,,UPIORNA OPOWIEŚĆ"-PETER STRAUB

Źródło

,,Upiorna opowieść" ukazała się po raz pierwszy w 1979 r. i przyniosła autorowi uznanie  zarówno czytelników i krytyków. Peter Straub, jeden z najpopularniejszych amerykańskich pisarzy grozy otrzymał w 1981 r. za tę powieść nagrodę Word Fantasy, a także posłużyła ona za scenariusz do filmu.

Stany Zjednoczone-Milburn, lata siedemdziesiąte XX wieku. W miasteczku powstaje Stowarzyszenie Chowder, które tworzą starsi panowie, przyjaciele: Sears James-prawnik, jego wspólnik Ricky Hawthorne, Lewis Benedikt-playboy podejrzewany o zabicie żony i lekarz John Jaffrey. Piąty przyjaciel zmarł rok wcześniej i tragiczne wydarzenia odsłaniane są przez retrospekcje. Starsi panowie, śmietanka towarzyska Milburn, spotykają się regularnie i snują upiorne opowieści, dzięki którym starają się uporać z własnymi traumami. Co stanie się kiedy w tym męskim gronie pojawi się kobieta?

,,Upiorna opowieść" to powieść-horror czerpiąca z tradycji powieści XIX-wiecznej, a jednocześnie współczesna. Peter Straub sprawnie nawiązuje do twórców takich jak: Henry James, Edith Wharton, Arthur Machen, Nathaniel Hawthorne, Washington Irving, M. R. James  czy Bram Stoker. Można śmiało powiedzieć, że jest to powieść w powieści, gdyż istoty z różnych innych strasznych opowieści spotykają się, by opowiadać sobie nawzajem upiorne historie. Odnaleźć też można w niej elementy powieści gotyckiej, gdyż zawiera mroczną przeszłość, obsesję i tragiczną przyszłość. Autor umieszcza w fabule duchy, Ewa Galli przybywa do Milburn z zaświatów. Gregory Bate jest duchem, samym złem, a potem nabiera cech wampira, gdyż żywi się krwią i ciałami pomordowanych. Autor jednak nie epatuje przemocą i krwawymi opisami, ale pozwala czytelnikowi domyślać się co się stało, pobudza wyobraźnię i podsuwa możliwe scenariusze. Bohaterki opowiadań-Ewa, Helen i Carmilla wprowadzają w życie swoje demoniczne plany. Helen wybiera swoje ofiary w ekskluzywnych klubach na West Endzie i podobnie jak Ewa uwodzi i niszczy mężczyzn. Demoniczna aktywność kobiet wiąże się z ich seksualnością. Ewa mści się za czyn, jakiego dopuścili się na niej mężczyźni. Carmilla słusznie reaguje na potworność, a narodzenie Helen zostało poprzedzone uwiedzeniem matki przez doktora Clarke'a. Bohaterów w powieści jest bardzo dużo i autor poświęcił każdemu z nich odpowiednio dużo miejsca. 

W ,,Upiornej opowieści" odnaleźć można starannie zbudowany klimat grozy, sugestywną atmosferę,  złożoną i przemyślaną strukturę, bardzo dobrze stworzone portrety psychologiczne postaci, delikatne przeplatanie się jawy ze snem oraz teraźniejszości z przeszłością. Peter Straub to erudyta, który doskonale buduje wielowarstwowe historie, a dzięki wieloznaczności i niepokojącym postaciom wybija się na szczyt literatury grozy. ,,Upiorna opowieść" to kanoniczna pozycja w literackich horrorach i warto ją znać. Serdecznie polecam:)

Tytuł: Upiorna opowieść

Autor: Peter Straub

Tłumaczenie: Irena Ciechanowska-Sudymont, Jan Stanisław Zaus

Seria: Klasyka grozy

Wydawnictwo: Vesper

Tytuł oryginału: Ghost Story

Data wydania: 17 października 2018

ISBN: 9788377313015

Liczba stron: 614

Kategoria: horror

,,FRANKENSTEIN" - MARY SHELLEY

Źródło

Pierwsze wydanie ,,Frankensteina" ukazało się w 1818 roku anonimowo, gdyż Mary Shelley uważała swoje dzieło za młodzieńcze i niedoskonałe. Recenzje były skrajne, co tylko wpłynęło na popularność książki. Wydawnictwo Vesper wydało pierwszą wersję powieści, bez zmian wprowadzonych później przez autorkę.

Genewski arystokrata Wiktor Frankenstein marzy o stworzeniu w laboratorium nowej rasy ludzi, którzy będą bardziej wytrzymali i wolni od chorób. Już we wczesnej młodości bada zjawiska naturalne rozgrywające się codziennie na jego oczach, fascynuje go alchemia. Burze z piorunami ogląda z zachwytem i ciekawością. Pali go głód wiedzy. Podczas studiów w Ingolstadt zdobywa potrzebną wiedzę chemiczną i matematyczną. Jednak by poznać tajemnicę życia najpierw musi zająć się śmiercią. Dniami i nocami przesiaduje w kostnicach i obserwuje, jak ludzkie ciało ulega pośmiertnemu zepsuciu. Po dokładnych analizach i znoju udaje mu się odkryć ,,pierwiastek życia". Nie poprzestaje jednak na tym, ale prowadzi dalsze badania popychany pychą i chęcią osiągnięcia sławy. Już wie, że może ożywić materię i stworzyć człowieka-giganta. ,,Bez tchu, bez spoczynku ściga naturę w jej najskrytszych tajnikach." Zagłębia się w grobowych wyziewach, dręczy żywe zwierzęta, zbiera kości po kostnicach i części ciała z sal sekcyjnych oraz rzeźni, by ożywić martwą materię. Wiktor uparcie dąży do osiągnięcia celu, choć czasami, to co robi napawa go odrazą. Przekracza granice nauki i pewnej listopadowej nocy powołuje do życia odrażającego stwora, którego szybko z przerażeniem porzuca. 

Potwór staje się przedmiotem wzgardy nie tylko swojego twórcy, ale też wszystkich ludzi, których spotyka po drodze. Żyje w upodleniu, bezgranicznej samotności i stara się nie poddawać rozpaczy. Znienawidzony i szpetny zwraca się o pomoc do ojca, który obdarzył go zmysłami i namiętnościami. U niego szuka zmiłowania, zadośćuczynienia i sprawiedliwości, której odmówili mu wszyscy. Zdaje sobie sprawę, że nie zwiąże się z nim żaden człowiek, dlatego żąda od Wiktora, by stworzył mu towarzyszkę, tak samo brzydką i straszną, bo tylko taka go nie odrzuci. 

Powieść Mary Shelly można interpretować na wiele sposobów i każdy Czytelnik położy akcent na inne zagadnienia. Patrialchalny model rodziny Frankensteinów, trauma braku matki i problem samotnego ojcostwa, odpowiedzialność rodzica za dziecko, służebna rola kobiet, dwuznaczne relacje erotyczne z rysem kazirodczym,  krytyka autorytaryzmu i kary śmierci, miejsce człowieka w naturze i etyczna odpowiedzialność nauki, kara za pychę, okrucieństwo wobec żywych stworzeń oraz wiele innych. Powieść jest nieśmiertelna, gdyż porusza podstawowe problemy ludzkiej egzystencji, a także pobudza do dyskusji nad wartością i przyszłością nauki oraz jej etycznymi granicami. 

,,Frankenstein" to wielopłaszczyznowa i wieloznaczna powieść gotycka o złu, winie i karze z dużą domieszką makabry. Wciąż nie traci swojej upiornej aury i dobrze, że jest wznawiana i urozmaicana oddającymi klimat ekspresjonistycznymi ilustracjami amerykańskiego artysty Lynda Warda. Powieść jak najbardziej polecam:)

Tytuł: Frankenstein
Autor: Mary Shelley
Tłumaczenie: Maciej Płaza 
Seria: Klasyka grozy
Wydawnictwo: Vesper
Tytuł oryginału: Frankenstein or The Modern Prometheus
Data wydania: 25 września 2013
ISBN: 9788377311516
Liczba stron: 320 
Kategoria: thriller/sensacja/kryminał
Cytaty: str. 58