo.)</p> |
49 |
yavor |
1.31 |
|
50 |
|
|
<p> |
51 |
|
|
Przedsięwzięcie utworzenia systemu GNU nosi nazwę „Projekt |
52 |
yavor |
1.32 |
GNU”. Projekt GNU został zapoczątkowany w 1983 roku jako próba |
53 |
|
|
wskrzeszenia ducha współpracy, obecnego we wspólnocie komputerowej |
54 |
|
|
w jej wcześniejszych dniach – jako próba ponownego umożliwienia |
55 |
|
|
współpracy, mogącej zaistnieć dzięki usunięciu przeszkód na drodze |
56 |
|
|
do współpracy, które ustanowili właściciele oprogramowania prawnie |
57 |
|
|
zastrzeżonego.</p> |
58 |
yavor |
1.31 |
|
59 |
|
|
<p> |
60 |
yavor |
1.32 |
W 1971, kiedy Richard Stallman rozpoczął pracę w MIT, pracował |
61 |
|
|
z grupą osób, które używały wyłącznie <a |
62 |
|
|
href="/philosophy/free-sw.html">wolnego oprogramowania</a>. Oprogramowanie |
63 |
|
|
to dystrybuowały często nawet firmy komputerowe. Programiści mieli wolność |
64 |
|
|
współpracy – i często współpracowali ze sobą.</p> |
65 |
yavor |
1.31 |
|
66 |
|
|
<p> |
67 |
|
|
Kiedy nadeszły lata osiemdziesiąte, niemal całe oprogramowanie było już <a |
68 |
|
|
href="/philosophy/categories.html#ProprietarySoftware">prawnie |
69 |
yavor |
1.32 |
zastrzeżone</a>, co oznacza, że miało właścicieli, którzy zabraniali |
70 |
|
|
i nie dopuszczali do współpracy |
71 |
|
|
użytkowników. Dlatego powstanie projektu GNU stało się koniecznością.</p> |
72 |
yavor |
1.31 |
|
73 |
|
|
<p> |
74 |
|
|
Każdy komputer potrzebuje systemu operacyjnego; jeśli nie istnieje wolny |
75 |
yavor |
1.32 |
system operacyjny, nie można nawet zacząć używać komputera nie korzystając |
76 |
|
|
z oprogramowania prawnie zastrzeżonego. Tak więc pierwszym |
77 |
|
|
elementem w planie przygotowania wolnego oprogramowania musiał stać się |
78 |
|
|
wolny system operacyjny.</p> |
79 |
yavor |
1.31 |
|
80 |
|
|
<p> |
81 |
yavor |
1.32 |
Zdecydowaliśmy, że ten system operacyjny będzie zgodny z Uniksem, |
82 |
|
|
ponieważ projekt tego systemu okazał się sprawdzony i przenośny, |
83 |
|
|
zaś wspomniana kompatybilność ułatwia użytkownikom Uniksa przejście |
84 |
|
|
na GNU.</p> |
85 |
yavor |
1.31 |
|
86 |
|
|
<p> |
87 |
yavor |
1.43 |
System operacyjny typu uniksowego zawiera jądro, kompilatory, edytory, |
88 |
|
|
narzędzia do formatowania tekstu, programy do obsługi poczty, |
89 |
|
|
graficzny interfejs, biblioteki oprogramowania, gry i wiele innych |
90 |
|
|
rzeczy. Widać więc, że napisanie systemu operacyjnego to ogromne |
91 |
|
|
zadanie. Zaczęliśmy w styczniu 1984. <a href="http://fsf.org/">Fundację |
92 |
|
|
Wolnego Oprogramowania (FSF)</a> założono w październiku 1985, |
93 |
|
|
początkowo w celu zbierania środków na rozwój GNU.</p> |
94 |
yavor |
1.32 |
|
95 |
|
|
<p>Wraz z nadejściem lat dziewięćdziesiątych znaleźliśmy |
96 |
|
|
lub napisaliśmy wszystkie główne składniki systemu oprócz jednego |
97 |
|
|
– jądra. Wtedy, w 1991, Linus Torvalds napisał Linuksa, jądro |
98 |
|
|
typu uniksowego, i uczynił je w 1992 roku wolnym |
99 |
|
|
oprogramowaniem. Dzięki połączeniu Linuksa z niemal gotowym systemem |
100 |
|
|
GNU uzyskaliśmy kompletny system operacyjny – system |
101 |
|
|
GNU/Linux. Szacuje się, że dziesiątki milionów ludzi używa dziś <a |
102 |
yavor |
1.43 |
href="/distros">systemów GNU/Linux</a>. Główna wersja Linuksa obecnie |
103 |
|
|
zawiera niewolną część oprogramowania. Działacze wolnego oprogramowania |
104 |
|
|
zarządzają obecnie zmodyfikowaną i wolną wersją Linuksa nazwaną <a |
105 |
|
|
href="http://directory.fsf.org/project/linux"> Linux-libre</a>.)</p> |
106 |
yavor |
1.31 |
|
107 |
wkotwica |
1.16 |
<p> |
108 |
yavor |
1.32 |
Projekt GNU nie ogranicza się jednak do samego systemu |
109 |
|
|
operacyjnego. Chcemy zapewniać całą gamę oprogramowania, jakiego tylko życzą |
110 |
|
|
sobie użytkownicy. Są to między innymi aplikacje. W naszym <a |
111 |
yavor |
1.31 |
href="/directory">Katalogu Wolnego Oprogramowania</a> można znaleźć wiele |
112 |
|
|
wolnych programów użytkowych.</p> |
113 |
|
|
|
114 |
wkotwica |
1.24 |
<p> |
115 |
yavor |
1.32 |
Chcemy zapewnić oprogramowanie dla użytkowników, którzy nie są ekspertami |
116 |
|
|
od komputerów. Dlatego pracujemy nad <a |
117 |
|
|
href="http://www.gnome.org/">pulpitem graficznym(zwanym GNOME)</a>, |
118 |
|
|
aby ułatwić początkującym korzystanie z systemu GNU.</p> |
119 |
|
|
|
120 |
|
|
<p>Chcemy również zapewnić gry i inne programy dostarczające |
121 |
yavor |
1.41 |
rozrywki. Niektóre <a |
122 |
|
|
href="http://directory.fsf.org/wiki/Category/Game">wolne gry</a> są już |
123 |
|
|
dostępne.</p> |
124 |
yavor |
1.31 |
|
125 |
wkotwica |
1.16 |
<p> |
126 |
yavor |
1.35 |
Jakie są ograniczenia wolnego oprogramowania? Nie ma żadnych ograniczeń, |
127 |
|
|
oprócz tych, które tworzy <a |
128 |
|
|
href="/philosophy/fighting-software-patents.html">prawo, np. system |
129 |
|
|
patentowy, który całkowicie blokuje rozwój wolnego |
130 |
yavor |
1.43 |
oprogramowania</a>. Ostatecznym celem jest dostarczenie wolnego |
131 |
|
|
oprogramowania służącego do wykonywania codziennych czynności, które |
132 |
|
|
będzie chciał wykonać użytkownik – w ten sposób oprogramowanie |
133 |
|
|
prawnie zastrzeżone stanie się przestarzałe.</p> |
134 |
yavor |
1.31 |
|
135 |
|
|
|
136 |
gnun |
1.53 |
|
137 |
yavor |
1.31 |
<div style="font-size: small;"> |
138 |
|
|
|
139 |
|
|
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't have notes.--> |
140 |
|
|
</div> |
141 |
wkotwica |
1.18 |
</div> |
142 |
wkotwica |
1.1 |
|
143 |
gnun |
1.53 |
<!-- for id="content", starts in the include above --> |
144 |
yavor |
1.31 |
<!--#include virtual="/server/footer.pl.html" --> |
145 |
|
|
<div id="footer"> |
146 |
gnun |
1.64 |
<div class="unprintable"> |
147 |
yavor |
1.31 |
|
148 |
gnun |
1.53 |
<p>Pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres <a |
149 |
yavor |
1.35 |
href="mailto:gnu@gnu.org"><gnu@gnu.org></a>. Istnieją także <a |
150 |
gnun |
1.53 |
href="/contact/contact.html">inne sposoby skontaktowania się</a> |
151 |
|
|
z FSF. <br /> Informacje o niedziałających odnośnikach oraz inne |
152 |
|
|
poprawki (lub propozycje) prosimy wysyłać na adres <a |
153 |
|
|
href="mailto:web-translators@gnu.org"><web-translators@gnu.org></a>.</p> |
154 |
|
|
|
155 |
|
|
<p> |
156 |
|
|
<!-- TRANSLATORS: Ignore the original text in this paragraph, |
157 |
|
|
replace it with the translation of these two: |
158 |
|
|
|
159 |
|
|
We work hard and do our best to provide accurate, good quality |
160 |
|
|
translations. However, we are not exempt from imperfection. |
161 |
|
|
Please send your comments and general suggestions in this regard |
162 |
|
|
to <a href="mailto:web-translators@gnu.org"> |
163 |
|
|
|
164 |
|
|
<web-translators@gnu.org></a>.</p> |
165 |
|
|
|
166 |
|
|
<p>For information on coordinating and submitting translations of |
167 |
|
|
our web pages, see <a |
168 |
|
|
href="/server/standards/README.translations.html">Translations |
169 |
|
|
README</a>. --> |
170 |
gnun |
1.51 |
Staramy się, aby tłumaczenia były wierne i wysokiej jakości, |
171 |
|
|
ale nie jesteśmy zwolnieni z niedoskonałości. Komentarze odnośnie |
172 |
|
|
tłumaczenia polskiego oraz zgłoszenia dotyczące chęci współpracy |
173 |
|
|
w tłumaczeniu prosimy kierować na adres <a |
174 |
|
|
href="mailto:www-pl-trans@gnu.org">www-pl-trans@gnu.org</a>. <br /> |
175 |
yavor |
1.32 |
Aby zapoznać się z informacjami dotyczącymi tłumaczenia |
176 |
yavor |
1.31 |
i koordynowania tłumaczeń artykułów, proszę odwiedzić stronę <a |
177 |
gnun |
1.53 |
href="/server/standards/README.translations.html">tłumaczeń</a>.</p> |
178 |
gnun |
1.64 |
</div> |
179 |
gnun |
1.53 |
|
180 |
|
|
<!-- Regarding copyright, in general, standalone pages (as opposed to |
181 |
|
|
files generated as part of manuals) on the GNU web server should |
182 |
|
|
be under CC BY-ND 3.0 US. Please do NOT change or remove this |
183 |
|
|
without talking with the webmasters or licensing team first. |
184 |
|
|
Please make sure the copyright date is consistent with the |
185 |
|
|
document. For web pages, it is ok to list just the latest year the |
186 |
|
|
document was modified, or published. |
187 |
|
|
|
188 |
|
|
If you wish to list earlier years, that is ok too. |
189 |
|
|
Either "2001, 2002, 2003" or "2001-2003" are ok for specifying |
190 |
|
|
years, as long as each year in the range is in fact a copyrightable |
191 |
|
|
year, i.e., a year in which the document was published (including |
192 |
|
|
being publicly visible on the web or in a revision control system). |
193 |
|
|
|
194 |
|
|
There is more detail about copyright years in the GNU Maintainers |
195 |
|
|
Information document, www.gnu.org/prep/maintain. --> |
196 |
|
|
<p>Copyright © 1996, 1997, 1998, 1999, 2001, 2002, 2003, 2005, 2007, 2009, |
197 |
|
|
2012 Free Software Foundation, Inc.</p> |
198 |
yavor |
1.31 |
|
199 |
yavor |
1.38 |
<p>Ten utwór objęty jest licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Bez |
200 |
|
|
utworów zależnych 3.0 Stany Zjednoczone. Aby zobaczyć kopię niniejszej |
201 |
|
|
licencji przejdź na stronę <a rel="license" |
202 |
|
|
href="http://creativecommons.org/licenses/by-nd/3.0/us/">http://creativecommons.org/licenses/by-nd/3.0/us/</a> |
203 |
|
|
lub napisz do Creative Commons, 171 Second Street, Suite 300, San |
204 |
gnun |
1.53 |
Francisco, California 94105, USA.</p> |
205 |
yavor |
1.31 |
|
206 |
gnun |
1.52 |
<!--#include virtual="/server/bottom-notes.pl.html" --> |
207 |
yavor |
1.31 |
<div class="translators-credits"> |
208 |
|
|
|
209 |
|
|
<!--TRANSLATORS: Use space (SPC) as msgstr if you don't want credits.--> |
210 |
|
|
Tłumaczenie: Wojciech Kotwica 2001; poprawki: Wojciech Kotwica 2001, 2002, |
211 |
yavor |
1.43 |
2003, 2004, 2005, 2006, Marcin Wolak 2010, 2011, 2012.</div> |
212 |
|
|
|
213 |
|
|
|
214 |
gnun |
1.64 |
<p></p><p class="unprintable"><!-- timestamp start --> |
215 |
wkotwica |
1.12 |
Aktualizowane: |
216 |
yavor |
1.31 |
|
217 |
gnun |
1.64 |
$Date: 2014/03/14 04:04:42 $ |
218 |
yavor |
1.31 |
|
219 |
wkotwica |
1.16 |
<!-- timestamp end --> |
220 |
|
|
</p> |
221 |
|
|
</div> |
222 |
yavor |
1.31 |
</div> |
223 |
wkotwica |
1.16 |
</body> |
224 |
|
|
</html> |